Ticari yaşantımızın vazgeçilmezi vergi yasalarında mükelleflerin vergiye uyumunu sağlamak ve bir anlamda daha az cezayla karşı karşıya kalmasını sağlayacak yeni bir uygulama devrede. Teknolojik alt yapısını sürekli yenileyen ve güçlendiren bir kurumdan bahsediyorum. Her ne kadar beyanname dönemlerinde aksaklıklar yaşansa da meslek mensuplarına saç baş yoldursa da, dünyadaki emsallerine taş çıkartıyor Gelir İdaresi.

Vergiye gönüllü uyumun artırılması, vergiye uyum maliyetinin azaltılması ve kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesi amaçlarıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde "İzaha davet" uygulaması düzenlenmiştir. Bu konuda yayınlanan 519 Sıra No'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar çerçevesinde konuyu aktarmaya çalışacağım.

İzaha davet uygulaması; bilgi, belge, bulgu ve verilerden hareketle yapılan analizler neticesinde tespit edilen konular kapsamında, vergi ziyaına neden olma ihtimalleri bulunan mükellefler hakkında yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir.

Sistemin faydalarına gelince; Yapılan değerlendirmeler sonucunda vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesini önlemekte, Vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle mükellefleri daha ağır müeyyidelerden korumaktadır.

İzaha davet uygulaması, mükelleflerin talebi ile değil idarenin ön tespitleri ile başlatılan idari bir yoldur. Ön tespit ve izaha daveti, Gelir İdaresi Başkanlığı ve Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde kurulan Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonları yapar.

Tespit tarihine kadar ön tespit konusu ile ilgili olarak; İhbarda bulunulmamış, Vergi incelemesine başlanılmamış, Takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmamış, olması gerekir.

Kendilerine izaha davet yazısı gönderilen mükellefler, yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı olarak veya ilgili komisyona sözlü olarak açıklamalarını yapabilirler.

Mükellefler tarafından vergi ziyaına sebebiyet verilmediğine dair yapılan izahın;

Komisyonca kabul edilmesi yani vergi ziyaı olmadığının değerlendirilmesi durumunda, bu durum mükellefe bildirilir. 

Komisyonca yeterli bulunmaması halinde alınan karar mükellefe bildirilerek ön tespit tutanağındaki tutarın beyan edilerek ödenmesi gerektiği belirtilir. Bu bildirim üzerine mükellefin, kararın tebliğ tarihten itibaren 30 gün içerisinde hiç verilmemiş olan beyannamesini vermesi veya eksik ya da hatalı beyanını düzeltmesi gerekmektedir.

İzaha davet uygulamasında 30 günlük izahta bulunma ve beyanname verme ve ödeme süreleri çok önemli olup, kendilerine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükelleflerin indirimli ceza uygulamasından yararlanabilmeleri için bu süreleri geçirmeden izahta bulunma, beyanname verme ve ödeme yapmaları gerekmektedir.

Sistemin en avantajlı kısmı; izahı kabul edilmeyen mükellefler tarafından ön tespitte belirtilen hususlara ilişkin olarak izaha davet kapsamında beyanname verilmesi ve beyan üzerine tahakkuk edecek vergilerin de ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecektir.

Konunun daha fazla detayına girmeden özellikle son dönemlerde yaşadığımız "birden fazla işverenden ücret alanlar" ki bunların bir kısmı bu uygulamadan haberdar bile olamazlar, idare bu ve benzeri konularda "İzaha Davet" müessesesini işletmektedir.

Tavsiyem; böyle bir davetle karşılaşan mükelleflerin Mali Müşavir veya Yeminli Mali Müşavirlere danışarak hareket etmeleri olacaktır.

Vergilendirilmiş bol kazançlı ve cezasız yıllar dilerim.