Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi ve gübre fiyatları

Pandeminin başında bu yana, artan gıda fiyatlarını konuşuyoruz. Hayatımızın her alanına etki eden gıdadaki fiyat artışları hız kesmeden devam ediyor. Bu bağlamda en yakından takip ettiğimiz veriyi bize Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (BM FAO) sağlıyor. Söz konusu endeks yaygın olarak ticareti yapılan gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişiklikleri takip ediyor.

FAO'nun son açıkladığı Küresel Gıda Fiyat Endeksi verisi de ağırlıklı olarak bitkisel yağlar grubundan kaynaklanan sebeplerden dolayı artmaya devam ediyor. FAO Gıda Fiyat Endeksi Ocak'ta Aralık 2021'dekinden %1,1 daha fazla gerçekleşerek ortalama 135,7 puan oldu.

Ayrıca söz konusu endeks 5 alt endeksten oluşuyor. Bunlar; Tahıl, et, şeker, süt ürünleri ve bitkisel yağlar fiyat endeksleri. Aşağıdaki grafikte de gördüğünüz üzere alt endeksler de pandeminin başından bu yana artmaya devam ediyor.

Yaşanan küresel gıda fiyat artışlarının pek çok nedeni var. Sadece pandemi dönemine has koşullar ile izah etmek mümkün değil. Küresel ısınma ve ona bağlı olarak artık daha sık karşılaştığımız kuraklık da yurtiçinde önemli bir etken oldu. Bununla birlikte artan girdi maliyetleri de gıda fiyatlarını yukarı itiyor. Örneğin Türkiye'nin Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) verileri bir süreden bu yana dünyadaki gelişmelerle paralel bir şekilde artmaya devam ediyor.

Son Tarım-GFE verisi aylık bazda %9,82 ve yıllık bazda ise %45,61'lik bir artışa işaret ediyor. Söz konusu verinin alt gruplarına baktığımızda ise en yüksek yıllık artışın %152,42 ile "Gübre ve toprak geliştiriciler" grubunda olduğu görüyoruz.

Öte yandan gübre fiyatları tüm dünyada artmaya devam ediyor. Örneğin Green Markets verileri, Ocak 2021'de ton başına 417 dolar olan Kuzey Amerika gübre fiyat endeksinin Kasım 2021'de 1100 doların üzerine çıkarak rekor kırdığını gösteriyor. Aynı endeks 21 Ocak itibarıyla 876 dolar seviyelerinde işlem görüyor.

Sektöre ilişkin son veriler ve gelişmeler hem küresel hem de yerel olarak tarım girdi fiyatlarındaki artışların bir süre daha devam edeceğine ve bu girdi artışlarının da nihai fiyatlara yansımayı sürdüreceğine işaret ediyor.