Bilim insanları evrenin yüzde 70'ini oluşturduğu ve giderek genişlediği düşünülen karanlık enerjiyle ilgili kritik bir tespit yaptı. "gizemli güç olan karanlık enerjiyle" ilgili yeni bir sonuca ulaştı. İşte varlığımızı ve bildiğimiz her şeyi etkileyen 'gizemli' karanlık enerjiyle ilgili yeni tespitler...
The Guardian'ın haberine göre, eğer bu bulgular doğrulanırsa, Arizona'daki Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nde çalışan Karanlık Enerji Spektroskopik Aracı (Desi) ekibinden gelen bu sonuçlar, evrenin evrimine dair teoriler üzerinde derin etkiler yaratabilir ve evrendeki mevcut genişlemenin tersine dönerek bir 'büyük çöküş' ile sonuçlanabileceği olasılığını gündeme getirebilir.
Habere göre karanlık enerjinin milyarlarca yıl önce zirveye ulaştığı yönündeki bir teori, ayrıca onlarca yıldır geniş kabul gören evrenin teorik modelinde de önemli bir değişikliği müjdeleyebilir. Durham Üniversitesi'nde kozmolog ve Desi ekibinin bir üyesi olan Prof. Carlos Frenk, "Bulduğumuz şey şu: Evet, galaksileri birbirinden uzaklaştıran bir şey var, ama bu sabit değil. Zayıflıyor" dedi.
'GÖRDÜĞÜMÜZ ŞEY İLGİ ÇEKİCİ'
Desi'nin sözcüsü Prof. Alexie Leauthaud Harnett, "Gördüğümüz şey son derece ilgi çekici. Karanlık enerji ve evrenimizin temel doğası hakkında büyük bir keşfin eşiğinde olabileceğimizi düşünmek heyecan verici" ifadelerini kullandı.
KARANLIK ENERJİ NEDİR?
Karanlık enerji ilk olarak 1990'ların sonunda, gökbilimciler uzak süpernova patlamalarını kullanarak evrenin genişleme hızının zamanla nasıl değiştiğini araştırdıklarında keşfedildi. Beklenti, büyük patlamadan bu yana süren genişlemenin yerçekimi tarafından yavaşlatılmasıydı. Ancak süpernovalar, genişleme hızının bilinmeyen bir güç tarafından hızlandırıldığını gösterdi ve bilim insanları bu güce karanlık enerji adını verdi.
Karanlık enerjinin sabit olduğu varsayılıyordu; bu da evrenin "büyük donma" adı verilen ıssız bir senaryoda sona ereceğini ima ediyordu, her şey nihayetinde o kadar uzağa yayılacaktı ki, ışık bile galaksiler arasındaki boşluğu aşamayacaktı. Perşembe günü Kaliforniya, Anaheim'da düzenlenen Amerikan Fizik Derneği'nin Küresel Fizik Zirvesi'nde açıklanan son bulgular, bu hakim görüşe meydan okuyor.
11 MİLYAR YILLIK DÖNEM
Desi, 5 bin fiberoptik "gözünü" kullanarak evreni daha önce görülmemiş bir hassasiyetle haritalıyor. Son veri seti, 11 milyar yıllık bir dönemi kapsayan 15 milyon galaksiyi içeriyor ve gökbilimciler bunu şimdiye kadar oluşturulmuş en ayrıntılı üç boyutlu evren haritasını yaratmak için kullandı.
Sonuçlar, karanlık enerjinin evrenin şu anki yaşının yaklaşık yüzde 70'ine ulaştığında gücünün zirveye çıktığını ve şu anda yaklaşık yüzde 10 daha zayıf olduğunu öne sürüyor. Bu, genişleme hızının hala hızlandığı anlamına gelir, ancak karanlık enerjinin yavaşça "gazdan ayağını çektiği" anlamına da geliyor.
'YENİ BİR DOĞUŞ'
Sonuçlar, fizik alanında bir keşif iddiasında bulunmanın altın standardı olan sözde beş sigma istatistiksel kesinlik eşiğine ulaşmıyor. Ancak ekibin birçok üyesi son aylarda şüphecilikten çıkıp bu bulguyu güvenle destekleme noktasına geldi.
Frenk, "Artık kararsız değilim," dedi ve ekledi: "Verilere dikkatlice baktım. Bana göre bu sağlam bir sonuç. Eski paradigmanın devrildiğine ve yeni bir paradigmanın doğduğuna tanık oluyoruz."
Edinburgh Üniversitesi'nde kozmolog ve Desi iş birliği üyesi olan Prof. John Peacock, geçen yıl Royal Society toplantısında değişken karanlık enerji konusundaki şüphelerini dile getirmişti, ancak şimdi o da ikna olmuş durumda. "Aşırı iddialar, aşırı kanıtlar gerektirir," dedi ve "Bilimde evimi ortaya koyacağım neredeyse hiçbir şey yoktur. Ama bu sonuca bin sterlin bahse girerim."
YAKLAŞIK YÜZDE 70'İ OLUŞTURUYOR
Bilim insanları, evrenin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturduğu tahmin edilen, geri kalan kısmı karanlık ve sıradan maddeden oluşan karanlık enerjinin neden azaldığını ya da bunun fizik yasalarının değiştiğini mi, yoksa bu yasalardan hayati bir bileşenin eksik olduğunu mu gösterdiğini bilmiyorlar.
University College London'dan astronom ve Desi ekibi üyesi olan Prof. Ofer Lahav, "Karanlık madde veya karanlık enerjinin ne olduğunu bilmediğimizi söylemek gayet adil olur. Sabit karanlık enerji (teorisi) zaten yeterince zorlu. Kendimi 'Sanki işler yeterince karmaşık değilmiş gibi' derken buluyorum" dedi.
Teknoloji, 2025.03.20 09:13