ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı basın toplantısında ABD'nin Gazze'de "yönetimi devralacağını" Gazzelilerin Gazze'yi terk edip başka bir yere yerleşmesi gerektiğini söyledi.
BBC News'in haberine göre, Gazze'nin onyıllardır bir "ölüm ve yıkım sembolü" olduğunu ve bugün "bir yıkım sahasına" benzediğini söyleyen Trump, Gazzelilerin şu an başka bir alternatifleri olmadığı için orada kaldığını öne sürdü:
"Gazze şeyi bugüne kadar işlemedi. Gazze konusunda diğerlerinden daha farklı düşünüyorum.
"İyi, yeni, güzel bir toprak parçası almalılar ve bazı kişiler de onun inşası, güzel ve yerleşilebilir olması için para vermeli.
"Başka bir yere ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Daha güzel bir yere insanları kalıcı olarak yerleştirebiliriz."
Batı Şeria'daki Filistin Yönetimi'nin BM Büyükelçisi Riyad Mansur ise bu açıklamalar hakkında "Filistinlileri 'güzel bir yere' göndermek isteyenler, onların evlerine dönmesine izin vermeniz yeter" dedi.
Trump: Gerekirse Gazze'ye asker göndereceğiz, eski düzene dönemeyiz
Trump Gazze Şeridi'nin kontrolünü ABD'nin devralacağını ve patlamamış bombaları kaldırıp bölgeyi yeniden inşa edebileceğini de ekledi:
"ABD Gazze Şeridi'ni devralacak ve çalışacak. (Gazze'yi) sahipleneceğiz, patlamamış bombaları ve silahları imha edeceğiz, mekanı dümdüz edip enkazlardan kurtulacağız. Ekonomik kalkınma yaratıp sınırsız sayıda iş ve barınma imkanı sunacağız.
"(Eski düzene) Geri dönemeyiz. Geri dönersek 100 yıldır olan şey tekrar edecek."
Trump Gazze'ye asker gönderip göndermeyecekleri sorusuna ise "Ne gerekiyorsa onu yapacağız. Bu gerekiyorsa, bunu da yaparız" diye yanıt verdi:
"Orayı devralacağız, kalkındıracağız ve (Gazze) Orta Doğu'nun gurur duyacağı bir yer olacak."
Konuyu aylardır incelemekte olduğunu belirten Trump, "Uzun vadeli bir sahiplik öngörüyorum ve bu Orta Doğu'nun o kısmına, belki de tüm Orta Doğu'ya istikrar getirecek" dedi ve herkesin bu fikri çok sevdiğini söyledi.
Trump Suudi Arabistan hükümetinin bir Filistin devleti yaratılması için bastırmadığını da öne sürdü ve Filistinlilerin altı farklı ülkeye yerleştirilebileceğini ekledi.
Basın toplantısından kısa bir süre sonra bir açıklama yayımlayan Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı ise, uluslararası tanınırlığı olan bir Filistin Devleti kurulmadığı müddetçe İsrail ile ilişkilerinin normalleşmeyeceğini söyledi.
Bunun bir pazarlık konusu olamayacağını belirten bakanlık, kalıcı barış için "Filistinlilerin devlet kurmaya yönelik meşru hakkının" tanınması gerektiğini ekledi.
Gazze'ye geri dönmek isteyen olacağını sanmadığını söyleyen Trump, "Orası cehenneme döndü" dedi ve Gazze'ye geri dönüşlerinin tekrar şiddete yol açacağını savundu:
"Gazze, ölmelerinin garantisi olacaktır."
Gazze'den kaç kişinin başka bir yere yerleştirilmesi gerektiğini sorusuna ise "tamamı" diye yanıt verdi.
Gazze'de yaklaşık 2 milyon kişi yaşıyor.
Bir Hamas yetkilisi ise bunun bir kaos yaratacağını söyledi. Hamas yöneticisi Izzat al-Rishq "Gazze'deki halkımız 15 ay süren bombardımana rağmen yerinden edilme planlarını boşa çıkardı. Yurtlarından koparılma planlarını kabul etmeyeceklerdir" dedi.
Trump: Gazze Orta Doğu'nun Riviera'sı olabilirÖte yandan Trump, Gazzelilerin Gazze Şeridi'ni terk etmek istememesi durumunda nasıl çıkarılacakları hakkında bir bilgi paylaşmadı.
