Türkiye ve Avrupa'da Mortgage

Son dönemde konut kredi faizlerinin oldukça yükselmesi hem Türkiye'de hem de Avrupa'da mortgage sisteminin nasıl işlediğini merak etmeme neden oldu. Benzer yönler bulunsa da önemli farklılıklar da mevcut. Öncelikle mortgage kavramını kısaca açıklamak isterim.

Mortgage, uzun vadeli, ipotek teminatlı konut kredisi anlamına gelir ve dünyada en yaygın kullanılan konut edinme yöntemlerinden biridir. Türkiye'de "konut kredisi" veya "konut finansmanı" olarak bilinir.

İpotekli satışta, borcun tamamı ödendikten sonra ipotek kaldırılır ve kişi mülkün tam sahibi olur. Banka kredi verirken konutu ipotek eder ve ekspertiz değerine göre kredi kullandırır. Borç tamamen kapandığında tapudaki ipotek kaldırılır. İpotekli bir konut, banka borcu kapanmadan satılamaz; satış yapılacaksa önce borcun kapatılması gerekir. Bunun yanında mevcut konut finansmanı borcu, bankaların dönemsel sunduğu kampanya ve avantajlarla daha uygun şartlara yeniden yapılandırılabilir.

Peki Avrupa'da durum nasıl?

Avrupa'daki mortgage sistemi genel hatlarıyla Türkiye'ye benzese de faiz türleri, vade süreleri, devlet destekleri ve kredi koşulları açısından önemli farklılıklar bulunur. Avrupa'da vadeler ülkelere göre değişmekle birlikte genellikle 20-30 yıl arasında sunulur.

Avrupa'da iki temel faiz tipi vardır:

Sabit Faizli Mortgage

Faiz oranı belirli bir süre boyunca sabit kalır. Risk seviyesi düşüktür ve güvenli bir yöntem olarak kabul edilir.

Değişken Faizli Mortgage

Faiz oranı, piyasa endekslerine (örn Euribor) göre dönemsel olarak değişir. Başlangıçta daha düşük olabilir ancak zaman içinde artma ihtimali vardır.

Çoğu Avrupa ülkesinde bankalar, konutun değerinin belirli bir yüzdesine kadar kredi verir. Bu oran; kişinin gelir durumu, kredi notu ve finansal geçmişine göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca bazı Avrupa ülkelerinde mortgage faizlerini vergiden düşmek mümkündür (Her ülkede geçerli değildir).

Miras Konusu: Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında mülk miras bırakma sistemi temelde benzer olsa da uygulamada önemli farklılıklar vardır.

Miras paylaşım kuralları (saklı pay), miras vergisi, yabancıların miras hakkı

Evli çiftlerde mülk paylaşımı

Devletin müdahale biçimi gibi alanlarda ortaya çıkar.

Türkiye'de çocukların miras payı anayasal koruma altındadır. Bu nedenle miras bırakan kişinin tüm varlığı üzerinde tam tasarruf hakkı yoktur. Avrupa'da ise ülkelere göre değişmekle birlikte bazı ülkelerde çok daha özgür vasiyet düzenleme imkânı vardır.