Dünyanın en popüler sporu. Kitleleri büyülüyor, yoğun bir tutku yaratıyor. Sevinçler, gülümsemeler, hüzünler, gözyaşları... Taraftarları bir ömür boyu takip eden unutulmaz anılar ve duygular. Temelinde hala basit: 22 futbolcu bir topun peşinden koşuyor, ya gol atmaya ya da rakip takımın gol atmasını engellemeye çalışıyor. Peki algoritma insan kararını yenecek mi? İngiltere milli takımı teknik direktörü Tuchel ne diyor? İşte gelişmeler...
Futbol, teknolojik bir devrimin eşiğinde. Yapay Zekanın (AI) futbola girişi artık uzak bir bilim kurgu senaryosu değil; taktik, antrenman, hakemlik, taraftar deneyimi ve oyunun kendisini şimdiden etkileyen bir gerçeklik. Artık sorulan soru şu: Yapay zeka futbolu nasıl değiştiriyor ve sporun geleceği ne olacak?
MAÇ ANALİZİ
Yapay zekanın futbol maçlarının analizinde kullanılması, Ethnos'un haberine göre takımların oyunu "okuma" şeklinde devrim yarattı. Wyscout ve StatsBomb gibi yapay zeka tabanlı platformlar; şutlar, paslar, müdahaleler, oyuncuların konumlanmaları, topsuz alandaki hareketleri, top kapmalar, koşular ve daha fazlası gibi binlerce veriyi gerçek zamanlı olarak işliyor.
Analistler artık daha önce gözden kaçan unsurları tespit edebiliyor. Örneğin, bir teknik direktör belirli bir oyuncu sahada belirli bir pozisyondayken takımının top kaybı yaşama olasılığının arttığını ya da rakibin sol kanattan gelen ataklara karşı savunma yapmada zayıf kaldığını görebiliyor. Ya da kalecinin sağ köşeye gelen şutlara karşı daha savunmasız olduğunu fark edebiliyor.
'FAZLADAN YARDIMCI ANTRENÖR GİBİ'
İngiltere milli takımının teknik direktörü ve daha önce Dortmund, PSG, Chelsea ve Bayern Münih'in teknik direktörlüğünü yapmış olan Thomas Tuchel, bu konuda şöyle diyor:
Teknoloji bize ne yapacağımızı söylemiyor ama çıplak gözle görünmeyen şeyleri görmemiz için araçlar sağlıyor. Adeta fazladan bir yardımcı antrenörümüz var gibi.
Bu alandaki çarpıcı örneklerden biri, Manchester City'nin Hudl adlı yazılımı kullanarak oyuncularının performanslarını sadece resmi maçlarda değil, antrenmanlarda da analiz etmesi. Video analiz ve yapay zekâ destekli içgörüler sayesinde Pep Guardiola ve ekibi, her maç öncesinde ellerindeki verilere göre stratejilerini optimize ediyor.
SAKATLIKLARI TAHMİN EDİYOR
Habere göre yapay zeka maç analizinin ötesinde, oyuncuların fiziksel durumlarının izlenmesinde de kullanılıyor. Giyilebilir cihazlar; hız, nabız, yorgunluk seviyeleri ve diğer biyometrik verileri toplayarak yapay zeka tarafından işleniyor. Böylece sakatlık olasılıkları tahmin edilebiliyor ya da düşük yoğunluklu antrenman ihtiyacı veya dinlenme gerekliliği tespit edilebiliyor.
Paris Saint-Germain, sakatlık tahmini ve fiziksel durum takibi teknolojileri sağlayan Catapult Sports ile çalışıyor. Hatta, yapay zekanın kullanımının bir sezonda sakatlıkları yüzde 20 oranında azalttığı söyleniyor. Liverpool'un eski kondisyoneri ve Jürgen Klopp'un yakın çalışma arkadaşı Andreas Kornmayer şöyle diyor:
"Yapay zekanın desteği olmadan, iyileşme programlarını bu kadar hassas biçimde uyarlayamazdık."
HAKEM YARDIMCISI MI OLUYOR?
Yapay zeka artık hakemlikte de önemli bir rol oynuyor. En bilinen örnek Video Yardımcı Hakem (VAR) sistemi olsa da, yapay zeka tabanlı ofsayt tespiti, pozisyon tanıma ve hakemlere anlık bildirimler sağlayan yeni teknolojiler de deneniyor. Gelişmiş yazılımlar ve yüksek çözünürlüklü çok sayıda kamera sayesinde, sahadaki her oyuncunun konumu milimetrik hassasiyetle ve saniyeler içinde tespit edilebiliyor. Bu da bir oyuncunun ofsaytta olup olmadığına anında ve büyük doğrulukla yanıt verilmesini sağlıyor.
YARI OTOMATİK OFSAYT SİSTEMİ
Yarı otomatik ofsayt sistemi, Yunan futbolunda da uygulanıyor. Daha gelişmiş versiyonlarında topa ve oyuncuların formalarına yerleştirilen sensörler, AI algoritmalarıyla destekleniyor. Amaç, insan hatalarını azaltarak daha hızlı ve güvenilir kararlar almak.
FIFA Başkanı Gianni Infantino daha önce yaptığı bir açıklamada, "Yarı otomatik ofsayt sistemi hakemin rolünü ortadan kaldırmaz, onu destekler. Futbol insanidir, ama artık daha adil" diyerek bu sistemleri savundu. Ancak gelecekte yardımcı hakemlerin ya da bizzat hakemin tamamen devre dışı kalıp kalmayacağı henüz bilinmiyor.
TARAFTAR DENEYİMİ
Yapay zeka, sadece oyunun teknik kısmını değil, taraftarların futbolu izleme ve deneyimleme şeklini de etkiliyor. Yayın platformları, kullanıcının tercihine göre öne çıkan anları, analizleri ve içerikleri önermek için AI kullanıyor. Bazı futbol stadyumları, seyirci akışını, güvenliği ve stadyum içi satışları yönetmek için AI uygulamaları kullanıyor.
Barcelona ise "Barca Innovation Hub" projesiyle yapay zekayı taraftar deneyimini kişiselleştirmek için kullanıyor. Koltuk dağılımından kişiselleştirilmiş teklifler ve hizmetlere kadar, her ziyaretçinin maç deneyimini özel kılmayı hedefliyorlar.
İNSAN KARARI MI ALGORİTMA MI?
Şimdiden etik sorular gündeme geliyor, çünkü dolaylı da olsa yapay zeka algoritmaları insan kararını etkiliyor. Peki bir yazılım, bir teknik direktörün ya da kulüp yönetiminin karar mekanizmasını tamamen ikame edebilir mi? Salford Üniversitesi Spor Teknolojileri Profesörü Daniel Smith şöyle uyarıyor:
"Yapay zeka kullanımı şeffaflık ve etik kurallarla birlikte gelmelidir. Aksi takdirde futbolu, insanlardan ziyade sayıların egemen olduğu bir alana dönüştürme riskiyle karşı karşıyayız."
Ayrıca, teknolojiye aşırı bağımlılığın oyunun doğasını bozabileceği, futbolu daha 'soğuk' hale getirebileceği ve onun özgün spontane yapısını azaltabileceği yönünde endişeler var.
Spor, 2025.04.13 12:12