Zerzevan Kalesi Diyarbakır tarihinin vitrini olacak

Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde Roma İmparatorluğu döneminde "askeri yerleşim" olarak kullanılan, 5 yıldır yürütülen kazı çalışmalarında üstü kadar altı da tarihe ışık tutan kaleyi ziyaret edecek turistler için "Zerzevan Kalesi Turist Karşılama Merkezi Fizibilite Projesi" hazırlandı.

Dicle Üniversitesi (DÜ) tarafından hazırlanan ve Karacadağ Kalkınma Ajansınca (KKA) desteklenecek projeyle kaleyi ziyarete gelenlerin ağırlanması için içerisinde tanıtım salonu, fuaye alanı, MiniaDiyarbakır ve Zerzevan Arkeopark'nın yer alacağı Turist Karşılama Merkezi oluşturulacak.

Projenin hayata geçirilmesi için hazırlanan protokol DÜ Rektörü Prof. Dr. Talip Gül ile KKA Genel Sekreteri Hasan Maral tarafından imzalandı.

Kalenin büyük bir maketinin de yer alacağı alanda Diyarbakır'ın kentsel turizmine katkıda bulunmak amacıyla, karşılama merkezi bahçesinde, kentteki 42 tarihi eserin taş minyatürlerinden "MiniaDiyarbakır" oluşturulacak.

Yine proje kapsamında karşılama merkezinin bulunduğu alana ayrıca tamamen çocuklara yönelik arkeopark yapılacak. Arkeopark bünyesinde karşılama merkezinde öncelikle çocuklara arkeolojik kazılar hakkında bilgi verilecek, sonrasında ise yapay bir şekilde oluşturulan kazı alanlarında uygulamalı çalışmalar gerçekleştirilecek.

Üstü kadar altı da tarihe ışık tutuyor

İlçeye 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında, Roma İmparatorluğu döneminde "askeri yerleşim" olarak kullanılan kalede Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) ve DÜ'nün katkılarıyla 2014'te başlatılan kazı çalışmaları sürüyor.

60 dönümlük alanda 12-15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yer altı ibadethanesi, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan kalenin üstü kadar altı ile de tarihe ışık tutuyor.

DÜ Rektörü Talip Gül, yaptığı açıklamada, protokolle tarihi kaleyi ziyaret eden turistlerin konforlu bir şekilde ağırlanacağını söyledi.

Kalenin tarihinin 3 bin yıl öncesine dayandığını işaret eden Gül, "İmzaladığımız protokole göre, orada turistlerin karşılanacağı, kalenin tanıtılacağı güzel konforlu bir mekan inşa edilecek. Bu protokolü imzalamış bulunuyoruz hayırlı olsun." ifadelerini kullandı.

Zerzevan Kalesi

Askeri yerleşim antik yol güzergahında, 124 metre yükseklikteki kayalık bir tepede bulunan Zerzevan Kalesi, Amida ile Dara arasında stratejik bir noktada yer alıyor. Yerleşim konumu itibarıyla bütün vadiye hakim, antik ticaret yolu üzerinde, geniş bir alanı kontrol altında tutan, stratejik bir Roma sınır garnizonu olan kale aynı zamanda Roma-Sasani arasındaki büyük mücadelelere de sahne oldu.

Roma'daki ismi "Samachi" olan yerleşimin ilk inşa edildiği dönem hakkında devam eden kazılar ile kesin bilgilere ulaşılacak. Yerleşimin surları ve yapıları Anastasios I (M.S. 491-518) ve Justinianos I (M.S. 527-565) dönemlerinde onarılarak, bazıları ise yeniden inşa edilerek mevcut haline getirildi.