İsrail-Filistin sorununun çözümünün tek devletli mi, çift devletli mi olması gerektiği sorusuna net bir cevap vermeyen Trump, ABD Gazze'yi yeniden inşa ettikten sonra orada kimin yaşayacağı sorusuna da "Orada yaşayanlar. Dünyanın insanları" diye yanıt verdi.
Muhabirin "Buna Filistinliler de dahil mi" sorusunu ise "Şirin olmak istemiyorum. Ukala olmak istemiyorum. Ama burası Orta Doğu'nun Riviera'sı olabilir" dedi.
Trump Gazze'yi ziyaret ihtimali sorulduğunda ise "İsrail'e aşığım. Oraya gideceğim ve Gazze'ye gideceğim ve Suudi Arabistan'a gideceğim ve Orta Doğu'nun dört bir yanındaki her yere gideceğim. Orta Doğu inanılmaz, çok canlı bir yer - müthiş insanların yaşadığı çok güzel yerlerden yalnızca biri. Her yere davet ediliyorum ama bazılarına gideceğim" dedi.
Trump basın toplantısını sonlandırırken Ürdün ve Mısır liderlerinin Filistinlilere toprak vereceğini öne sürdü. Fakat bu iki ülkenin lideri de daha önce pek çok kere Filistinlileri kabul etmeyeceklerini açıklamıştı.
Donald Trump'ı yeni döneminde ziyaret eden ilk yabancı lider olan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise konuşmasında Trump'ı "İsrail'in Beyaz Saray'da bugüne kadarki en büyük dostusunuz" diye övdü, "Bu ziyaret Yahudi devleti ve Yahudi halkına desteğinizin bir simgesi" dedi.
Trump'ın iki hafta içinde, İsrail'in de çıkarlarına olan icraatlarını sayan Netanyahu "Bunlar sadece iki haftada oldu, bir de dört yılda olacakları hayal edebilir misiniz?"
Netanyahu, Trump'ın Gazze için farklı bir gelecek hayal ettiğini ve bunun da "tarihin akışını değiştirebileceğini" söyledi.
"İsrail savaşı zaferle sonlandıracak" diyen Netanyahu, bunun ABD için de bir zafer olacağını belirtti.
Uluslararası Ceza Mahkemesi Kasım ayında Netanyahu hakkında yakalama kararı çıkarmıştı. Fakat ABD bu mahkemeyi tanıyan ülkeler arasında değil.
Paul Adams, BBC Diplomasi Muhabiri
Donald Trump Gazze'ye yönelik önerileriyle herkesi sarsmaya devam ediyor.
Bu, kendi standarlarında bile baş döndürücüydü.
ABD'nin "Gazze Şeridi'ni devralacağını", binaları yıkacağını, patlamamış mühimmatla ilgileneceğini, "sonsuz sayıda iş yaratacağını" ve "bölgenin insanları için" barınma imkanı sunacağını söyledi - fakat bu insanların kimler olduğu sorusunu yanıtsız bıraktı.
Daha önce de Gazze Şeridi'ndeki herkesin başka yerlere; Ürdün'e, Mısır'a ve başka yerlere yerleşmesi gerektiğini söylemişti.
Bu sefer Gazze'yi "Orta Doğu'nun Rivierası" yapacağını da ekledi.
ABD'nin sahip olduğu ve aralarında Filistinlilerin de bulunduğu "tüm dünyadan temsilcilerin" yaşayacağı Gazze vizyonu gerçekten tuhaf.
Bu baş döndürücü bir durum. Trump'ın, ABD'nin hangi uluslararası yetkiye dayanarak bunu yapacağını söylememesi de dikkat çekiciydi.
İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da yaşayan Filistinliler, Trump'ın kendileri için planlarını merak edecektir.
Trump, Batı Şeria'nın bazı kısımlarının İsrail tarafından ilhak edilmesi konusunda henüz kararını vermediğini fakat "önümüzdeki dört hafta içinde" bir açıklama yapacağını söyledi.
Peki bu açıklamaları ne kadar ciddiye almak lazım? Söz konusu Trump olduğunda söylemesi zor.
Fakat ilk döneminde ABD'nin Orta Doğu politikasını baş aşağı etmişti. Şimdi de aynısını yapmaya hazırlanıyor gibi gözüküyor.
İsrail'in BM Büyükelçisi: Müzakerelerin başarılı olacağını sanmıyorumBBC'ye konuşan İsrail'in BM Büyükelçisi, Hamas'ın muhtemelen İsrail'in taleplerini kabul etmeyeceğini ve bu yüzden savaşa devam etmek zorunda kalacaklarını söyledi.
