Türk kahvesine sahip çıkmalıyız

Türk kültürünün en önemli değerleri arasında yer alan Türk kahvesinin, UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesinde yer alan ilk içecek olduğunu biliyor musunuz?

1-8 Aralık 2013 tarihleri arasında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de gerçekleştirilen,

155 ülke temsilcisinin katıldığı komite toplantısının 5 Aralık tarihli oturumunda bu karar alındığı için, dünyada her yıl 5 Aralık'ta Dünya Türk Kahvesi Günü kutlanıyor.

Bu tarihte Türk kahvesi UNESCO listesine, 'Türk Kahvesi ve Geleneği' olarak kayıt edildi. Böylece Türk kahvesinin yalnızca tadının değil, kendine özgü pişirme tekniğinden, sunumuna kadar tüm aşamalarının özenle korunmasının ve yaşatılmasının önemine de dikkat çekildi.

Bir fincan kahvenin hatırı 40 yıl olsa da, kahvenin fincanda yerini alması 500 yıl  öncesinde başlayan bir macera aslında...Kahve, Etiyopya'dan Yemen'e köle tacirleriyle gelip Arap yarımadasında şöhret kazandıktan sonra dünya sahnesine adım atan kahve, dini ritüellerden işçi sınıfı menülerine, sosyal siyaset alanlarının ortak paydası olmaktan ultra gurme alt kültürlerine kadar her role girdi.

Türkçede 'kahverengi'ne de adını verecek kadar bizden,

'kahvaltı geleneğinin ortaya çıkmasına neden olacak kadar içimize işlemiş bu içeceğin, Osmanlı sarayıyla da ilişkisi de oldukça ilginçtir.

1540'larda İstanbul'da alternatif çevrelerce içilen kahve, bu çevrelerden hoşlanmayan otoritelerce fetvadan geçirilip dine aykırı ilan edilmişti. Kanuni döneminde yaygınlaşmasına mani olunamayınca zincirlerinden kurtulan kahve, kültürümüze nakış gibi işlenerek girmeyi başarmıştır.

Dünyada pişirilme yöntemi olarak benzerlerinden ayrılarak Yunan kahvesi ile aidiyet noktasında yarışır hale gelmiştir.

Özetle kahve bir uyuşturucu olarak görülmekten çıkıp evliliğe giden yolda içine tuz atmak gibi türlü şakaların yapıldığı, fallar baktırarak gelecekten umutlandığımız, günlük tüketimi yüksek, özel bir içeceğe dönüştü.

Gastronomi yazarı Osman Serim'in Göz Açıp Kapayıncaya Kadar adlı kahve belgeselinde vurguladığı gibi Türk kahvesi, botanik bir kahve türü değil 'bir demleme yöntemi'. Üstelik bunu tarihin en eski yöntemi cezveyle yapıyor.

Bir markanın Türk kahvesi ile ilgili yaptırdığı araştırmadan çıkan diğer sonuçlar çok önemli verilere bizi ulaştırıyor:

• Her 100 kişiden 73'ü Türk kahvesini 'köpüklü' tercih ediyor. 
• Türk kahvesinin yanında en sevilen lezzet yüzde 42 ile çikolata, sonrasında lokum geliyor.
• Türk kahvesi yüzde 55 gibi bir oranla orta şekerli seviliyor. 
• Gün boyunca yemeklerden sonra tercih edilen Türk Kahvesi, en çok akşam saatlerinde içiliyor.
• Türkiye'de kişi başı kahve tüketimi 250 gr seviyesinden 1,5 kg seviyesine kadar ulaştı.

Dünyaya Türk kahvesini sevdiren markalardan biri olan Arzum ve Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kolbaşı'nın özel gayretleri kahve pazarında karşılığını buluyor.

Türkiye'de ilk elektrikli TSE standartlarına uygun cezve 2002'de üretildi, sonrasında bir çok marka farklı Türk Kahve Makineleri üreterek bu pazarı büyüttü.

Bugün dünyada yaklaşık 75 milyon adet ev tipi kahve makinası satılıyor, bu pazarın %10"unu da yaklaşık 20'si yerli, 5'i de uluslararası marka olmak üzere toplam 25 marka paylaşıyor.

Türk kahvesini dünyada tanıtımında çok yol alan ve bu konuda önemli başarılara imza atan kıymetli dostumuz Gizem Saylıgil White, 15 yıldır Türk Kahvesinin bayrağını taşıyarak Türk Kahve lezzetini dünyaya anlatıyor.

Gizem Saylıgil White, 12 yıl boyunca gönüllü olarak 6 ülke, 20 şehri (Amerika, Avrupa, Kanada) Turkish Coffee Truck ile gezerek toplamda 30.000'in üzerinde kişiye Türk kahvesi ikramı yaptı.

Washishton'daki yerinde, gelen misafirlere Türk Kahvesini geleneksel ritüellere uyarak, kaftanlar içerisinde 'kahve güzellleri'nin sunumlarıyla, Türk Kahvesinin kültürümüzdeki ve geleneğimizdeki yerini anlatması ayrı bir değer oluşturuyor.

Sayesinde Amerika'da yılda 30 bin kişi Türk kahvesinin tadına bakıyor. Gizem Bir kültür elçisi olan Saylıgil White, Gastro Diplomasi yaparak, Türk Kahvesini Amerika'da tanıtırken önde gelen Amerikan gazeteleri ve TV kanallarında Türk kahvesinin kültürel ve tarihsel önemini anlatarak milyonlarca kişiye kültürümüzü anlatmaya devam ediyor.

Turkish Coffee Lady, her yıl 5 Aralık Dünya Türk Kahvesi Günü'nünü New York'ta Times Square'da kutlayarak göğsümüzü kabartıyor.

Önemli Not 1: Geçmiş yıllarda Rio Minas cinsi kalitesiz kahve çekirdeği ile damaklarımızdan soğuttuğumuz Türk kahvesinin kahve kalitesini dünya kahve türleri ile çeşitlilik sağlayarak daha lezzetli Türk Kahvesi içerikleri oluşturmalıyız.

Önemli Not 2: Dünyada aynı yoğurtta yaşadığımız durum gibi Türk kahvesi Yunan (Greek) Kahvesi ile bir algı ve tanıtım yarışında yeterli PR ve algıyı oluşturamadığımızdan, yerini Yunan Kahvesine bırakma tehlikesi ile karşı karşıyadır.

Önemli Not 3: İtalya'da bile espresso ile rekabete giremeyen Amerikan Kahve zincirleri, hiçbir ülkede olmadığı kadar ülkemizde başıboş ve fitursuzca artan şubelerinde kalitesiz kahve çekirdeklerinden yapılan kahvelerine isim yazarak bir değer oluşturmaya çalışıyor olsalar da, düşük kaliteli kahveler gelecek kuşakların damak tatlarına tehdit oluşturmaktalar.