Rekolte yüksek! Zeytinyağı fiyatları düşecek mi? 

Zeytinyağlı yiyemem aman

Basma da fistan giyemem aman diye bilinen bir türkümüz vardır hatırlasınız...

Hikayesi zeytinyağının tüketimini azaltmak Amerikan mısır yağının ve margarinin tüketimini arttırmaktır.... Hikayenin çıkışını kısaca hatırlayalım:

Zeytinyağlı Yerim de Aman

O türküyü bilmeyeniniz yoktur. "Zeytinyağlı yiyemem aman, basma da fistan giyemem aman" diye başlar, "Senin gibi cahile, ben efendim diyemem aman" diye de devam eder. Rivayet o ki, türkü Bursa yöresine ait. 2 Kasım 1954'te İhsan Kaplayan kaynak gösterilerek Muzaffer Sarısözen tarafından derlenmiş. Ama sanıldığının aksine sıradan bir türkü değil. Siyasi ve ekonomik nedenleri olan tarihi bir hikayesi  olan bir türküdür.

Marshall Planının Uzantısı

2'nci Dünya Savaşı sonrası Amerika bir yardım paketi hazırlar. Adı da Marshall Planı'dır. 1947'de önerilir, 1948-1951 yılları arasında yürürlüğe girer. Türkiye ile birlikte 16 ülke yararlanır. ABD çok eski yıllardan beri dünyanın en büyük mısır üreticisidir. Haliyle ülkede birikmiş olan mısırı eritmenin yolu da bunu diğer ülkelere satmaktan geçecektir. Amerika elindeki mısır dağını eritmek için Marshall Planı'ndan faydalanmak isteyen ülkelere mısırözü yağı alma ön koşulu koyar. Türkiye de buna karşılık ilk margarin fabrikasını kurar. Sırf bu yüzden birçok zeytin ağacı yerinden sökülür. Elde kalan zeytinlerden elde edilen yağ da ABD'ye satılır ve mısırözü yağı olarak bize geri döner.

Margarin Satabilmek İçin

Ve mısırözü yağına teşvik etmek amacıyla ısınan zeytinyağının kanser yaptığı bilgisi kamuoyuna pompalanır. Oysa zeytinyağı en zor yanan sıvı yağlardan biridir. Sonuç olarak Türk insanı bu tarz haberlerle zeytinyağından uzaklaştırılıp margarine alıştırılır. Bu da yetmez, zeytinyağı hakkında olumsuz imaj oluşturmak için bir de türkü siparişi verilir. Bir anda döneminin en popüler türküsü haline gelir. Yetmez, türkünün devamında olduğu gibi basma fistan giyen kadınlar da zamanla sentetik kıyafetlerle tanışır.

Rekolte Yüksek Fiyatlar Gerileyecek mi?

Geçen yıl dünyanın en büyük ikinci zeytinyağı üreticisi olan Türkiye'de ise 475.000 tonluk bir üretimle rekor kırılması bekleniyor.

Dünyanın en büyük zeytinyağı üreticisi Deoleo'dan yetkililer, iklim değişikliğine bağlı kuraklığın hasat üzerindeki etkisi, yüksek faiz oranları ve enflasyon nedeniyle ürün fiyatlarının yılın ilk aylarında zirveyi görmesinin ardından fiyatların yarı yarıya düşeceğini öngörüyor.

AB'de zeytinyağı fiyatları Ocak ayında yıllık bazda yüzde 50, İngiltere'de ise 2021 sonuna kıyasla yüzde 150'lik artış gösterdi.

Dünya zeytinyağı üretiminin neredeyse yarısına ev sahipliği yapan İspanya'da, iki yıl üst üste yaşanan kuraklık zeytin hasadını sınırlarken dünya genelinde fiyatların artmasını tetikledi.

Bertolli ve Carbonell gibi zeytinyağı markalarının çatı şirketi Deoleo'dan yetkililer, 2024-2025 sez onunda çok daha iyi bir hasat bekliyor.

Firmanın satış müdürü Miguel Angel Guzman, CNBC'ye yaptığı açıklamada, "Piyasanın istikrara kavuşmaya başlaması ve yeni hasat dönemindeki olumlu işaretlerin yüksek arzla desteklenmesiyle normalleşmeye kademeli olarak geri dönüşün sağlanacağı, önümüzdeki aylardaki görünümün olumlu olduğunu," söyledi. Sızma zeytinyağı gibi bazı yüksek kaliteli zeytinyağı fiyatlarında hala baskı olduğu için krizin tamamen bitmediğini de sözlerine ekledi.

Açıklamada, yılın ilk aylarında görülen rekor seviyenin ardından ürün fiyatlarının önümüzdeki aylarda yarı yarıya düşeceği detayına da yer verildi.

CNBC'ye konuşan Guzmán, "Hava ve hasat koşullarının önümüzdeki haftalarda istikrarlı kalması durumunda, fiyatlardaki gevşemenin kasım, aralık ve ocak aylarında başlaması bekleniyor," dedi.

Bu arada, diğer Akdeniz ülkeleri karışık bir görünümle karşı karşıya. Yunanistan uzun süreli bir kuraklıkla mücadele ediyor ve bu da verimli bir hasada dair umutları azaltıyor. Geçen yıl dünyanın en büyük ikinci zeytinyağı üreticisi olan Türkiye'de ise 475.000 tonluk bir üretimle rekor kırılması bekleniyor.

Çok şükür ki, margarin eskisi gibi tüketilmiyor ama son yıllarda litre fiyatı 500 TL'ye kadar çıkan zeytinyağı bu sene rekoltenin artması ile düşecek ve türküdekinin aksine herkes zeytinyağı  yiyebilecek diye umut ediyorum.