İsrail'in Hamas'la ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması için müzakereler bu hafta Katar'da başlayacak.
Büyükelçi Danny Dannon, Hamas'ın liderlerini Gazze'den sınır dışı etmemesi durumunda İsrail'in savaşmaktan başka şansı kalmayacağını belirtti:
"Hamas 'Tamam, liderlerimizi Gazze'den sınır dışı ediyoruz ve yeni bir liderliğin yönetimi ele almasına izin veriyoruz' derse, belki savaşa gerek kalmadan ikinci aşamaya geçebiliriz.
"Fakat Hamas iktidarda kalmakta ısrar ederse başka bir şansımız kalmayacak... Bizim için de, Gazze için de hoş olmayacak."
Demokratlar Trump'ın planını eleştirdiDemokrat Parti'den siyasetçiler, Donald Trump'ın açıklamalarını eleştirdi. Cennecticut Senatörü Chris Murphy, X hesabından yaptığı paylaşımda "Aklını yitirmiş" dedi ve ekledi:
"Size bir haberim var: Gazze'yi devralmıyoruz. Fakat medya ve medyada konuşan zengin tabaka birkaç gün buna odaklanacak, böylece Trump herkesin dikkatinin esas hikayeden uzaklaşmasını sağlayacak: Milyarderlerin hükümeti ele geçirip sıradan halkı soyması."
California'dan Temsilciler Meclisi Üyesi Eric Swalwell ise "ABD Gazze'yi işgal mi edecekmiş? Sonu gelmeyen savaşlara girmeme sözü verilmişti. Ama yanlış saymıyorsam Grönland, Kanada, Panama Kanalı ve şimdi de Gazze'yi işgal ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Kongre'nin tek Filistinli Amerikalı üyesi Rashida Tlaib ise Trump'ı "Açıkça etnik temizlik çağrısı yapmakla" suçladı, "Amerikalı işçilerin federal fonlara erişimini keserken İsrail hükümetini fonlamaya devam ediyor" dedi.
ABD Dışişleri Bakanı ve Orta Doğu Temsilcisi'nden açıklamaABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, X hesabından yaptığı paylaşımda Trump'ın "Amerika'yı tekrar yüceltelim" sloganına göndermeyle "ABD Gazze'yi yönetmek ve tekrar güzel kılmak için hazır" dedi.
Rubio Hamas'ın Gazze'de barınamayacağını da söyledi.
Öte yandan ABD'nin Orta Doğu Temsilcisi Steve Witkoff da Trump'ın önerisinin Filistinlilere "daha fazla umut vereceğini" öne sürdü.
Gazze'de en az 10 yıl boyunca yaşamanın mümkün olmayacağını savunan Witkoff "Herkes bölgede barış görmek istiyor ve bu da Filistinliler için daha iyi bir hayat demek" dedi ve ekledi:
"Daha iyi bir hayat bugün bulunduğunuz yerde olmak zorunda değildir. Daha iyi bir hayat daha iyi fırsatlar, daha iyi maddi koşullar ve hem kendiniz hem de aileniz için ulaşılacak daha büyük hedefler demektir.
"Ama bunu Gazze'de yapmak mümkün değil çünkü bir çadır açtığınızda bile etrafınızda her an patlayabilecek 30 bin mühimmat bulursunuz. Bugün yaşamak için tehlikeli bir yer."
'Doğaçlama konuşuyor'ABD merkezli düşünce kuruluşu Middle East Institute'ta (Orta Doğu Enstitüsü) kıdemli ABD dış politikası analisti olan Brian Katulis, Trump'ın "doğaçlama konuştuğu" ve Gazze'yi devralmak için gerçek bir planı olmadığı görüşünde.
Reuters'a konuşan Katulis "Bir plan varsa bile bu günümüz Orta Doğusu'nun gerçekliğinden kopuk ve kesinlikle Filistinlilerle veya Mısır ile Ürdün gibi komşu ülkelerle konuşulmadan hazırlanmış" dedi.
Katılis Trump'ın provokatif açıklamalarla dikkati üzerine çekmeyi hedeflediğini, ilk döneminde de benzer açıklamalar yaptığını söyledi:
"Sorun şu ki, hiçbir problemi çözmüyor. Gülünç açıklamalarına enerji ve vakit ayırıyoruz fakat bu Filistinliler veya İsrailliler için yeni bir durum yaratmıyor."
Kaynak: BURSADA BUGÜN
Dünya, 2025.02.05 09:17