Çin'de 'bebek' ayaklanması

"Nature" dergisinde yayımlanan yedi ülkeden 18 araştırmacının  desteklediği öneride genetiği değiştirilmiş bebeklerin dünyaya getirilmesinin  bilimsel ve etik olarak tartışılması gerektiğine işaret edilerek, bu tip  çalışmaların dünya genelinde 5 yıl gibi bir süre için yasaklanması istendi.

Öneride bu tip çalışmalarla ilgili tartışmaların yapılmasının  ardından, her ülkenin genetiği değiştirilmiş bebeklerle ilgili çalışmalara izin  verip vermeyeceğine karar verebileceği belirtildi.

Yaklaşık 30 ülkede, genleriyle oynanmış bebeklerle ilgili  araştırmalara izin verilmiyor.

İddiaları ortalığı karıştırdı

Çin'in Guangdong eyaletinin Şıncın kentindeki üniversitede görevli  bilim insanı Hı Cienkui, 26 Kasım'da gerçekleştirilen zirvede, tüp bebek tedavisi  gören 7 çifte ait embriyoların DNA'larında gen düzenleme yöntemiyle değişiklik  yaptığını ve genleriyle oynanmış ilk ikiz kız bebeklerin kasım ayında dünyaya  geldiğini iddia etmişti.

Hı, bastırılmış düşük seviyede HIV enfeksiyonu taşıyan babalardan  alınan spermlerin HIV olasılığından temizlendiğini ve bu spermlerin laboratuvar  ortamında yumurtayla bir araya getirilerek embriyo oluşturulduğunu savunmuş ve  bundan sonraki aşamada da gen düzenleme yönteminin devreye sokulduğunu ileri  sürmüştü.  

İnsan genetiği üzerinde deney yapmanın yasak olduğunu bilmesine rağmen  böyle bir çalışma yürüttüğünü dile getiren Hı Cienkui, deneklerin çalışmaya  gönüllü katıldığını belirtmişti.  

Çinli bilim adamı, çalışması öncülüğünde birçok kişinin hastalıklardan  kurtulabileceğini, AIDS hastalığına neden olan HIV virüsünün çok sayıda kişiye  bulaşmasının engellenebileceğini savunarak, çalışmasından "gurur duyduğunu"  söylemişti.  

Çin Bilim ve Teknoloji Bakanı Şü Nanping, 29 Kasım'da devlet  televizyonu CCTV'ye yaptığı açıklamada, "bu ay başında doğan ikiz kız bebeklerin  genetiğinin değiştirilmesine yardımcı olduğu iddia edilen araştırma  laboratuvarının faaliyetlerinin askıya alındığını" bildirmişti.  

Bakanlığın insan genetiğinde değişiklik yapılmasına kesinlikle karşı  olduğunu belirten Şü, ekibin eylemlerinin "yasa dışı ve kabul edilmez" olduğunu,  bu konuda soruşturma başlatılması talimatı verdiğini ifade etmişti.  

Genetiği değiştirilen bebeklerin nerede ve ailelerinin kimler olduğu  belirsizliğini koruyor.  

Bilim dünyasından tepki  

Genetik değişiklik iddiası, bilim dünyasında tepkilere yol açmıştı.  Hı'nın görev yaptığı SUST'tan yapılan açıklamada, söz konusu çalışmanın şoke  edici olduğu, akademik etik ve normları ciddi şekilde ihlal ettiği belirtilmişti.   

Çin Ulusal Sağlık Komisyonu iddialarla ilgili olarak 27 Kasım'da  soruşturma başlatmıştı. Komisyondan yapılan açıklamada, "Guangdong Eyalet Sağlık  Komisyonu yetkililerinin bir an önce soruşturma başlatmasını talep ediyoruz."  ifadesi kullanılmıştı.  

Dünya Sağlık Örgütünden (DSÖ) yapılan açıklamada da gen  düzenlemelerini araştırmak amacıyla bir heyet oluşturulacağı bildirilmişti. DSÖ  Genel Direktörü Tedros Adhanom, "açık kılavuz ilkeler" olmadan gen düzenlemesi  yapılamayacağına dikkati çekerek, etik ve sosyal güvenlik konularını kapsayan  "standart ve kılavuzların" belirlenmesi için DSÖ'nün uzmanlarının yer aldığı bir  heyet oluşturmaya karar verildiğini kaydetmişti. 

Çin hükümetinin 2003'te çıkardığı düzenlemeye göre insan embriyosu  üzerinde sadece araştırma amaçlı deney yapılabiliyor ve bu embriyoların büyüme  süresi 14 günü geçemiyor.