Yazarlar
Bursa Mevlevihanesi ve Müzesi
2024.02.23 09:00 - Son Güncellenme: 2024.02.23 09:13Bursa Mevlevihanesi, I.Ahmed'in talimatı ile 17. yüzyılda Cünuni Ahmed Dede tarafından yaptırılmış ve 20. yüzyıldan itibaren mescit, karakol, askeri depo ve su deposu olarak kullanılmıştır. Tekke ve zaviyelerin kapatıldığı 1925 yılına kadar varlığını sürdüren Mevlevihane, asitane olarak tanımlanan büyük dergahlardan biriydi.
13. yüzyılda Konya'da Mevlana'nın oğlu Sultan Veled tarafından kurulan Mevlevilik, Mevlana Celaleddin-i Rumi'nin tasavvuf öğretilerini takip eden yoldur.
Mevlevihaneler ise Mevlevi tarikatına ait tekkelere verilen isimdir. Mevleviliğin yayılmasıyla eş zamanlı olarak Konya'dan başlayarak Anadolu'ya dağılmışlardır. Anadolu'daki mevlevihaneler merkezi mekanlı olarak tanımlanan, kubbeli bir avluya açılan eyvanlardan oluşan bir plan tipine sahiptir.
Kuruluş sürecinde mevlevihaneler, işlevlerine ve kapsamlarına göre asitane ve zaviye olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Asitane olarak adlandırılan yapılar, içerisinde bin bir günlük çilenin çıkartıldığı çilehane, semahane, türbe, selamlık, hücreler, mutfak, harem dairesi ile kileri kapsayan ve yapı olarak daha büyük olarak konumlandırılan dergahlardır. Daha küçük kapsamlı tekkeler ise zaviye adıyla bilinmektedir. Zaviyeler, içlerinde çile çıkarılmayan ancak ney çalan, ayin okuyan, sema meşk eden Mevlevi dervişlerinin bulunduğu ve seyyah dervişlerin konakladığı mekanlardır.
Mevlevihanelerin temelinde bir eğitim kurumu kimliği vardır. Kuruldukları günden itibaren mevlevihaneler sanat, edebiyat ve musiki eğitimlerinin verildiği güzel sanatlar merkezleri olmuşlardır.
Bursa'da Mevlevi kültürünün oluşumu 15. yüzyıldan itibaren meydana gelmiş ve farklı semtlerde kurulan tekke mevlihaneleri ile varlığını uzun süre devam ettirmiştir. Demirhisar'da Hayrettin b. Garip tarafından yaptırılan ve Mevlevi dervişlerine vakfedilmiş olan mevlevihane Bursa'da bilinen ilk mevlevihanedir.
Tarihi Kültürel Mirası Koruma ve Yaşatma çalışmaları kapsamında 2012 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları ile Mevlevihane alanı ve binaları aslına uygun şekilde işlevlendirilerek, 2023 yılında Bursa Mevlevihanesi ve Müzesi olarak kullanıma açılmıştır.
Bursa Mevlevihanesi ve Müzesi; Semahane, Dedegah Hücreleri ve Selamlık, Matbah-ı Şerif ile Cünuni Ahmed Dede Türbesi ve Haziresi bölümlerinden oluşmaktadır.
Mevlevihanenin Matbah-ı Şerif bölümü, Mevlevilik kültürünün tüm yönleriyle anlatıldığı bir müzeye dönüştürülmüştür. Müzede sergilenen 133 eser Mevlevihanenin son postnişi Mehmed Şemseddin Efendi'nin dördüncü kuşaktan torunu olan Nesibe Günalp Kal tarafından bağışlanmıştır.
Müze olarak işlevlendirilen matbah, Mevlevi tekkelerinde ilim, fen ve sanat öğretiminin yapıldığı, derviş adaylarının manevi olarak olgunlaştığı, tekkenin bölümlerinden biridir. Mevlevi dervişi olmak isteyen kişiler derviş olana kadar bin bir günlük çileyi, tekkenin matbah bölümünde geçirir.
Dedegah Hücreleri ve Selamlık bölümünde ise Uludağ Üniversitesi işbirliği ile musiki ve hat dersleri verilmektedir.
Mevlevihanelerin en belirgin öğesi olan Semahane bölümünde sema gösterileri yapılmaktadır. Müzede her Perşembe saat 19:00'da sema gösterileri, Çarşamba günleri ise saat 19.30'da Mesnevi okumaları düzenlenmektedir.
Mevlevihanenin yapımını 1615 yılında tamamlayan Cünuni Ahmed Dede'nin türbesi de Bursa Mevlevihanesi külliyesi içerisinde yer almaktadır. Cünuni Ahmed Dede burada altı yıl boyunca postnişlik ve mesnevihanlık yapmıştır. 1958 yılında inşa edilen türbenin içerisinde on dört adet kabir bulunmaktadır.
Pınarbaşı'nda bulunan müze, Pazartesi günleri hariç her gün 09:00-17:30 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.
Yazarın diğer yazıları
- Geleneksel Türk evleri ve 17. YY. Osmanlı evi müzesi örneği 26 Nisan 2024 Cuma, 10:32
- Objeyi besteleyen ressam: Şefik Bursalı 08 Nisan 2024 Pazartesi, 09:33
- "Zeki Müren: Elbet bir gün buluşacağız" sergisi 25 Mart 2024 Pazartesi, 10:00
- Yaşayan kent, yaşayan müze: Bursa Kent Müzesi 18 Mart 2024 Pazartesi, 12:24
- Osman Hamdi Bey'in resimlerindeki Yeşil Cami 05 Mart 2024 Salı, 13:57
- Bursa Mevlevihanesi ve Müzesi 23 Şubat 2024 Cuma, 09:00
- Zindan Kapı ve Güncel Sanat Galerisi 14 Şubat 2024 Çarşamba, 10:13
- Muradiye El Yazmaları Müzesi ve Minyatürlerle Bursa Sergisi 06 Şubat 2024 Salı, 10:55
Yazarlar
- Bozbey açtı kutuyu, söyledi... Aysın Komitgan
- Bu da mı kapak değil? Sezon sonu canavarı Ti... Serkan Yetişmişoğlu
- 'Oynar gibi' yaparak, kendimizi kandırıyoruz... Engin Aksöz
- Deniz Dalgıç dikkat çekiyor "Farklı&nbs... Çetin Sabırlı
- Belediyelerde yeni dönem: Enkaz edebiyatı iş... Hasan Boztürk
- Bursa'nın sorunu ne? Elif Didem Danacıoğlu
- En büyük pazarda en büyük şov! Emre Özpeynirci
- Kim demiş o daire başkanı torpilli diye? Pınar Yeniyiğit
- Bursaspor'da çarşı pazar karıştı Kaan Vardar
- Merkez döviz almasa ne olur? Levent Yılmaz
- Mesir macunu diplomasisi Ramazan Başan
- Bu hafta burçları neler bekliyor? Fatma Zühre Doğan
- Savaş tiyatrosu Metehan Demir
- Geleneksel Türk evleri ve 17. YY. Osmanlı ev... Kamuran Vatansever
- Kapatmak çözüm mü? Mahmut Uçakcan
- Güvenmek kolay mı? Şeyma Polat
- Bursa Büyükşehir'de dağ yöresinden 4 isime ö... Hasan Yalçın
- Misafirlerinizi etkileyecek Trileçe tarifi! Nurdan Ercan
- Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın "İHA"sı yeni ... Hacı Bektaş Aykut
- Enflasyon muhasebesinde beklentiler... Kemal Tığoğulları