Batı Afrika'daki yaban şempanzeleri, fermente olmuş ekmek meyvesini birlikte yerken kameraya yakalandı. İngiltere'deki Exeter Üniversitesi'nden araştırmacılar tarafından yapılan çalışmada, şempanzelerin az miktarda alkol içeren bu meyveleri tükettiği ve paylaştığı gözlemlendi.
Guinea-Bissau'da yer alan Cantanhez Ulusal Parkı'nda hareket sensörlü kameralarla yapılan çekimlerde, şempanzelerin büyük ve lifli yapısıyla bilinen ekmek meyvesini paylaştığı 10 farklı an kaydedildi. Bu meyvelerden bazıları alkol içeriyordu. Ölçülen en yüksek alkol oranı, yüzde 0.61 olarak belirlendi.
Araştırmacılardan Anna Bowland, insanların alkol aldığında dopamin ve endorfin salgılayarak mutluluk ve rahatlama hissettiğini belirterek, şempanzelerin benzer bir etkiden fayda sağlayıp sağlamadığını sorguladı. Bowland, "İnsanlarda alkol paylaşımı sosyal bağları güçlendiriyor. Şimdi biliyoruz ki şempanzeler de etanol içeren meyveleri yiyor ve paylaşıyor. Bu davranışın benzer sosyal etkileri olabilir mi?" dedi.
ÖZEL BİR SOSYAL ANLAM MI TAŞIYOR?
Çalışmada dikkat çeken bir diğer detay ise şempanzelerin bu meyveyi her zaman paylaşmadığı. Bu da fermente meyve paylaşımının özel bir sosyal anlam taşıyabileceğini düşündürüyor. Kimberley Hockings, bu davranışın şempanzeler için önemli olabileceğini belirtti. "Bu meyvelerden her gün kilogramlarca tüketebiliyorlar. Etkisi, bizim hafif bir birayı yudumlamamıza benziyor olabilir" diye konuştu.
2015'te yayımlanan önceki bir çalışmada da aynı araştırma ekibi, bazı şempanzelerin insanların ürettiği palmiye özsuyunu çaldığı ve içtiğini belgelemişti. O araştırmada bazı bireylerin içki sonrası yaramazlaştığı, örneğin başkalarının gece yuva kurmasına engel olduğu da gözlemlenmişti.
Ancak yeni çalışmadaki bilim insanları, ekmek meyvesinden sarhoş olmanın şempanzelerin hayatta kalma şansını artırmayacağını belirterek, bu davranışın daha çok sosyal bir anlam taşıyor olabileceğini vurguladı. Paylaşım davranışları yaş ve cinsiyet fark etmeksizin gözlemlendi.
Örneğin iki yetişkin dişi, Chip ve Até, daha büyük bir meyve parçası yerine fermente olmuş daha küçük bir parçayı tercih etti. Mandjambé ve Gary isimli iki yetişkin erkek ise olgun meyveler için rekabete girdi. Sonuçta herkes civardaki fermente meyveden bir parça aldı.
Araştırma Current Biology dergisinde yayımlandı. Çalışmada, "İnsanlarda ziyafet kültürünün kökeni, ortak bir ataya mı dayanıyor?" sorusu gündeme getiriliyor.
Hockings, daha fazla gözlem gerektiğini ancak bu bulguların "ziyafet davranışının evrimsel kökenleri" üzerine yeni araştırma dalgaları başlatabileceğini belirtti.
Yaşam, 2025.04.22 10:10