Ekonomide eleştiriler ve yanıtlar 

Her ne kadar gündemde seçimlerde millet ittifakının adayının kim olacağını, anketleri veya altılı masanın nasıl bir yol izleyeceğini konuşuyorsak da, başta enflasyon ve döviz kurları olmak üzere ekonomi hepimizin bir numaralı gündemi. 

Ortada döviz kurlarının daha da  tatsız bir sürece gireceğini iddia edenler, ekonomik parametrelerin daha da kötüye gideceğini iddia edenler cirit atıyor. Bankalar politika faizi 14 olmasına rağmen yüzde 50'lerde bile faizle kredi verirken, iş dünyası buna rağmen bile finansmana ulaşmak da ciddi zorluk çekiyor. 

İnşallah çok kötü olmaz, daima ülkemizin iyiliğini isteriz. Ancak, insanlar pahalılıktan bir an önce kurtulmak, nefes almak istiyor. Dünyada pandemi ve savaşların da bu ekonomik tabloya etkisinin olduğu da bir gerçek ancak döviz kurları da çarpan etkisi yapıyor. 

Bu arada, iktidar da durumu düzeltmek için uğraşı içinde. 

Bir yandan fiyatları düşürmek için tarım kredi kooperatifleri dahil her türlü enstrümanı devreye sokarken, enerji faturaları yükselmesin diye sübvanse adımlarını hızlandırırken, öte yandan da önlenemeyen döviz kurları, kur korumalı mevduatın bütçeye getirdiği on milyarlarca liralık ek yük, hayat pahalılığı gibi konular karşısında yoğun eleştirilerle karşılaşıyor. Muhalefet başta olmak üzere, para politikaları ve makro ekonomi alanında da hükümeti eleştiriyor. 

Malumunuz geçen hafta enerji sektöründe son durumu bizzat Enerji Bakanı'nın ağzından sizlere iletmiştik. 

Şüphesiz daima takdir sizlere aittir. Biz sadece bilgileri mevcut durumu resmederek kaynağından tüm tarafların görüşlerini de yansıtarak size aktarmaya çalışıyoruz. 

Bu hafta da bu eleştirilere iktidar tarafından yanıt almaya çalıştık. 

Tarafsız olarak gelen yanıtları ve ekonomide son durum değerlendirmelerini size aktarıyoruz. Yorumu size kalmış. 

Türkiye ekonomisi 2021 yılında yüzde 11 oranında rekor bir büyüme performansı elde etmiş, büyüme dengeli bir görünüm arz etmiştir.

2021 yılının ardından 2022 yılında da net ihracat büyümeye pozitif katkı sunmaya devam etmiştir. 2022 yılının ilk çeyreğindeki yüzde 7,3 büyümeye yurtiçi talebin katkısı 3,9 puan olurken net ihracatın katkısı 3,5 puan olmuştur. Ayrıca, büyümenin sürdürülebilirliği açısından önem arz eden makine teçhizat yatırımları 10 çeyrektir kesintisiz artmaktadır.

İkinci çeyreğe ilişkin başta sanayi üretimi olmak üzere öncü göstergeler güçlü ve dengeli büyümenin süreceğine işaret etmektedir.

Takvim etkisinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi, 2022 Haziran ayında piyasa beklentilerini aşarak yıllık bazda yüzde 8,5 artmıştır. Sanayi üretimi, ikinci çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 9,4 artarak, salgının en şiddetli olduğu 2020 yılı ikinci çeyreği sonrası 8 çeyrek kesintisiz büyümüştür.

Sanayi üretiminin yanı sıra ticaret ve hizmet sektörleri ile perakende satışlarının olumlu performansı ikinci çeyreğe ilişkin güçlü büyüme beklentisini desteklemektedir.

İmalat sanayi kapasite kullanım oranı Temmuz ayında yıllık 1,5 puan artarak yüzde 78,2 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu da imalat sanayiindeki olumlu seyrin sürdüğünü göstermektedir.

Ekonomik aktivitedeki güçlü seyir istihdama yansımaktadır.

2022 yılı Haziran ayı itibarıyla toplam istihdam, salgının en şiddetli dönemine kıyasla yaklaşık 5,5 milyon artarak 30,9 milyon kişiye yükselmiştir.

2022 yılının ilk yarısında sağlanan istihdam artışı 862 bin olmuştur.

Salgın sürecinde yüzde 14,2'ye kadar yükselen işsizlik oranı, Haziran ayı itibarıyla yüzde 10,3 ile salgın öncesi seviyenin altına gerilemiştir.

İhracat her geçen ay rekor kırmaktadır. İhracat 2022 yılı Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19,1 artış kaydetmiştir. 2021 yılında 225,2 milyar dolar olarak gerçekleşen ihracat, 2022 yılı Temmuz ayı itibarıyla yıllıklandırılmış olarak 248,4 milyar dolar ile tarihi yüksek seviyeye ulaşmıştır.

Turizm Sektöründe Olumlu Görünüm Güçlenmektedir. Salgının ardından 2021 yılında önemli toparlanma kaydeden turizm sektörü, bu yıl da Rusya-Ukrayna savaşına rağmen güçlü seyretmektedir.

2022 yılının ilk yarısında 19,5 milyon kişi ülkemizi ziyaret etmiş ve 14,2 milyar dolar turizm geliri elde edilmiştir. Bu olumlu gidişatın devamı ile 2022 yılında 47 milyon turist ile 37 milyar doları aşan turizm gelirinin elde edilmesi hedeflenmektedir. Böylece turizm sektörünün rekor yılı olan 2019'daki turizm gelirinin aşılması beklenmektedir.

Enerji Hariç Cari İşlemler Dengesi Fazla Vermektedir.

Artan küresel enerji fiyatlarına paralel olarak yüksek seyreden enerji ithalatı nedeniyle 2022 yılı Haziran ayında yıllıklandırılmış cari işlemler dengesi 32,7 milyar dolar açık vermiştir.

Bununla birlikte ihracatta kırılan rekorlar ve turizm sektöründeki güçlü iyileşmeyle bu dönemde enerji hariç yıllıklandırılmış cari işlemler dengesi 35 milyar dolar fazla vermiştir.

Güçlü Ekonomik Aktivite Vergi Gelirlerini Desteklerken, Merkezi Yönetim Bütçe Harcamalarında Disiplin Sürmektedir. İhtiyatlı maliye politikaları ile 2022 yılı Ocak-Haziran döneminde merkezi yönetim bütçe dengesi 93,6 milyar TL, faiz dışı denge ise 228,2 milyar TL fazla vermiştir.

Bu gelişmede yıllık bazda yüzde 108 artan vergi gelirleri etkili olmuştur. Aynı dönemde faiz hariç bütçe giderleri ise yüzde 81,2 artmıştır.

2022 yılının ilk çeyreğinde AB tanımlı genel yönetim borç stokunun GSYH'ye oranı ise yüzde 42,6 ile Maastricht Kriterinin oldukça altındadır.

Son Dönemde TCMB Döviz Rezervleri Artarken CDS'ler Gerilemektedir. TCMB brüt döviz rezervleri 5 Ağustos haftasında son 1 yılın en yüksek haftalık artışı olan 7,4 milyar dolar yükselerek 108,6 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.

Risk göstergesi olan Türkiye'nin 5 yıllık kredi temerrüt takası (CDS) bir önceki haftaya göre 77 baz puan gerileme göstererek 658 düzeyinde gerçekleşmiştir. Böylece CDS'in en yüksek seviyesine ulaştığı 14 Temmuz tarihine göre risk priminde 243 baz puan iyileşme kaydedilmiştir.