Irak'ta yürütülen son arkeolojik kazılarda dünyanın ilk bürokrasi kayıtları keşfedildi. Keşif tarihin en eski imparatorluğu olan Akad İmparatorluğu'nun bürokratik yapısını gözler önüne serdi.
Irak'ta yürütülen kazılar, tarihin en eski imparatorluğuna ait yönetim sistemine ışık tuttu. British Museum ve Iraklı arkeologlar, Akad İmparatorluğu'na ait 4 bin yıllık yüzlerce idari tablet keşfetti.
Bu bulgular, dünyanın ilk merkezi yönetim sistemine dair en somut fiziksel kanıtlar olarak değerlendiriliyor. Arkeologlar, Mezopotamya'daki antik Sümer kenti Girsu'da, MÖ 2300-2150 yılları arasına ait devlet arşivlerine ulaştı.
British Museum'un Antik Mezopotamya küratörü ve Girsu Projesi'nin direktörü Sébastien Rey, keşif hakkında, "Bu tabletler, dünyanın ilk imparatorluğunun işleyişine dair fiziksel kanıtlar sunuyor. Adeta bir yönetim merkezi gibi çalışıyorlardı. Eğer imparatorluğun en ucundaki bir koyun ölse bile kayda geçiyordu. Bürokrasiye tam anlamıyla takıntılıydılar." ifadelerini kullandı.
Tabletler, balıkçılıktan hayvancılığa, tahıl ticaretinden değerli taşlara kadar birçok konuda devletin işlemlerini, teslimatlarını ve harcamalarını kayıt altına alıyor. Ayrıca, o dönemde halkın isimleri ve meslekleri de detaylı bir şekilde kayıt altına alınmış.
KADINLAR DEVLETTE ETKİLİ POZİSYONLARDA YER ALDI
Keşifler, dönemin toplumsal yapısıyla ilgili de önemli bilgiler sunuyor. Rey, kadınların devlet içinde etkili pozisyonlarda yer aldığını belirterek, "Elimizde kadınlara ait birçok kayıt var. Yüksek rahibeler bulunuyordu ve toplumda önemli roller üstleniyorlardı. Erkek egemen bir sistem olmasına rağmen, kadınların sosyal statüsü diğer birçok uygarlığa kıyasla daha yüksekti." ifadelerine yer verdi.
Girsu bölgesi, 19. ve 20. yüzyılda yapılan kazılarla gün yüzüne çıkarılmış ancak Körfez Savaşları sırasında yoğun yağmalara maruz kalmıştı.
Akad dönemine ait birçok belge ve eser, ya çalındı ya da bağlamından koparıldığı için bilimsel olarak tam anlamıyla incelenemedi.
Ancak yeni keşfedilen tabletler, orijinal konumlarında korunmuş halde bulunduğundan, araştırmacılar için büyük bir fırsat sunuyor. Bu sayede, Akad İmparatorluğu'nun nasıl yönetildiğine dair en güvenilir bilgiler elde ediliyor.
TARİHİN İLK BÜROKRASİSİNE IŞIK TUTUYOR
Keşfedilen idari tabletler, daha ayrıntılı çalışmalar için Bağdat'taki Irak Müzesi'ne taşındı. British Museum'un ilerleyen dönemlerde bu eserleri sergilemek için ödünç alabileceği belirtiliyor.
Akad İmparatorluğu'nun 150 yıl süren hakimiyeti, isyanlarla sona erse de bu son keşifler, tarihin ilk merkezi yönetim sistemine ve bürokrasisine ışık tutuyor.
Dünya, 2025.03.16 14:32