Gıdanın tadı kaçıyor!

Tüketicilerin son dönemde en çok şikayet ettikleri konuların başında sürekli artan gıda fiyatları geliyor. Hem küresel taraftaki gıda fiyat artışların oluşturduğu baskı hem de içeride yaşanan gelişmeler gıda fiyatlarının bir süre daha yüksek seyredeceğine işaret ediyor.

Türkiye'nin son açıklanan TÜFE verisine göre enflasyon Nisan ayında yıllık %69,97 olurken aylık da %7,25 olmuştu. Bu oldukça yüksek enflasyon verisinin içinde gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki aylık artış %13,38 olurken yıllık artış da %89,10 olmuştu.

Gıda fiyatlarını yukarı iten en önemli etkenlerden birisi de Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE). TÜİK'in son hesaplamalarına göre Tarım-GFE, Mart ayında bir önceki aya göre %15,16 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %105,70 artış gösterdi.

Tarım-GFE'nin alt gruplarına baktığımızda hem yıllık hem de aylık bazda en yüksek artışın "gübre ve toprak geliştiriciler" grubunda olduğunu görüyoruz. Bu gruptaki aylık artış %44,65 olurken yıllık artış ise %228,20 gibi rekor yüksek bir oran olmuş durumda.

Yine benzeri şekilde "enerji ve yağlar" alt grubundaki artış da oldukça yüksek. Bu gruptaki aylık artış %23,32 iken yıllık artış %175,39. Hayvan yemindeki yıllık artış da %107,41. Tarımsal ilaçlardaki artış ise %88'i geçmiş durumda.

Özetle girdi tarafındaki fiyat artışları maliyet kanalından tarım ürünlerinin fiyatlarını yukarı itmeye devam ediyor ve görünen o ki önümüzdeki aylarda bu konudaki sıkıntılar devam edecek.

Aşağıdaki grafikte Tarım-GFE'nin ve gıda enflasyonunun aylık yüzde değişim oranlarını görüyorsunuz.

Girdi maliyetlerinde yaşanan artışların gıda fiyatlarına etkisi aşikâr. Normalde gıda fiyatlarında bahar ve yaz aylarında daha makul fiyatlar görmeye alışkınız. Bunun en temel nedeni meyve ve sebzenin bollaşması ve tahılda hasadın yapılıyor olması. Ancak uzun yıllardır alışkın olduğumuz bu durumu pandeminin etkileri nedeniyle son iki senedir göremiyoruz. Bu sene için çok umutlanmıştık ancak Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkileri yüzünden büyük ihtimalle bu sene de istediğimiz tabloyu görmemiz mümkün olmayacak.