Alzheimer hastalığına dair yapılan yeni araştırmalar, klasik hafıza kaybı belirtilerinden çok önce bazı davranışsal ipuçlarının hastalığın sessizce başladığını gösterebileceğini ortaya koydu. Bilim insanlarına göre, yön bulmada zorluk yaşamak, sosyal mesafeyi ayarlayamamak ya da çevreyle etkileşimde farkındalık kaybı, hastalığın ilk evrelerinde görülebilen önemli işaretler arasında yer alıyor.
Seattle'daki Allen Beyin Bilimi Enstitüsü tarafından yapılan çalışmalarda, Alzheimer hastalığının iki evrede ilerlediği belirlendi. "Gizli dönem" olarak adlandırılan ilk evrede, henüz beyin görüntülemelerinde fark edilemeyen ama belirli nöronlarda başlayan mikroskobik düzeyde hasarlar görülüyor.
Doğu Anglia Üniversitesi'nden demans uzmanı Prof. Michael Hornberger, bu erken hasarın genellikle beynin mekânsal navigasyonla ilgili bölgesinde meydana geldiğini belirterek, "Bu, Alzheimer'ın en erken belirtilerinden birinin yolunu kaybetmek olmasını açıklıyor" dedi.
Hastalığın ikinci evresinde ise beyinde tau ve amiloid adı verilen proteinlerin birikimi hızlanıyor. Bu süreç, hafıza kaybı, dil bozuklukları ve muhakeme becerilerinde azalma gibi bilişsel çöküş belirtilerine yol açıyor.
Araştırmalarda, Alzheimer nedeniyle hayatını kaybeden 84 kişinin beyin dokuları incelendi ve düşük protein birikimine sahip bireylerde dahi önemli sayıda inhibitör nöronun kaybolduğu saptandı.
Çalışmada yer alan nörobilimci Dr. Mariano Gabitto, "Kaybolan ilk nöronları tespit edebilmek, ileride geliştirilecek koruyucu tedaviler için kritik önemde" diyerek erken teşhisin değerine dikkat çekti.
METABOLİK SENDROM, RİSKİ ARTIRIYOR
Güney Kore'de yapılan yeni bir araştırma ise, metabolik sendromun erken bunama riskini ciddi oranda artırabileceğini ortaya koydu.
Göbek çevresindeki yağlanma, yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri ve düşük HDL kolesterol gibi risk faktörlerinden en az üçüne sahip bireylerin demans riski yüzde 24 artarken, beş faktörün tamamına sahip bireylerde bu oran yüzde 70'e kadar yükseliyor.
MİLYONLARI ETKİLEYECEK SAĞLIK KRİZİ
Birleşik Krallık'ta yaklaşık 982 bin kişi demansla yaşıyor ve bu kişilerin yüzde 60'ından fazlası Alzheimer hastası.
Uzmanlar, 2040 yılına kadar bu sayının 1,4 milyona ulaşabileceğini öngörüyor. Bu durumun sağlık sistemlerine olan ekonomik etkisi de giderek büyüyor. 2024 yılı itibarıyla İngiltere'de demansın yıllık maliyeti 42 milyar sterlin olarak hesaplanırken, bu rakamın 15 yıl içinde 90 milyar sterline çıkması bekleniyor.
Alzheimer Derneği'nden Dr. Igor Camargo Fontana, hastalığın semptomlar ortaya çıkmadan önceki "sessiz dönemine" dikkat çekerek, "Bu dönem, erken teşhis ve müdahale için eşsiz fırsatlar sunuyor" ifadelerini kullandı.
Sağlık, 2025.06.02 09:18
