Hedef Patent Genel Müdürü Semra Baykan ile buluştum.

Sohbetimizden paylaşımlara geçmeden önce Ar-Ge harcamalarına değinmek istiyorum.

Türkiye'de araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamalarının tutarı 2021 yılında bir önceki yıla kıyasla 26 milyar 965 milyon lira artarak 81 milyar 922 milyon lira olmuştu.

Ayrıca Ocak 2022 itibarıyla da Türkiye'deki 1.254 Ar-Ge Merkezi'nden 129'u ve yine 372 Tasarım Merkezi'nden 31'i Bursa'da bulunmaktadır.

Hatta biri Uludağ Üniversitesi bünyesinde ULUTEK Teknoloji Geliştirme Bölgesi ve diğeri de Bursa Teknik Üniversitesi bünyesinde olmak üzere 2 adet Teknoloji Geliştirme Bölgesi bulunmaktadır.

Yine ilimizde 2 adet Özel Endüstri Bölgesi bulunmaktadır. Asil Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Gemlik Gübre Sanayi ve Ticaret A.Ş. Özel Serbest Bölgesi adıyla faaliyet gösteren Endüstri Bölgeleri, ilimiz istihdam ve ihracatına önemli katkılar sağlamaktadır.

Gelelim sanayi bölgelerimize...

Bursa'da 4'ü ihtisas olmak üzere halen 17 Organize Sanayi Bölgesi mevcuttur. En fazla OSB'ye sahip il konumundayız.

Bursa'daki planlı sanayi alanlarının kent yüzölçümüne oranı binde 8, il ekonomisine katkısı yüzde 45 ve yine ülkemiz ihracatının yüzde 10'una yakın kısmını karşılıyor olması sanayinin önemini bir kez daha öne çıkarmaktadır.

Bu bağlamda, Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payının her sene artıyor olması sevindirici bir haber.

Uzmanlara göre, 2021 yılı sınaî mülkiyet açısından çok önemli bir yıl oldu. İstatistiklere icatlar özelinde bakarsak eğer, Ekim 2021 sonu itibariyle Türk Patent ve Marka Kurumu'na yapılan patent başvuru sayısı 5 bin 611'i yerli, 7 bin 523'ü yabancı olmak üzere toplam 13 bin 134 olarak gerçekleşti. Faydalı model başvuru sayısı da 3 bin 435'i yerli, toplam 3 bin 491 oldu.

Türkiye'de yıllık patent ve faydalı model sayısı baz alındığında 15 bin bandında bir sayı ile karşı karşıya kalıyoruz. Bursa, Türkiye ortalamasında uzun yıllardan beri 4. olmaktadır. Aslında sanayisiyle en az ikinci olma potansiyeli olan şehrimiz çok ciddi markalara fason üretim yaptığı için patent sayısında biraz geride kalmaktadır.

Bursa'da tüm Türkiye yetecek kadar otomotiv mühendisi, tekstil mühendisi ve üretim imkânı var. Aslında Bursa üretim çeşitliliği noktasında Türkiye ortalamasını yansıtmaktadır. 

Hal böyle olunca...

Gelelim Hedef Patent Genel Müdürü Semra Baykan ile paylaşımlarımıza...

Semra Baykan, verilen devlet destekleri ile Ar-Ge merkezine olan harcamaların her geçen yıl artığını söyledi.

Hatta marka, tasarım, faydalı model ve patent başvurularında yüzde 20'ye varan artışlardan bahsetti.

Bursa'nın sanayi şehri olmasından dolayı tescilde öncelikli şehirlerden biri olduğunu ve patent başvurularında ilk 3'te yer aldığını hatırlattı.

Mobilya, tekstil, makine ve özellikle otomotiv ve otomotiv yedek parçaları üretimi ile Bursa'nın ekonomisini elinde bulunduran başlıca önemli sektörleri içinde bulundurduğuna değindi.

"Sanayi firmalarında Ar-Ge noktasında eksiklikler var mı?" diye sorduğumda şu yanıtı verdi:

"Maalesef şirketlerin Ar-Ge departmanlarında eğitim eksiklikleri var. Birçoğu patent ofisleriyle çalışıyorlar. Zaman zaman şirketlere yönelik eğitimler düzenliyoruz fakat çalışan mühendislerde patent eğitim eksiklikleri olduğunu görüyoruz. Örneğin; vitrine çıkaracağınız ürün ile ilgili daha önce böyle bir buluş var mı? Ya da benzer buluşlarla farkımız ne? Nerelerini kullanırsak taklit etmiş oluruz? Gibi sorular çoğu zaman yanıtsız kalabiliyor. Yurtdışında olan ve tutulan bazı ürünlerin Türkiye'de taklidine yönelik çalışmalar çok yoğun. Kendi öz ürünlerimize yönelik çalışmalar yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Var olan bir ürünü geliştirdiğinizde faydalı model başvurusu yapıyorsunuz. Yeni bir ürün bulduğunuzda patent başvurusu yapıyorsunuz. Yılda yaklaşık 250 tane dolayısıyla patent başvuru sayımız az. Bursa patent başvurusunda 4. sırada, tasarımda ise 2. sırada yer alıyor."

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından yapılan patent, marka, belge düzenleme ve tüm işletim ücretlerine değindi:

"2023 yılı itibariyle ilk defa işletim ücretlerine yüzde 100 artış yapıldı. Önceki yıllarda yüzde 20 civarında artış oluyordu.  Bildiğiniz üzere tüm gider kalemleri artmış durumda. Bu yüzden döngüyü sağlamamız için artışı hizmet bedellerimize yansıtmak zorunda kaldık."

Öte taraftan sınaî mülkiyet sektöründe yetişmiş personel eksikliğine de değindik.

"Sektörde uzmanlaşma yok! Patent yazacak eleman bulamıyorsunuz. Mühendis var, fakat patent yazmayı bilmiyor. Personel sıkıntısı var, mecburen eğitilmek üzere çalışan personel arıyoruz. Örneğin; bizim sektörümüzde staj zorunluluğu yok. Bence bu durum sektör açısından çok büyük eksiklik yaratıyor. Şöyle ki, bir kişi vekillik belgesini aldıktan sonra minimum 1 yıl patent ofisinde staj yapılmalı. Bir firma aslında yatırımını şirkete değil, marka yatırımına yapıyor. Süreç iyi yönetilmediğinde yapılan yanlış yatırımlar markayı yok edebiliyor. Sektörümüzde marka patent vekilliği önemli..." diyor Semra Baykan...

Gelelim başlığımıza...

"Aman dolandırıcılara dikkat!"dedim.

Çünkü sektörün diğer biri sıkıntısı da dolandırıcılarmış.

Bu konuda da Semra Baykan'ın iş dünyasına önemli mesajı var.

Dolandırıcılık yapmak isteyen şahıslar, bu kez sınaî mülkiyet sektörünü hedef almış.

"Yıllık yenilemeniz ya da belge düzenlemeniz geldi" diyerek, firma sahiplerinden isim kullanarak bu yöntemle para toplayan dolandırıcılara dikkat çekti.

Son zamanlarda ciddi para kaptıranlar da olmuş.

Son olarak...

"Bu konuyla ilgili bize çok şikâyetler geliyor. Mutlaka çalıştığınız patent ofislerini arayarak teyit etmeli ve resmi hesaba parayı yatırdığınıza emin olmalısınız" diyerek uyarı yapıyor.