1997 yılında başlayan Bursa Ticaret ve Sanayi Odası'nın (BTSO) 'Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2022' sonuçları açıklandı.

Böylece gelenekselleşen araştırmanın 26'ncı yıl fotoğrafını görebiliyoruz.

Türkiye ekonomisinde önemli bir yere sahip olan Bursa ekonomisinin zaman içinde nasıl değiştiğini ortaya koymanın yanında, ihracattan çeşitli sektörlerde çalışan işçi sayılarına kadar veri kaynağı oluşturuyor.

Peki, 2022 yılı sonuçlarının ortaya koyduğu fotoğraf neler söylüyor?

- Firmaların net satışlarına göre ilk üçte sırasıyla 2021 sonuçlarına göre Oyak Renault, TOFAŞ ve Borçelik yer alıyorken, 2022 sonuçlarında Tofaş, Oyak Renault ve Uludağ Elektrik yer alıyor.

- 250 Büyük Firma tarafından oluşturulan katma değer 2020 yılında 30,6 milyar TL iken, bu rakam 2021 yılında 56 milyar TL'ye ve 2022 yılında da yaklaşık 104 milyar TL'ye yükselmiş.

- Söz konusu firmaların bir önceki yıla kıyasla öz kaynakları 82 milyar TL'den 192,3 milyar TL'ye, aktif büyüklükleri 239 milyar TL'den 450,2 milyar TL'ye, vergi öncesi dönem karları 30 milyar TL'den 56,4 milyar TL'ye ve üretimden satışları da 214,2 milyar TL'den 454 milyar TL'ye yükselmiş.

-250 firmanın 2021 yılında 161 bin olan ücretli çalışan sayısı da 2022 yılında 170 bin kişiye çıkmış. Böylece 250 firmanın son bir yılda oluşturduğu yeni istihdam sayısı 9 bin oldu.

-250 firmanın ihracat performansı da 2021 yılında 12,5 milyar dolar iken, 2022 yılında 13,5 milyar dolara yükselmiş.

-Firmaların faiz, amortisman ve vergi öncesi kar/ zarar büyüklüğü (FAVÖK) , 2021 yılında 43,25 milyar TL iken, 2022 yılında 107.9 milyar TL'ye yükselmiş.

2021 yılında kar eden firma sayısı 217 iken, bu sayı 2022 yılında 227'ye yükselmiş.

-Sıralamada yer alan firmalardan 2021 yılında 61'i otomotiv yan sanayi, 45'i tekstil, 30'u gıda, tarım ve hayvancılık, 19'u perakende ticareti, 18'i makine ve teçhizat, 18'i metal, 7'si hazır giyim, 7'si plastik, 6'sı ağaç orman ürünleri ve mobilya, 6'sı çimento toprak ürünleri ve madencilik, 6'sı çevre ve geri dönüşüm, 5'i enerji, 4'ü hizmet eğitim ve danışmanlık, 4'ü kimya, 4'ü ekonomik ilişkiler ve finans, 3'ü inşaat, 3'ü otomotiv ana sanayi, 3'ü lojistik, 1'i elektrik-elektronik ve 1'i sağlık sektörü alanında faaliyet gösterirken; 2022 yılında ise 59'u otomotiv yan sanayi, 40'ı tekstil, 26'sı gıda, tarım ve hayvancılık, 24'ü perakende ticareti, 23'ü metal, 15'i makine ve teçhizat, 7'si plastik, 7'si ağaç orman ürünleri ve mobilya, 6'sı hazır giyim, 6'sı enerji, 6'sı kimya, 5'i çimento toprak ürünleri ve madencilik, 5'i çevre ve geri dönüşüm, 4'ü hizmet, eğitim ve danışmanlık, 4'ü inşaat, 4'ü lojistik, 3'ü ekonomik ilişkiler ve finans, 3'ü otomotiv ana sanayi, 2'si turizm ve 1'i elektrik-elektronik alanında faaliyet göstermektedir.

Görüyoruz ki;

Bir önceki yıla göre otomotiv yan sanayi, tekstil, gıda,tarım, hayvancılık, hazır giyim, çimento, madencilik, çevre ve geri dönüşüm, ekonomik ilişkiler ve finans sektör olarak faaliyet alanında firma ağırlığı düşerken; perakende, metal, makine ve teçhizat, ağaç orman ve mobilya, enerji, kimya, inşaat ve lojistik sektör olarak faaliyet alanında firma ağırlığı yüksek.

-2022 yılı sıralamada yer alan ve otomotiv yan sanayi alanında faaliyet gösteren 59 firmanın toplam; net satış tutarları 107 milyar 137 milyon TL, katma değerleri 24 milyar 980 milyon TL, üretimden satışları 86 milyar 429 milyon TL ve ihracatları 2 milyar 663 milyon dolar.

