Yunanistan'ın turistik adası Santori çevresinde 550 sarsıntı meydana geldi. Son bir gün içinde ada çevresinde 4.9 büyüklüğüne kadar depremler yaşandı. Kışın nüfusu 15 bin olan adadan, 8 bine yakın kişi gemi ve uçaklarla ayrıldı. Santorini, ciddi fayların merkezinde olmasının yanısıra, geçmişte patlamasının ardından Türkiye, İsrail ve Mısır'ı bile etkileyen bir yanardağın dibinde. 5 şiddetindeki bir depremin deniz yatağını kaydırması bile etkili bir tsunamiyi tetikleyebilir. Bilim insanları uzun zamandır ada çevresindeki deniz yatağını izliyordu, adanın güney batısındaki bir yığılma ise tsunami tehlikesi sinyalleri veriyor. Son depremler de Amorgos'un yaklaşık 20 kilometre güney-güneybatısındaki deniz alanında yaşanıyor. Kandilli Rasathanesi de, bu bölgenin dikkatli izlenmesi gerektiği belirterek, "Santorini-Amorgos fay hattı, büyük yıkıcı depremlere neden olabilecek potansiyele sahiptir." uyarısını yaptı.
Santorini, Amorgos ve Ios arasındaki deniz alanında son üç günde yaklaşık 550 sarsıntı kaydedildi; bunların büyüklüğü Richter ölçeğine göre 3'ün üzerinde, kaydedilen en yüksek şiddet ise 4.9 oldu. Kandilli Rasathanesi ise, Santorini Adası ve çevresinde 31 Ocak 2025 tarihinden itibaren 650 deprem meydana geldiği belirtildi. Depremlerin en büyüğünün 5,1 olduğu belirtilirken 4 ve üzeri 70 depremin meydana geldiğini açıklandı. Ada ve çevresi deprem fırtınası yaşıyor. 15 bin nüfusu olan turistik adadan, 8 bine yakın kişi uzaklaştı. Ada halkı evlerini terk etmeye devam ediyor, kalanlar ise geceyi arabalarında geçiriyor. Turizm açısından önemli bir yere sahip ada, tarihinde Akdeniz'in yanrısıra dünyanın geneline etkileyen volkanik faaliyetlerden etkilendi. 1955 yılında da deprem sonrası ağır hasar gören ada, ne zaman ortaya çıkacağı belli olmayan riski uzun zamandır çevresinde barındırıyor. Son depremler, dikkatleri adanın tarihi ve yapılan son araştırmalara çevirdi.
Minos patlaması diye bilinen bir tarihi olayın, bölgedeki deniz tabanını oluşturduğu belirtiliyor. Jeolojik kanıtlar, Santorini yani, Thera yanardağının birkaç yüz bin yılda sayısız kez patladığını gösteriyor Milattan Önce 1550-1500 yılara arasında Girit'ten yaklaşık 100 kilometre (62 mil) uzaklıktaki Thera adasında (bugünkü Santorini ) de meydana gelen patlama kayıtlı tarihteki en büyük volkanik patlamalardan biri olarak biliniyor.
Science Direct'te yayınlanan, 15 Ağustos 2023 tarihli, bölgedeki deniz tabanına ilişkin en kapsamlı raporun, "Minos patlaması sırasında dalgalı deniz tabanı yatak biçimlerinin oluşumu" bölümünde, adanın barındırdığı risklere dikkat çekildi. Rapor, Santori'ni ve çevresinin deniz tabanın çok kapsamlı haritalandırılması ile hazırlandı. Raporda, "Santorini, tsunami oluşturan 1956 yılındaki 7.5 ve 7.2 büyüklükteki depremlerine ev sahipliği yapan Avrupa'nın tektonik olarak en aktif bölgelerinden birinde yer almaktadır. denildi. Rapordaki tespitler özetle şöyle:
- Santorini yapısının hemen yakınında benzer büyüklükte bir deprem meydana gelirse, yer ivmesi Santorini'yi çevreleyen, özellikle güneybatı kanadındaki yüzey yamaç dengesizliklerini yeniden harekete geçirebilir.
- Santorini'nin güneybatı kanadındaki derin yerleşmiş deformasyonun yeniden aktif hale gelmesi, şimdiye kadar fark edilmemiş önemli bir tsunami kaynaklı potansiyele sahip olabilir.
Uluslararası raporların yanısıra, Türkiye de uzun zamandır bölgedeki riskin farkında. Risk barındıran bölge Türkiye'den çok uzakta değil. Bölgede yaşanan depremlerin ardından bir rapor yayınlayan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, Bölgesel Deprem ve Tsunami İzleme Merkezi, Santorini-Amorgos fay hattının büyük yıkıcı depremlere neden olabilecek potansiyele sahip olduğu belirtti, bölgenin heyelan ile tsunami yaratma potansiyeli barındırdığı uyarısında da bulunuldu.
Kandilli Rasathanesi hazırladığı raporda geçmişten bugüne Santorini adası çevresinde gerçekleşen depremlerin analizini çıkardı ve olası bir volkanik patlama sonrası oluşabilecek tsunamiye dikkat çekti.
Santorini'de tarih boyunca birçok volkanik patlama yaşandığı ve bazı tsunami olaylarını da teiklediği belirtilen raporda, "1707-1711, 1866-1870 ve 2011-2012 yıllarında kaydedilen volkanik aktivite dönemleri, bölgenin sürekli bir jeodinamik hareketlilik içinde olduğunu göstermektedir." denildi.
Santorini Adası'nda yaklaşık 7 kilometre kuzeyinde yer alan Kolumbo Volkanı'nın "aktif bir denizaltı volkanı" olduğu belirtilirken "Volkandaki gaz çıkışları ve deniz tabanı deformasyonları, büyük bir jeotermal sistemin varlığını göstermektedir. 1956 yılında 7,7 büyüklüğündeki Amorgos Depremi, bölgedeki en büyük depremlerden biri olup tsunami oluşturmuştur." bilgisi raporda paylaşıldı.
Raporda Ege Denizi'nin tsunami potansiyeli hakkında "Ege Denizi'nde bir süredir devam etmekte olan sismik aktivite, tsunami oluşumu açısından önemli riskler taşımaktadır. Depremler, özellikle deniz tabanında meydana geldiğinde, su kütlelerini yerinden oynatarak tsunamilere yol açabilmektedir. Ayrıca, aktif volkanik yapının sebep olduğu denizaltı heyelanları da tsunami oluşumunu tetikleyebilmektedir." uyarısında bulunuldu.
"BÜYÜK YIKICI DEPREMLERE NEDEN OLABİLİR"
Raporda, "Bölgedeki deprem aktivitesi ve deniz seviyesi değişiklikleri sürekli olarak izlenmektedir. Bölgede meydana gelebilecek deprem, heyelan vb. kaynaklarla tetiklenebilecek tsunamiye karşı gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır." denildi.1956 yılında Güney Ege'de meydana gelen Amorgos depreminde Kilimli (Kalimnos) adasında 2.5m yüksekliğinde dalga, kıyıdan 1,5 km yatay mesafede su baskın alanı ve Ünye (İos), İncirli (Nisyros), Batnaz (Patnos), Papazlık (Tilos) ve Lipsi (Lipsos) adalarında ciddi maddi hasar gözlemlendi, Tsunami dalgası Fethiye'de 1 metreye ulaştı, su baskın mesafesi 250 metre olarak kaydedildi.
Dünya, 2025.02.04 16:22