Euro/Dolar paritesi ekonomi için hangi sinyali veriyor?

Son dönemde pek çok ekonomik sorun ile mücadele ediyoruz. Enerji emtiaları, metaller ve gıda fiyatlarındaki artışlar hız kesmeden devam ediyor ve küresel enflasyonla birlikte içeride de enflasyonist baskıları artırıyor. Biz ağırlıklı olarak bu konulara kafa yorarken gözden kaçmaması gereken önemli bir gelişme ise Euro/Dolar paritesinde oluyor.

Genel itibariyle parite kavramını iki ülke para biriminin karşılıklı değeri için kullanıyoruz. Yani Euro/Dolar paritesi dediğimiz zaman Avrupa Birliği para birimi ile ABD'nin para biriminin karşılıklı değerini ifade etmiş oluyoruz. Bu veriyi yakından takip etmek zorundayız zira söz konusu parite Türkiye ekonomisi için kritik öneme sahip. Peki neden?

Dünya piyasalarındaki enerji, metal, gıda ve diğer hammadde borsalarında fiyatlar ABD Doları cinsinden belirleniyor. Dolayısıyla ister ithal ederek isterse de yurt içinde üreterek temin edilsin temel hammadde fiyatları Dolar'a endeksli olarak oluşuyor.

Ancak Türkiye'nin ihracatı ağırlıklı olarak Euro cinsinden gerçekleşiyor. Ekonomik verilere baktığımızda toplam ihracatımız içerisinde Euro'nun payının daha yüksek olduğunu görüyoruz. Hatta Euro cinsinden ihracat yaptığımız Avrupa Birliği tek başına Türkiye için en büyük pazar olma özelliğini halen koruyor.

Özetle maliyetlerimiz ağırlıklı olarak Dolar cinsinden gelirlerimiz de ağırlıklı olarak Euro cinsinden oluyor. Bu bakımdan Euro/Dolar paritesinin düşmesi Türkiye'deki ihracatçıların kârlılığı üzerinde istemediğimiz şekilde bir baskı oluşturuyor.

Aşağıdaki grafikte son döneme ait Euro/Dolar paritesinin seyrini görüyorsunuz.

Grafikte de gördüğünüz üzere Euro/Dolar paritesi son dönemde belirgin bir şekilde düşüyor. Bunun başlıca nedeni ABD Merkez Bankası Fed'in enflasyonla mücadele için attığı adımlar. Fed, geçtiğimiz Mart ayı başında varlık alımlarını tamamen sonlandırdı, ilk faiz artışını yaptı ve bilanço daraltmaya ilişkin güçlü mesajlar verdi. Hatta bu haftaki Fed toplantısında çok uzun bir aradan sonra 50 baz puanlık faiz artışına kesin gözüyle bakılıyor. Yani hızla sıkılaşan bir Fed görüyoruz.

Öte yandan Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise halen genişlemeye devam ediyor. Her ne kadar son dönemde ECB'den sıkılaşma mesajları gelse de henüz teknik olarak müdahale başladığını söyleyemeyiz.

Hal böyle olunca Euro/Dolar paritesi de düşmeye devam ediyor. Ayrıca parite ile ilgili bir diğer sorun da oynaklık. Oynaklık karar verme sürecinde en istemediğimiz durum çünkü öngörü yapma yeteneğini kısıtlıyor. Türkiye ekonomisi baz alınarak yapılan akademik çalışmalar, negatif şokların pozitif şoklara göre paritenin oynaklığı üzerinde daha etkili olduğunu ve olumsuz haberlerin Euro/Dolar paritesindeki oynaklığı artırdığını gösteriyor.

Özetle Euro/Dolar paritesindeki oynaklık ve hızlı düşüş Türkiye ekonomisi için dikkat edilmesi gereken bir diğer unsur olarak karşımıza çıkıyor.