İsviçre Alpleri'nde yaşanan buzul çökmesi, iklim krizinin giderek artan etkilerini bir kez daha gözler önüne serdi. Valais kantonundaki Blatten köyü, çöken Birch Buzulu nedeniyle neredeyse tamamen yok oldu. Bilim insanları, benzer felaketlerin dünya genelinde artabileceği uyarısında bulundu.
İsviçre'nin güneyinde, Alpler'in kalbinde yer alan Blatten köyü, Birch Buzulu'nda meydana gelen dev bir çökme sonucu neredeyse tamamen yok oldu. Felaketin ardından bilim insanları, bu tür olayların sadece İsviçre'ye özgü olmadığını, küresel ısınmanın etkisiyle benzer risklerin dünyanın birçok bölgesinde arttığını vurguladı.
DENGE TAMAMEN BOZULDU
Valais kantonundaki Lötschental bölgesinde bulunan köy, birkaç hafta önceden artan buzul hareketliliği nedeniyle 19 Mayıs'ta 300 kişinin tahliyesiyle boşaltılmıştı. 26 Mayıs'ta ise korkulan oldu: Devasa bir buz kütlesi çöktü ve dağ yamacındaki denge tamamen bozuldu.
Alaska Fairbanks Üniversitesi'nden buzullar üzerine çalışan fizik profesörü Martin Truffer, çökmenin permafrost (donmuş toprak) erimesiyle kayanın destabilize olması sonucu meydana geldiğini açıkladı. Truffer, suyun bazen tüm buzulun altına girerek onu kaldırabildiğini ve benzer bir olayın geçmişte Alaska'nın Juneau kentinde de yaşandığını hatırlattı.
"BİNLERCE İNSAN RİSK ALTINDA"
Ohio State Üniversitesi'nden buzul uzmanı Lonnie Thompson ise bu tür felaketlerin hızla gelişebileceğine dikkat çekerek, "Bu buzulların kararsızlığı ciddi ve büyüyen bir tehdit. Binlerce insan risk altında" dedi.
Bilim dünyası, yalnızca sahil bölgeleri için değil, içme suyu ve tarım için buzullara bağımlı olan topluluklar için de büyük tehlikeler öngörüyor. Eriyen buzulların deniz seviyelerini yükselteceği ve iç bölgelerde su krizine yol açabileceği belirtiliyor.
DAHA ÖNCE DE YAŞANMIŞTI
Benzer çökme olayları daha önce İtalya, Tibet ve Peru gibi bölgelerde de yaşandı. 2022'de Marmolada Buzulu'ndan kopan dev bir kütle 11 kişinin ölümüne yol açarken, Tibet'te 2016'da bir buzulun çökmesi 9 can aldı. 2006'da Peru'da yaşanan bir buzul çökmesi ise küçük çaplı bir tsunamiye neden oldu.
ALPLER VE AND DAĞLARI ERİYOR
Alpler'deki buzullar 1950'den bu yana yüzeylerinin yarısını kaybetti. İsviçre, sadece 2022 yılında buzullarının yüzde 6'sını, 2023'te ise yüzde 4'ünü kaybetti. Peru'da ise son 60 yılda buzul yüzeyinin yarısından fazlası eridi. Science dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, küresel sıcaklıklar bugünkü seviyede sabit kalsa bile, dünyadaki buzulların yüzde 40'ı yine de yok olacak.
Kaynak: AA
Dünya, 2025.05.30 19:57