G20 bitti. Ne umduk ne bulduk?

Geçtiğimiz haftasonu G20 Liderler Zirvesi'ni takip ettik. G20'ye ilişkin toplantılar bu yıl boyunca İtalya'nın ev sahipliğinde gerçekleştirildi ve zirve de Roma'da yapıldı. Hiç şüphesiz G20 toplantıları önemli. Ancak G20'nin bir sekretaryası yok ve konuşulan konular çoğu zaman niyet beyanından öteye geçemiyor. Bu konu 2015'teki Antalya Zirvesi'nde Erdoğan tarafından gündeme getirilmişti ama sonrasında bir gelişme olmadı.

G20 SONUÇ DEKLARASYONU'NDA NELER VAR?

Bu seneki toplantılara ilişkin yayınlanan sonuç deklarasyonu 61 maddeden oluşuyor. Deklarasyona damgasını Kovid19 ve iklim değişikliği vurmuş görünüyor. Zira bir yandan Kovid19 pandemisi diğer yandan da pandeminin küresel ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri devam ediyor.

Deklarasyonda G20 ülkeleri Kovid19'un toplum sağlığı ve ekonomi üzerinde yarattığı baskıya değinerek "küresel sağlık ve ekonomik krizin, üstesinden gelmeye kararlıyız" ifadesini kayıtlara geçirdi. Kayıtlara geçen bir diğer konu da iklim değişikliği ile alakalı. Yine sonuç deklarasyonunda "Paris İklim Anlaşması'nın küresel sıcaklık artışını, sanayi devrimi öncesine oranla 2 derecenin çok altında tutma hedefine bağlılığımız devam ediyor ve bunu 2030 gündemine ulaşmanın bir yolu olarak 1,5 derece ile sınırlamaya yönelik çabalarımızı sürdürüyoruz."ifadeleri yer alıyor. Umut ederim bu ifadeler lafta kalmaz.

İKİLİ GÖRÜŞMELER İÇİN ÖNEMLİ BİR PLATFORM

Her ne kadar G20 Liderler Zirvesi'nde konuşulanlar ve açıklanan sonuç deklarasyonuna ilişkin etkin bir yaptırım mekanizması olmasa da en azından ülkelerin belli başlı konulardaki görüşlerini görmek için önemli bir fırsat yakalıyoruz. Öte yandan G20 aynı zamanda ülke liderlerinin ikili görüşmeleri açısından da önemli bir platform. Zira G20, dünyadaki liderlerin 2 gün boyunca aynı şehirde olduğu önemli bir etkinlik. Dolayısıyla ayrı ayrı yoğun takvimleri olan liderlerin birbirleri ile yüzyüze görüşme yapmaları açısından önemli bir fırsat.

ERDOĞAN - BIDEN GÖRÜŞMESİ

G20 Liderler Zirvesi yaklaştıkça en çok merak edilen konulardan birisi Erdoğan ile Bıden arasında yüzyüze bir görüşmenin olup olmayacağıydı. Çünkü iki ülke arasındaki ilişkilerin izlediği seyir herkesin malumu ve Türkiye ile ABD arasında çözüm bekleyen son derece kritik başlıklar var. Bu açıdan Erdoğan-Bıden görüşmesi kritik önem taşıyordu. Nihayetinde iki lider Roma'da 1 saati aşkın bir süre bir araya geldi. 

Genel itibariyle görüşmenin olumlu bir atmosferde geçtiğini ve görüşme sonrası iki ülkenin açıklamalarından ilişkilerinin güçlendirilmesine yönelik mesajların geldiğini gördük. Görüşme sonrası Türkiye "NATO ittifakı ve stratejik ortaklık zeminine vurgu" yaparken ABD tarafı ise "Olumlu ilişkilerin sürmesi" niyetini ifade etti.

NE UMDUK NE BULDUK?

Uluslararası ilişkiler uzun bir maratondur ve bu tarz toplantılar ile görüşmeler de önemli kilometre taşlarıdır. Bu açıdan her birinin ayrı bir önemi var. Diğer yandan dünyadaki yerleşik siyasi ve iktisadi sistemin kendisinin ürettiği sorunların yine o sistemin bir parçası olan kurumlarla çözülme ihtimali de oldukça zayıf. Dolayısıyla bu tarz toplantılara uzun vadeli beklentiler açısından çok fazla anlam yüklemek yanlış. Bununla bir birlikte bu toplantıların cari meseleler için önemli fırsatlar içerdiği de aşikar. Bu açıdan baktığımızda her ne kadar uzun vadeli konulara ilişkin net ifadeler ve belirgin bir yol haritası ortaya çıkmasa da cari konulardaki politikaları deklere etme ve görme açısından iyi bir ortam oluştu.

Örneğin hala ufukta yerleşik siyasi ve iktisadi sistemin değişimine ilişkin bir umut belirmezken Türkiye'nin cari konulardaki yaklaşımı bir kez daha kayıtlara geçmiş oldu. Mesela olası bir Afgan göçüne kapı açılmayacağı, F35 ve S400 konuları, ABD'nin terör örgütlerine verdiği silah desteğinden duyulan rahatsızlık bir kere daha ifade edildi. Tabi söz konusu ABD ile yapılan bir görüşme olunca bunun ekonomiye yansımaması da mümkün değil. Bu bağlamda hem ABD hem de Türkiye tarafından gelen olumlu mesajların kur tarafına yansıması da olumlu oldu.