İşsizlik ve cari açık

Hafta başında iki önemli veriyi takip ettik. İlki TÜİK tarafından açıklanan İşgücü İstatistikleri yani daha genel bir ifade ile işsizlik diğeri de Merkez Bankası'ndan açıklanan Ödemeler Dengesi Bilançosu yani daha bilinen ifade ile cari açık.

TÜİK'in hesaplamalarına göre mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,2 seviyesinde gerçekleşti. Bir önceki ay verisi de %10,1 olarak revize edildi. Hatırlayacağınız üzere TÜİK yaşanan deprem felaketi nedeni ile Şubat ve Mart aylarında bazı illerde anket uygulaması yapamamıştı. Ancak bu ay anket uygulaması yapılabildiği için daha doğru bir veriyi görmüş olduk.

Tahmin ettiğimiz üzere yaşanan büyük deprem felaketinin yansımaları işsizlik oranlarında görülüyor. Ancak bu olumsuz değişkene rağmen istihdam oranındaki artış bu ay da devem etmiş durumda. TÜİK'e göre; istihdam edilenlerin sayısı 2023 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre 521 bin kişi artarak 31 milyon 610 bin kişi, istihdam oranı ise 0,8 puan artarak %48,4 oldu. Öte yandan işgücüne katılma oranı da %0,9 artmış durumda. Ancak genç işsizlik tarafındaki olumsuz tablo halen devam ediyor. Her ne kadar genç nüfusta mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı 1,2 puan gerileyerek %19,1 olsa da bu oran gençler açısından halen büyük bir oran olarak dikkat çekiyor.

Yakında takip ettiğimiz ve Türkiye ekonomisi için son derece belirleyici bir diğer veri de cari açık. Merkez Bankası verilerine göre Nisan ayında Türkiye'nin aylık cari açığı 5,4 milyar dolar oldu. Bu rakam Türkiye'nin son 18 aydır aralıksız olarak cari açık vermesi anlamına geliyor. Ayrıca son açıklanan veri ile yıllıklandırılmış cari açık 57,8 milyar dolara yükselerek son 11 yılın en üst seviyesine çıkmış oldu.

Son dönemde kurdaki yükseliş beklentisinin siparişleri ve buna bağlı olarak talebi öne çektiğini değerlendiriyoruz. Ayrıca bu ay önemli bir detay daha var. Genellikle altın ve enerji hariç cari fazla veren ekonomi bu ay altın ve enerji hariç de açık vermiş durumda. Merkez Bankası verilerine göre altın ve enerji hariç cari açık 480 milyon olarak gerçekleşmiş. Bu veriyi dikkatle takip etmeliyiz. Zira önümüzdeki aylarda cari açığın ekonominin geneli üzerindeki olumsuz etkisini artırma ihtimali var.

Bu uyarıyı yaptıktan sonra birkaç detay daha verelim. Banka verilerine göre nisan ayında Türkiye'ye doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 784 milyon dolar tutarında olurken portföy yatırımlarında çıkış 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiş.

Son dönemde kurla mücadele tarafında uygulanan rezerv yönetimi politikasının bir sonucu olarak resmi rezervlerdeki azalış ise 8,1 milyar dolar olmuş. Özetle cari açık tarafındaki gelişmelere dikkat etmek gerekiyor. Elbette cari açığın artmasının daha fazla döviz ihtiyacı anlamına geldiği aşikâr. Bu bakımdan önümüzdeki dönemde kur tarafındaki baskıyı artıracak unsurlardan birisi olarak cari açığı göz önünde bulundurmak gerekiyor.