İnternet kullanımının yaygınlaşması çevrim içi kumar ve bahis oyunlarına erişimi tüm dünya genelinde artırdı. Bursa'dan Siber Güvenlik Uzmanı Valit Aslankol, konuyla ilgili Bursada Bugün'e önemli açıklamalarda bulundu.
SEMA ÜSTÜNTAŞ / BURSADA BUGÜN
Son yıllarda artan hayat pahalılığıyla birlikte kolay yoldan para kazanmak isteyen kişiler çözümü yasa dışı bahis sitelerinde arıyor.
Yasa dışı bahis ve kumar siteleri hakkında konuşan Siber Güvenlik Uzmanı Valit Aslankol önemli değerlendirmelerde bulundu.
"BEYİNDEKİ HAZ SİSTEMİ ÖDÜL VE ZEVK DUYGULARINI DÜZENLER"Yasa dışı bahisler hakkında biyolojik değerlendirmeler yapan Siber Güvenlik Uzmanı Valit Aslankol, "Prefrontal korteks, karar verme, planlama, duygusal kontrol ve dürtü kontrolü gibi üst düzey bilişsel işlevlerden sorumlu beyin bölgesidir. Ergenlik döneminde bu bölge henüz tam olarak gelişmediği için gençler, yetişkinlere göre riskleri daha az değerlendirebilir ve daha çok anlık hazlara yönelebilirler. Beyindeki haz sistemi, ödül ve zevk duygularını düzenler. Ergenlik döneminde bu sistem oldukça aktiftir ve gençlerin yeni deneyimlere ve heyecanlara olan ilgilerini artırır. Prefrontal korteksin yetersiz gelişimi, haz sisteminin bu etkinliğini dengeleyemediği için riskli davranışlara yol açabilir. Madde bağımlılığı, kumar bağımlılığı gibi bağımlılık yapan davranışlar da genellikle haz sisteminin aşırı uyarılmasıyla ilişkilidir. Gençlerin prefrontal kortekslerinin henüz tam olarak gelişmemiş olması, bu tür bağımlılıkların daha kolay oluşmasına zemin hazırlar" dedi.
Yeşilay'ın resmi web sitesinde "Araştırmalar kumar oynama yaşının dokuz yaşa kadar indiğini gösteriyor" ifadesinin yer aldığını söyleyen Valit Aslankol, "Yapılan birçok çalışmanın, kumar bağımlılığı açısından biyolojik yatkınlığın öneminden bahsettiğinin altını çizen Prof. Dr. Başgül şunları söylüyor. Bu çalışmalar temel olarak bağımlılığın bazı nörotransmitter sistemlerinin işlevsizliklerinden kaynaklandığını vurgular. Bu bağlamda dopamin, serotonin ve norepinefrin sistemlerindeki işlev bozukluklarından bahsedilir. Bu nedenlerin yanı sıra gözden kaçan önemli bir konu, giderek artan çevirim içi ve çevirim dışı oynanan oyunların çoğunun kumar oyunları ile iç içe olması. Çocuk bunu ayırt edememekte ve oyun içinde kumara yakınlaşmaktadır. Oyun içi satın almalar, bahisler ve rekabet bunun en güzel örnekleri. Bir diğer önemli risk; internetten izlenen dizilerin yanında açılan reklam sayfaları ile çocuğun ve gencin kumar oyunlarına pasif olarak maruz kalması. Ebeveyn tarafından kumarın açıkça veya örtülü olarak desteklenmesi, ebeveynin model alınması yoluyla oluşabilecek önemli bir risk faktörü. Bu risk faktörüne; elinden cep telefonu veya tablet düşmeyen ebeveyni de katmak gerekir. Artan refah düzeyi de risk faktörleri arasında sayılabilir." şeklinde konuştu.
"ÇOCUKLARDA KUMAR VE DİĞER BAĞIMLILIKLAR POTANSİYET RİSK YARATABİLİR"Konuşmasını sürdüren Aslankol, "Araştırmalar, bağımlılıkların birbiriyle ilişkili olduğunu ve belirli bir bağımlılığın başka bir bağımlılık için risk faktörü oluşturabileceğini göstermektedir. Bu bağlamda teknoloji bağımlılığı, özellikle çocuklar üzerinde, ilerleyen yaşlarda yasadışı bahis, kumar ve diğer bağımlılıklar için potansiyel bir risk yaratabilir. Yetişkin bağımlıların genellikle çocukluk döneminde herhangi bir bağımlıkla tanışmış olduğu, yapılan çalışmalarda öne çıkan verilerdendir. Özellikle, çocukluk döneminde aşırı sosyal medya kullanımı, dürtü kontrol problemleri ve ödül odaklı davranışlarla bağlantılıdır. Bu durum, bireyin daha ileri yaşlarda ödül odaklı riskli davranışlara (örneğin kumar veya yasadışı bahis) daha yatkın hale gelmesine neden olabilir.
2022 yılında yapılan bir araştırmada bağımlılıkların nesiller arası aktarımı üzerine yoğunlaşmıştır. Çocuklukta teknoloji bağımlılığı yaşayan bireylerin, problem çözme ve stresle baş etme stratejileri gelişmediği için, ilerleyen yaşlarda kumar bağımlılığı gibi riskli davranışlar sergileyebileceği belirtilmiştir" diye konuştu.
Aslankol son olarak şunları söyledi:
"Türkiye'de kumar faaliyetleri büyük ölçüde yasaktır ve yalnızca devlet tarafından kontrol edilen Milli Piyango ve İddaa gibi bahis sistemlerine izin verilir. Yasadışı bahis oynayanlar ve işletenler için ciddi cezalar öngörülmektedir. Yasadışı bahis genellikle çevrimiçi platformlar aracılığıyla gerçekleşir ve özellikle futbol gibi spor dallarında yaygındır. Dünya genelinde yasa dışı bahis, özellikle Asya ve Avrupa'da büyüyen bir sorundur. Yasadışı bahis pazarı, yasal pazarın kat kat üstünde bir değere ulaşmaktadır. Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS) ve INTERPOL gibi kuruluşlar, yasa dışı bahsin yıllık değerinin yüz milyarlarca dolar olduğunu tahmin etmektedir. Bu konuda tavsiyelerim; ebeveyn kontrolü ve ulaşılabilir ebeveyn olmak, eğitim programları, çocuklara sağlıklı teknoloji kullanımı alışkanlıkları kazandırabilir, psikolojik destek, çocukların bağımlılık davranışlarını yönetmelerine yardımcı olabilir."
Güncel, 2025.01.23 16:43