Otomotiv devinin efsane CEO'su ölüm döşeğinde

Fiat CEO'su olduğu 2004 yılından bu yana Tofaş'taki gelişim bunu net olarak da ortaya koyuyordu. Kapasitesi 450 bin adede çıkan Tofaş, hem Fiat Chrysler Grubu'nun dünyadaki en iyi ve kaliteli fabrikası haline gelmiş hem de Ar-Ge alanında Avrupa'daki 2 merkezinden biri olmuştu. Fiat için kan kaybettiği Avrupa'da büyük önem arz eden Egea (Tipo) Ailesi'nin üretimi için de Marchionne hiç düşünmeden Tofaş'ı görevlendirmişti.  Efsane CEO'nun son olarak geçtiğimiz yıl Tofaş'ın fabrika direktörü Akın Aydemir'i önce Amerika'daki en önemli fabrikalarının, sonra da Kanada'daki 5 fabrikanın başına getirmesi Tofaş'a güvenini gösteren diğer bir ayrıntıydı.

HER ŞEY ÇOK ANİ GELİŞTİ

Bunları bildiğim için Marchionne'nin çok hayati bir durum olmaması halinde Tofaş'ın bu önemli törenine katılacağını düşünüyordum. Biraz araştırma yapınca İsviçre'de omuzundan bir ameliyat geçirdiğini, bu yüzden hem Tofaş'ın törenine katılamadığını, hem de 25 Temmuz'da FCA Grubu'nun ikinci çeyrek raporunun açıklanacağı toplantıya katılamayacağını öğrendim. Tam olayın sadece küçük bir operasyon olduğunu düşünürken, önceki gün Sergio Marchionne'nin sağlık durumunun kötüye gitmesi nedeniyle bundan sonra görevini yürütemeyeceği haberi geldi. Ameliyat sonrası beklenmedik komplikasyonlar yaşadığı ve durumunun kötüleştiği bilgisi verildi. 2019 yılında emekli olmayı planlayan Marchionne'yle ilgili bu ani gelişme tüm otomotiv dünyası için büyük bir sürpriz oldu.

YERİNE 3 KİŞİ ATANDI

FCA Yönetim Kurulu bunun üzerine acilen toplanarak hiç vakit kaybetmeden Sergio Marchionne'nin yerine şirket bünyesinde Jeep ve RAM markasını yöneten Mike Manley'nin atandığını duyurdu. Aynı zamanda Ferrari'nin de Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su olan Marchionne'nin bu görevini ise iki kişi üstlendi. Başkanlık görevini FCA Yönetim Kurulu Başkanı John Elkann devralırken, Ferrari'nin CEO'su ise Philip Morris'in eski başkanı Louis Camilleri oldu.

Resmi açıklamalarda sadece Marchionne'nin sağlık durumunun iyi olmadığı belirtiliyor, çok fazla bir detay verilmiyordu. FCA Grubu'na yakın kaynaklara göre ise 1 yıl önce sigarayı bırakan Marchionne'nin akciğer kanseri olduğu ve durumunun çok ağırlaştığı bilgisi paylaşıldı. Efsane CEO'nun komada olduğu haberleri yayılmaya başladı. Yapılan ameliyatın da tümörü temizlemek için gerçekleştiği ama sonuç vermediği gelen bilgiler arasında. Şimdi tüm dünya 2004 yılında göreve geldiği Fiat'ı iflastan kurtarıp 2006'da kârlılığa geçiren, daha sonra 2009'da Fiat'ın bünyesine soktuğu Amerikan Chrysler'i iflastan kurtaran CEO olarak da tanınan Sergio Marchionne için dua ediyor. 

KRAVAT TAKMAZ KAZAK GİYERDİ

KOÇ Holding'le olan ortaklığı nedeniyle Türkiye'ye sık sık gelen Fiat Chrysler CEO'su Marchionne'yle ilgili en fazla merak edilen konu hep giyim tarzı olmuştu. Marchionne istisnasız tüm toplantı, lansman, davet ve açılışlara siyah renkli kazak, lacivert kanvas pantalon ve kahverengi süet ayakkabılarla katılıyor ve asla kravat takmıyor. Trump dahil tüm liderlerle bile görüşmesinde bundan taviz vermiyordu. Tabii Sergi Marchionne'nin dağınık saçları da dikkatlerden kaçmıyordu. Hatta geçtiğimiz yıllarda Fortune dergisi İtalyan CEO'yu kapağına taşıyarak, "Otomotiv tepe yöneticisinden çok orkestra şefini andırıyor" sözleriyle Marchionne'yi tanıtıyordu. Marchionne, bu kıyafetleri ise internetten alıyordu. Aynı kazak, gömlek ve pantolondan düzinelerce alarak zamandan tasarruf yapıyordu. Kıyafet seçmenin sabahları zaman kaybı olduğunu belirten Marchionne, "Bu şekilde ne giyeceğimi düşünmeden hemen evden çıkabiliyorum" cevabını vermişti. 

