İş kazalarında tazminat hakkı

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre iş kazası: "İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay" olarak ifade edilmektedir. İş kazasının yaşanmasıyla işçinin kendisi, ölümü halinde ise yakınları işverenden tazminat talep edebilecektir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 13. maddesine göre iş kazası sayılan ve tazminat davası açılabilecek haller sayılmıştır, buna göre;

İş kazası;

a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,

c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

 meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.

Bu kapsamda bir işçinin işyerindeyken doğrudan yaptığı işle bağlantılı olmasa bile örneğin kalp krizi geçirmesi, işveren tarafından sağlanan servis aracıyla evine giderken trafik kazası yaşaması ya da işverenin görevlendirmesiyle işyeri dışında bulunduğu sırada kaza geçirmesi gibi durumlar, iş kazası kapsamında değerlendirilmelidir.

İş Kazası Sebebiyle İşçinin Yaralanması Halinde;

İş kazası sonucunda bedensel zarara uğraması durumunda işçi;

• İş kazası nedeniyle kalıcı bedensel zararının olmamasına rağmen çalışamadığı süre boyunca uğradığı maddi zararı yani geçici iş görmezlik tazminatını,
• İş kazası neticesinde bedensel zararın kalıcı olması ve işçinin çalışma gücünü kısmen veya tamamen yitirmesi durumunda ise sürekli iş göremezlik tazminatını,
• Tedavi giderlerini ve tedavi boyunca yapılan her türlü masraflarını,
• Ekonomik geleceğinin sarsılmasından doğan maddi kayıplarını,

maddi tazminat yoluyla talep edebilecektir.

İş Kazası Sebebiyle İşçinin Ölümü Halinde;

İş kazası sonucunda işçinin ölmesi durumunda işçinin mirasçıları, yakınları, bakmakla yükümlü olduğu ve işçinin destek olduğu kişiler işverenden maddi tazminat talebinde bulunabilecektir. Ölüm halinde maddi tazminatın kapsamı Türk Borçlar Kanunu m.53'te belirlenmiştir. Kanuna göre, ölüm halinde uğranılan ve istenebilecek maddi zararlar özellikle şunlardır:

• Cenaze giderleri,
• Ölüm hemen gerçekleşmez ise tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar,
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar,

Ayrıca iş kazası nedeniyle maddi tazminat birlikte manevi tazminat da istenebilecektir. Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar gören işçi veya işçinin ölmesi durumunda yakınları manevi tazminatı talebinde bulunabilir.

Destekten yoksun kalma tazminatı, iş kazası sonucu hayatını kaybeden işçinin, hayattayken destek verdiği kişilerin, işçinin ölümüyle bu desteği kaybetmeleri sonucu uğradıkları zararın karşılanması için talep edilebilen bir maddi tazminat türüdür. Bu tazminat yalnızca işçinin ailesi tarafından değil, işçinin hayattayken destek olduğu ya da ileride destek olacağı öngörülen kişiler tarafından da talep edilebilir.

Sonuç olarak, iş kazası sadece işyerinde doğrudan yapılan işlerle sınırlı olmayıp, işin yürütümüyle bağlantılı olarak meydana gelen her olayı kapsar. Bu tür kazalar sonucunda işçi veya yakınları, uğradıkları maddi ve manevi zararların giderilmesi için işverenden tazminat talep edebilir. Ancak bu sürecin yasal dayanaklara uygun şekilde yürütülmesi hak kaybı yaşanmaması açısından büyük önem taşımaktadır.