Tekstil alanında faaliyet gösteren 40 firmanın toplam; net satış tutarları 50 milyar 424 milyon TL, katma değerleri 15 milyar 442 milyon TL, üretimden satışları 42 milyar 719 milyon TL ve  ihracatları 674 milyon dolar.

Gıda, tarım ve hayvancılık alanında faaliyet gösteren 26 firmanın toplam; net satış tutarları 63 milyar 892 milyon TL, katma değerleri 12 milyar 340 milyon TL, ihracatları 531 milyon dolar ve üretimden satışları 52 milyar 565 milyon TL.

Not:  2022 yılı için 12 aylık ortalama dolar kuru 16,57 TL olarak hesaplanmış.

2021 yılı sıralamada yer alan ve otomotiv yan sanayi alanında faaliyet gösteren 61 firmanın toplam; net satış tutarları 54 milyar 606 milyon Türk Lirası, katma değerleri 13 milyar 770 milyon Türk Lirası, ihracatları 2 milyar 508 milyon dolar ve üretimden satışları 42 milyar 264 milyon Türk Lirası.

Tekstil alanında faaliyet gösteren 45 firmanın toplam; net satış tutarları 31 milyar 358 milyon Türk Lirası, katma değerleri 11 milyar 645 milyon Türk Lirası, ihracatları 674 milyon dolar ve üretimden satışları 24 milyar 759 milyon Türk Lirası.

Gıda, tarım ve hayvancılık alanında faaliyet gösteren 30 firmanın toplam; net satış tutarları 31 milyar 529 milyon Türk Lirası, katma değerleri 5 milyar 974 milyon Türk Lirası, ihracatları 450 milyon dolar ve üretimden satışları 24 milyar 289 milyon Türk Lirası.

Not: 2021 yılı için 12 aylık ortalama dolar kuru 8,85 TL olarak hesaplanmış.

2021 yılı sıralamada yer alan ve otomotiv yan sanayi alanında faaliyet gösteren 61 firmanın toplam ücretli çalışanları 46 bin 655 kişi iken, 2022 yılı sıralamada yer alan ve otomotiv yan sanayi alanında faaliyet gösteren 59 firmanın toplam ücretli çalışanları 47 bin 61 kişi.

2021 yılı tekstil alanında faaliyet gösteren 45 firmanın toplam ücretli çalışanları 30 bin 933 kişi iken, 2022 yılında 40 firmanın toplam ücretli çalışanları 29 bin 21 kişi.

2021 yılı gıda, tarım ve hayvancılık alanında faaliyet gösteren 30 firmanın toplam ücretli çalışanları 23 bin 52 kişi iken, 2022 yılında 26 firmanın toplam ücretli çalışanları 24 bin 31 kişi.

Özetle...

Zirvede 71,9 milyar TL'lik net satış rakamı ile TOFAŞ var.

2021 yılı araştırmasında Oyak Renault 34 milyar TL'lik net satış rakamıyla zirvedeydi.

2022 yılı araştırmasında ikinci sıraya düşen Oyak Renault'un 62,6 milyar TL'lik net satışı bulunuyor.

Uludağ Elektrik ise 40,9 milyar TL ile listenin üçüncü sırasında yer alıyor.

Bu firmaları sırasıyla Borçelik, TGS, Bosch, Sütaş, Sarten Ambalaj, Asil Çelik ve Bamesa Çelik takip ediyor.

2021 yılı araştırmasında Tofaş 31.9 milyar TL'lik net satış rakamı ile ikinci, 16 milyar TL'lik net satış rakamı ile Borçelik listenin üçüncü sırasında yer alıyordu.

Limak Uludağ Elektrik 8 milyar TL ile listenin altıncı sırasındaydı.

'Bursa 250 Büyük Firma Araştırması-2022'nin 26'ncı yıl fotoğrafını ortaya çıkaran veriler bunlar.

Son olarak...

2022 yılının her anlamda zor bir yıl olduğunda birleşmişti iş dünyası...

2023 yılının da 2022 yılıyla benzer olacağı yönünde öngörüleri vardı.

Özellikle koronavirüs salgınının ekonomilerde yarattığı tahribatı Rusya-Ukrayna savaşı daha da derinleştirdi.

Enflasyon ve girdi maliyetlerinin üretim üzerindeki baskısına rağmen, firmaların karnesi krizlere hızla uyum sağlandığını gösteriyor.

Öyle ki, en büyük ihracat pazarı olan Avrupa ülkelerindeki durgunluk belirtilerine karşın pazar çeşitliliği sayesinde ihracat performansı 13,5 milyar dolara yükseldi.

Velhasıl demem o ki,

Yansıyan fotoğraf, karların hızla arttığı bir manzara çiziyor.