ELKANN: YAZDIĞIM EN ZOR MEKTUP

İTALYAN Fiat'ın kurucusu Giovanni Agnelli'nin torunu olan Fiat Chrysler Grubu ve Ferrari Başkanı John Elkann bir mesaj yayımlayarak, "Sergio'nun sağlık durumunu öğrenmekten derin bir üzüntü duyuyorum. Bu, birkaç saat öncesine kadar düşünülemeyecek bir durumdu" dedi. Elkann, çalışanlarına yazdığı mektupta "Sergio son 14 yılda, önce Fiat'ta, sonra Chrysler'da ve son olarak da FCA'da istenebilecek en iyi CEO oldu. Benim içinse gerçek ve tam anlamıyla bir akıl hocası, iş arkadaşı ve kıymetli bir dosttu. Birbirimizi, Fiat'ın tarihindeki en karanlık anlardan birinde tanıdık. Onun zekâsı, azmi ve liderliği sayesinde şirketi kurtarmayı başardık" dedi. İtalyan gazetelerinin neredeyse tamamı da dün  Marchionne'ye veda haberini manşete taşıdı. Corriere della Sera "Marchionne, bir devrin sonu", La Repubblica "FCA, Marchionne devri bitti", Il Messaggero "Marchionne dönemi bitti", Il Giornale "Marchionne hayatının sonunda. Şoktaki Fiat içine kapandı", Libero "Fiat'ın kurtarıcısı gidiyor. Güle güle büyük Marchionne" başlıklarını attı.

İTALYA'DA DOĞDU KANADALI OLDU

HAZİRAN 1952'de İtalya'da doğan Sergio Marchionne, 13 yaşında ailesiyle birlikte Kanada'ya göç etti. Bu yüzden otomotiv dünyasında daha çok Kanadalı olarak biliniyor. Toronto Üniversitesi'nde felsefe eğitimi alan, daha sonra hukuk fakültesine giren Marcihonne yüksek lisansını ise işletme alanında tamamladı.

Kariyerine 1983 ve 1985 yıllarında hesap ve vergi uzmanı olarak Deloitte & Touche'da başlayan Marchionne, 1985-88 yılları arasında ise uluslararası ambalaj şirketi Lawson Mardon Grubu'nda kurumsal gelişim direktörlüğü görevini üstlendi. 1989 yılında Glenex şirketinin Başkan Yardımcısı olan Marchionne, 1990-92 yılları arasında ise muhasebe şirketi Acklands'ın Başkan Yardımcısı ve CFO'su olarak çalıştı. Daha sonra tekrar Lawson Mardon'a geçen Marchionne, bu şirketin 1994'te İsviçreli ambalaj ve alüminyum şirketi Algroup tarafından alınması sonrası oluşan dev şirketin CEO'su oldu.

Firmanın 2000 yılında Montreal merkezli üretim şirketi Alcan Inc. ile birleşmesinin ardından CEO olarak atanan Marchionne, daha sonra Lonza Grubu'nun başkanı oldu.  2002 yılında İsviçreli test, doğrulama ve sertifikasyon şirketi Societe Generale de Surveillance (SGS) Grubu'nun CEO'su, 2003 yılında ise başkan olarak atandı.

2003 yılında Fiat'ın yönetimine giren Marchionne, 2004 yılında mühendislik deneyimi olmamasına rağmen İtalyan otomotiv devinin CEO'su oldu. Fiat, Marchionne yönetimiyle birlikte krizden çıkarak yeniden kârlılığa ulaştı. Öyle ki Fiat, 2009 yılından itibaren  iflasın eşiğindeki Amerikan Chrysler'in hisseleri satın almaya başladı. Aynı yıl Chrysler'in de CEO'su olan Marchionne, 2014 yılında tüm hisselerin Fiat'a geçmesinin ardından kurulan Fiat Chrysler Automobiles'in (FCA) de CEO'su oldu. Marchionne'nin yönetimiyle Chrysler de hızla krizden çıkarak büyümeye başladı. Özellikle Jeep ve Ram markalarıyla birlikte Chrysler büyük çıkış yakaladı.

Sonuç olarak Marchionne, otomotiv endüstrisinin küreselleşmesine katkıda bulunan en önemli sanayi insanlarından biri olarak tarihe geçti.