Deprem spekülasyonlarına dikkat! Depremle ilgili bilmemiz gereken o kritik bilgi ne?

Türkiye'nin göz bebeği şehirlerinden güzel Bursa'ya çok geçmiş olsun. Mudanya merkezli deprem çok korkuttu. Şükür kötü haberler gelmedi. 

Hala Maraş depremlerinin acısı kalbimizde iken, olası Marmara ve İstanbul depreminin konuşulduğu süreçte, Bursa'da meydana gelen 5,1'lik deprem yine yürekleri ağızlara getirdi. 

DİKKAT ÇEKEN MESAJDAKİ O UYARI 

Dün öğlene doğru olan deprem sonrasında bir haber dikkat çekti: 

''Yaklaşık bir dakika önce android telefonlara "Hafif sarsıntı bekleniyor" bildirimi gönderildi.''

Bazıları haberlerde de hatta bu uyarı mesajının telefonlara 4-5 dakika öncesinden geldiği iddia edildi. Buna göre, yani deprem artık önceden haber verilebiliyordu. 

ASIL GERÇEK NE? 

Her zaman olduğu gibi sosyal medyada da ortalık karıştı. Bir çok kişi yeni bir sistemin devreye girdiğini düşündü. Ama gerçekten durum böyle mi idi?

Sizlere tavsiyemiz haber ve konu ne olursa olsun, mutlaka ama mutlaka sosyal medyada gördüğünüz haberin kaynağını araştırın. O kadar yanlış ve manipule edilmiş kirli bilgi var ki. 

İŞİN ASLINI İŞİN ASIL UZMANI ANLATIYOR

Bu haberler ve iddialar üzerine hemen dünya çapında deprem üzerine sayılı isimlerden olan ve uyarı sistemleri üzerine Japonya'da çalışmalar yapmış olan Sevgili Dostumuz Profesör Şerif Barış'ı sizler için aradım. 

Ve kendisine, 'Sayın Hocam, böyle 1 dakika veya daha fazla sürelerde artık deprem olacağı bilinip haber verilebiliyor mu?' diye sordum. 

İşte; işin aslına dair işin uzmanının verdiği o yanıtlar: 

" Bir kere o 1 dakika önce değildir ama maksimum 8-10 saniye önce bu tür uyarı gelebilir. 

Google, cep telefonlarındaki sensörlerden yani depremi algılayan ilk kişilerden (P dalgası) depremin yerini ve yaklaşık büyüklüğünü belirleyip deprem odağından uzak bölgelerdeki kişilere deprem sarsıntısının yansıyacağı yani geleceği yönde uyarı yapıyor.

Bu zaten bilinir. Japonya ve Kaliforniya'da da var.

Mesajlar da özel seçilmiş kişilere değil android olan herkese genelde gider. Android'te olan bir özellik bu. Google android telefonlarını güncelleyen her ülkedeki insanlara da bu sistemi otomatik yüklüyor.

Ama şimdi bu konuyu biraz açalım: 60km uzaklık için uyarının çok önemi yok. Depremin merkez noktasındaki kişiler, sallantıyla zaten aynı anda uyarı alır, o da çok bir işe yaramaz. Mesela, Bursa'da olanlar telefona gelen mesaj ve sinyalle birlikte deprem dalgasını neredeyse zaten o sırada hisseder. Öyle de oldu. 

Ben, Bursa Deprem Erken uyarı sistemini kurdum. Konuyu doğru anlayalım.  Bu tür bir uyarıyı google'dan bağımsız olarak uzak depremler için biz de verebiliriz Ama bizde halk henüz buna hazır değil
Zararı çok fazla olur.

NASIL MI? 

Bir kaç saniye kala bu sinyali alıp koşmak, kaçmak isterken merdivenlerde yaralanıp ölmek var. Binadan çıkarken üst katlardan düşecek malzemeler bina parçaları, camlar insanları öldürebilir. 

MY SHAKE SİSTEMİ 

ABD de My Shake diye bir uygulamada bunu yapıyor
Halk depremde doğru davranışı bilse sorun olmaz. Yani çök-kapan-tutun yapılması lazım. ABD'de böyle işliyor sistem. Bizdeki gibi kaçan, balkondan atlayan yok.

Dediğim gibi deprem çok uzaksa işe yarıyor. Yoksa merkezde veya yakında ise mesajlar ve sarsıntı neredeyse aynı anda oluyor .

UZAKTA İSE BİRAZ ETKİLİ 

Uzak deprem veya çok uzak depremde ise zarar az bir derece engellenebilir. Ama bu da çok büyük depremde 120-150 km ötede olanların ancak gerekli tedbiri alabilmesi anlamına geliyor. Deprem sıradansa o da olmaz. Yoksa yakın depremde neredeyse mesajı okurken sarsıntı geliverir. 

ASLA İNANMAYIN 

Sosyal medyada, '4 dakika önce geldi sinyal' diyenler var. Aman bunlara itibar etmeyin. Mümkün değil. Bilgi kirliliği ve dikkat çekmek için bir sürü yanlış şeyler söyleyenler var. 

ÖNCÜ DEĞİL, İNANMAYIN

Mesela bu deprem için bazı hocalarımız bile öncü deprem diyorlar. İlgisi yok. Bu Mudanya Depremi tamamen ayrı bir deprem. Olası İstanbul depremi parametreleri ile bağlantı kuracağımız bir sarsıntı değil. Ama bu kesin beklediğimiz İstanbul depremi için de ağırdan almamız demek değil. Yapılması gerekenler belli. Geç kalmadan hazırlıkları, güçlendirmeleri ve tüm tedbirleri tamamlamamız gerekiyor. Bilim ve akıl bize ne diyorsa onu yapalım. '