Mamutları hayata döndürebilmek için yünlü fare ürettiler!

CRISPR adlı teknolojiyle 4.000 sene önce soyu tükenen kürklü mamutları Asya fillerini kullanarak yeniden türetebileceğini iddia eden ABD'li biyo-teknoloji şirketi, nesli devam eden canlıları, soyu tükenmiş türlere benzer özelliklerle genetik olarak mühendislikleme yöntemini kullanıyor. Bu kapsamda şirket son olarak "yünlü fareler" üretmeyi başardı.

Yünlü mamutlar, nesilleri tükenene kadar Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'nın donmuş tundralarında dolaşıyordu.

Colossal, 2021 yılında yünlü mamutu ve ardından dodo kuşunu hayata döndürmeyi amaçlayan iddialı planını duyurduğunda büyük yankı uyandırmıştı. Şirketin CEO'su Ben Lamm, o zamandan beri ekiplerinin antik DNA'yı inceleyerek soyu tükenmiş hayvanların temel özelliklerini belirlemeye odaklandığını ve bu özellikleri yaşayan hayvanlara genetik olarak entegre etmeyi hedeflediklerini ifade etti.

Bağımsız bilim insanları, bu stratejinin doğa koruma açısından ne kadar faydalı olacağı konusunda farklı görüşlere sahip.

"Aslında hiçbir şeyi diriltmiyorsunuz -- geçmişi geri getirmiyorsunuz," diyen Montana Üniversitesi'nden yaban hayatı ve çevre uzmanı Christopher Preston, araştırmaya dahil olmadığını belirtti.

Genetik olarak mühendisliklenmiş 'yünlü fare'

Salı günü Colossal, bilim insanlarının fare embriyolarında aynı anda yedi geni düzenleyerek uzun, kalın ve yün gibi tüylere sahip fareler yarattığını duyurdu. Bu ekstra yünlü kemirgenlere 'Colossal yünlü fare' adını verdiler.

Elde edilen sonuçlar çevrimiçi olarak paylaşıldı ancak henüz hakemli bir dergide yayımlanmadı veya bağımsız bilim insanları tarafından değerlendirilmedi.

"Bu teknolojik olarak oldukça etkileyici bir başarı," diyen Buffalo Üniversitesi'nden biyolog Vincent Lynch, araştırmaya katılmamış olmasına rağmen çalışmayı ilginç bulduğunu belirtti.

Bilim insanları 1970'lerden beri fareleri genetik olarak mühendislikliyor, ancak Lynch'e göre CRISPR gibi yeni teknolojiler süreci çok daha verimli ve kolay hale getiriyor.

Colossal ekibi, farelerde kıl dokusu ve yağ metabolizmasıyla ilgili genleri belirlemek için DNA veritabanlarını inceledi. Colossal'ın baş bilim insanı Beth Shapiro, bu genetik varyasyonların zaten bazı farelerde mevcut olduğunu ancak hepsini tek bir farede birleştirdiklerini belirtti.

Bu iki özellik tercih edildi çünkü bu mutasyonların soğuğa dayanıklılıkla ilişkili olduğu düşünülüyor -- yünlü mamutların da tarih öncesi Arktik bozkırlarında hayatta kalabilmek için bu özelliğe sahip olması gerekiyordu.

Bir sonraki hedef: Asya filleri

Colossal, sürecin çalışıp çalışmadığını doğrulamak için öncelikle fareler üzerinde deney yaptıklarını ve ardından yünlü mamutların en yakın yaşayan akrabaları olan Asya fillerinin embriyolarını düzenlemeyi hedefleyebileceklerini belirtti.

Ancak Asya filleri nesli tükenme tehlikesi altında olduğundan, Colossal CEO'su Lamm, bu tür bir müdahale için birçok bürokratik engelin aşılması gerekeceğini söyledi. Şirketin şu ana kadar 400 milyon doların üzerinde yatırım topladığı bildirildi.

'Soyu geri getirmekten ziyade bir türü değiştirmek'

Bağımsız uzmanlar ise "soyu geri getirme" fikrine şüpheyle yaklaşıyor.

Montana Üniversitesi'nden Preston, "Bir Asya filinin tüy yapısını değiştirebilir ya da onu soğuğa daha dayanıklı hale getirebilirsiniz ama bu bir yünlü mamutu geri getirdiğiniz anlamına gelmez. Sadece bir Asya filini değiştirmiş olursunuz," dedi.

Bununla birlikte, hassas gen düzenleme teknolojilerinin geliştirilmesi, doğa koruma ve hayvan yetiştiriciliği gibi alanlarda başka uygulamalar için de faydalı olabilir. Missouri Üniversitesi'nde hayvan biyoteknolojisi üzerine çalışan Bhanu Telugu, çalışmaya dahil olmamış olmasına rağmen, Colossal'ın teknolojik ilerlemelerini etkileyici bulduğunu belirtti.

Colossal'ın CEO'su Lamm, aynı yaklaşımın bir gün insan hastalıklarıyla mücadelede de kullanılabileceğini söyledi. Şirketin şu ana kadar iki sağlık teknolojisi girişimi kurduğunu da ekledi.

"Bu, iş modelimizi nasıl ticarileştirdiğimizin bir parçası," dedi Lamm.

Teknoloji, 2025.03.06 09:13