Berilyum-10'un, Dünya'nın üst atmosferindeki oksijen ve nitrojen atomlarının, evrende ışık hızına yakın bir hızla ilerleyen yüksek enerjili protonlarla etkileşime girmesiyle sürekli olarak üretildiği biliniyor.
Araştırmacılar, Pasifik Okyanusu'nun derinliklerinde, radyoaktif izotop berilyum-10'un "beklenmedik" bir birikimini keşfetti.
Hakemli bilimsel dergi Nature Communications'ta yayınlanan bir makalede ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, uluslararası bilim insanları ekibi, bu "anomalinin" yaklaşık 10 milyon yıl önce Dünya atmosferiyle etkileşime giren kozmik ışınlardaki değişimlere dayandığına inanıyor.
Berilyum-10'un, Dünya'nın üst atmosferindeki oksijen ve nitrojen atomlarının, evrende ışık hızına yakın bir hızla ilerleyen yüksek enerjili protonlarla etkileşime girmesiyle sürekli olarak üretildiği biliniyor.
Bu keşif sayesinde bilim insanlarının gezegen kabuğunun milyonlarca yıl boyunca nasıl evrimleştiğine dair daha iyi fikir edinmesi ve jeolojik veri setlerini daha iyi kalibre edilmesi umuluyor.
Radyoaktif izotoplar genellikle araştırmacılar tarafından arkeolojik ve jeolojik örnekleri tarihlendirmek için kullanılıyor. Yaygın başvurulan bir diğer yöntem olan radyokarbon tarihlemesi de bu tür bir uygulama, ancak onun bazı önemli sınırlamaları var.
Helmholtz-Zentrum Dresden-Rossendorf fizikçisi ve ilgili makalenin ortak yazarı Dominik Koll, "Radyokarbon yöntemi, ahşap veya kemik gibi şeyleri doğru bir şekilde tarihlendirilebiliyor ama 50.000 yıldan eski olmayan örnekleri tarihlendirmekle sınırlı. Daha eski örnekleri tarihlendirmek için, kozmojenik berilyum-10 gibi diğer izotopları kullanmamız gerekiyor," dedi.
İzotopunun yarı ömrü tam 1,4 milyon yıl ve bora dönüşmesi bilim insanlarının 10 milyon yıldan daha eski bir zamana bakmasına olanak tanıyor.
Yeni araştırmada Koll ve meslektaşları Pasifik Okyanusu'nun yatağında, yüzeyin kilometrelerce altından alınan jeolojik örnekleri inceledi ve bor izotoplarının oranını analiz etti.
Koll, "Yaklaşık 10 milyon yıl önce, tahmin ettiğimizden neredeyse iki kat daha fazla [bor-10 izotopu] bulduk," dedi.
"Daha önce keşfedilmemiş bir anomaliye rastlamıştık."
Ekip, ilk insanların ortaya çıktığı dönemde bu anormalliğe neyin sebep olduğu konusunda yalnızca bilgiye dayalı tahminlerde bulunabiliyor.
Okyanus akıntılarında "büyük bir yeniden yapılanma" meydana gelmiş olabileceği ve bunun da Pasifik'e beklenenden daha fazla miktarda berilyum-10 bırakmış olabileceği düşünülüyor.
Teknoloji, 2025.02.20 09:58