Uzak Doğu'da ortaya çıktıktan sonra hızla dünyaya yayılan ve 'dünyanın sonunu getirecek böcek' olarak anılan kahverengi kokarca böceği, şimdi de Bursa'nın Karacabey ilçesinde görüldü. Tarım ürünlerine verdiği büyük zararlarla bilinen bu istilacı tür, bölgedeki üreticileri tedirgin etti.
SEMA ÜSTÜNTAŞ / BURSADA BUGÜN
Türkiye tarımında büyük tehdit oluşturan kahverengi kokarca böceği, Marmara Bölgesi'ne kadar yayıldı.
Son olarak Bursa'nın Karacabey ilçesinin bazı köylerinde de görülen zararlı, üreticiler arasında endişe yarattı.
"MEYVE SEBZE ÜRETİMİNDE BÜYÜK KAYIP YAŞANABİLİR"
Konuyla ilgili Bursada Bugün'e konuşan Bursa Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Fevzi Çakmak, böceğin yayılma hızına ve tarıma olan etkisine dikkat çekerek uyarılarda bulundu:
"Bu zararlı, 2017'de Artvin'de görülmüştü. Bugün artık Marmara Bölgesi'ne kadar ulaştı. Türkiye'de doğal düşmanı olmadığı için çok hızlı çoğalıyor. Sadece bir dişi yılda 400 yumurta bırakabiliyor. Önlem alınmazsa meyve ve sebze üretiminde büyük kayıplar yaşanabilir."
TARIM ÜRÜNLERİNİ TEHDİT EDİYOR!
Kahverengi kokarca; kayısı, kiraz, şeftali, elma, armut, turunçgil, kivi, fındık, üzüm, domates, biber, salatalık gibi 300'den fazla ürüne zarar verebiliyor. Bitki özsuyunu emerek meyvelerin hem kalitesini hem de verimini düşürüyor.
"MÜCADELE HIZLA BAŞLAMALI"
Fevzi Çakmak, hem kamu kurumlarına hem de çiftçilere önemli görevler düştüğünü belirterek şunları söyledi:
"Çiftçi bu zararlı hakkında bilgilendirilmeli, mücadele yöntemleri anlatılmalı. Feromon tuzakları çiftçiye ücretsiz dağıtılmalı. Zararlıyı yok eden samuray arısı üretimi artırılmalı ve görülen bölgelere hızla salınmalı."
"AKSİ HALDE ÜRETİM ÇÖKER"
Başkan Fevzi Çakmak, ayrıca kış aylarında evlere ve depolara sığınan bu zararlıya karşı kimyasal ve mekanik yöntemlerle mücadele edilmesi gerektiğini belirtti. Çakmak, "Bu önlemler hızla alınmazsa, bölgemizde sebze ve meyve tarımı ciddi zarar görecek. Ürünler ihraç değerini kaybedecek, verim düşecek. Zaten zor durumda olan çiftçi üretimden vazgeçme noktasına gelecektir," dedi.
NEDEN 'DÜNYANIN SONUNU GETİRECEK' DİYE ANILIYOR?
Kahverengi kokarca böceği (Halyomorpha halys), bilimsel çevrelerde ve medyada "dünyanın sonunu getirecek böcek" ya da benzeri felaket tellalı unvanlarla anılmasının nedeni, doğrudan insan sağlığına değil, küresel tarım ve ekonomiye verdiği potansiyel yıkıcı zarardır.
Bu istilacı türün bu kadar tehlikeli olarak algılanmasının temel nedenleri şunlardır:
1. Tarıma Verdiği Yıkıcı Ekonomik Zarar
Kahverengi kokarca böceği, 300'den fazla bitki türünün özsuyuyla beslenebilen polifag (çok yiyici) bir zararlıdır. Ekonomik önemi yüksek olan şu ürünlere büyük zarar verir:
Fındık: Türkiye'nin en önemli ihraç ürünlerinden olan fındıkta boş, şekilsiz ve lekeli meyve oluşumuna neden olur. Karadeniz Bölgesi'nde rekolte ve kalite kaybına yol açarak ciddi ekonomik tehdit oluşturur.
Meyve Ağaçları: Elma, armut, şeftali, kivi, narenciye ve ceviz gibi birçok meyvede emgi yaparak meyvelerin şeklini bozar, çürük benzeri doku kayıplarına ve pazarlama değerinin düşmesine neden olur.
Sebzeler ve Hububat: Mısır, soya fasulyesi, domates, biber ve fasulye gibi ürünlerde de ciddi verim ve kalite kaybına yol açar.
2. İstilacı Tür Olması ve Hızlı Yayılımı
Anavatanı: Uzak Doğu (Çin, Japonya).
Yayılım Hızı: 1990'lardan itibaren Kuzey Amerika ve 2000'lerden itibaren Avrupa'da hızla yayılan küresel bir zararlıdır. Türkiye'de ilk kez 2017'de tespit edilmiş, kısa sürede Karadeniz'den Marmara'ya doğru yayılmıştır.
Ulaşım: Erginlerin yüksek uçuş kapasitesi ve özellikle uluslararası ticaret (ithal ürünler, taşıma malzemeleri) yoluyla çok geniş alanlara kolayca bulaşabilir.
3. Mücadelenin Zorluğu
Kışlama: Soğuktan korunmak için sonbaharda toplu halde ev, depo ve binalara girerek insanlara fiziksel rahatsızlık verir ve binaları istila eder.
Kimyasal Direnç: Böceğe karşı etkili kimyasal mücadele yöntemlerini bulmak ve uygulamak uzun soluklu bir süreç gerektirir.
Doğal Düşman Eksikliği: İstilacı olduğu bölgelerde doğal düşmanları bulunmadığı için hızla çoğalır. Biyolojik mücadele için doğal düşmanı olan "Samuray Arısı" (Trissolcus japonicus) gibi türler kullanılmaya çalışılsa da bu, uzun ve maliyetli bir süreçtir.
Bu nedenlerle, "dünyanın sonunu getirecek" söylemi, böceğin doğrudan bir tehdit olmasından ziyade, küresel gıda sistemini çökertme ve tarım sektöründe milyarlarca dolarlık ekonomik kayıp yaratma potansiyelinden kaynaklanmaktadır.
Bursa Bölge, 2025.10.14 17:37