Enerji fiyatları nereye gidiyor?

Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın küresel ekonomiye olan etkilerini ilk hissettiğimiz alan enerji. Savaşın başından bu yana "artış hızı hızlanan" enerji fiyatları tüm dünya ekonomisi için sorun oluşturmaya devam ediyor. "Artış hızı hızlanan" diyorum çünkü savaş öncesi de biz petrol fiyatları başta olmak üzere enerji emtialarında bir artış trendi bekliyorduk.

Savaş başlamadan önce petrol fiyatlarına ilişkin genel beklentiler, petrol fiyatının 2022 yılının ilk yarısında varil başına 100 doları aşacağı yıl sonuna doğru da 110 doları göreceği yönündeydi. Daha kötümser bir tahminle JP Morgan yıl sonu için varil başına 125 doları işaret etmişti. Ancak yaşanan son gelişmelerle beraber varil başına 125 doları henüz Mart ayının başında görmüş olduk.

Elbette söz konusu fiyat artışlarının hızlanmasında en temel etkenlerden birisi Rusya'nın petrol ihracatına ilişkin oluşturulan yaptırım beklentisiydi. Söz konusu yaptırım Biden tarafından ilan edilince petrol fiyatlarında hızlı artış gördük. Her ne kadar OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) üyesi olmasa da Rusya önemli bir petrol ihracatçısı ve Rusya'nın arzı fiyatları belirlemede etken oluyor. Dolaysıyla Rusya'nın uluslararası piyasalara verdiği petrol miktarı ikame edilmeden uygulanacak yaptırımlardan Rusya'dan daha ziyade dünyanın geri kalanı daha çok etkilenecek gibi görünüyor.

Rusya-Ukrayna savaşının etkilediği bir diğer enerji emtiası da doğalgaz. Gerilim arttıkça doğalgaz fiyatları da artıyor. Pazartesi itibariyle Avrupa'da Nisan vadeli doğalgaz kontratlarında fiyat 260 Euro'yu geçerek tüm zamanların en yüksek seviyesine geldi.

22 Şubat'ta Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve eski Devlet Başkanı Dmitry Medvedev "Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Kuzey Akım 2 gaz boru hattının onaylanması sürecini durdurmak için bir emir yayınladı. Peki. Avrupalı'ların çok yakında 1.000 metreküp doğalgaz için 2.000 € ödeyecekleri cesur yeni dünyaya hoş geldiniz!" şeklinde bir tweet atmıştı. Bu rakamı da 2 Mart itibariyle gördük ve artışlar devam ediyor.

Hali hazırda pek çok Rus bankası SWIFT sisteminden çıkarılmış durumda. Şimdilik enerji ticaretinde kullanılan bankalar kapsam dışında. Ancak savaşın seyri ve başta ABD olmak üzere Batı dünyasının genel eğilimi Rusya'nın enerji ticaretinin de yakın zamanda hedef alınacağı yönünde. Ancak enerji konusu kapsam dışında tutulsa bile eğer tüm Rus bankaları SWIFT sisteminden çıkarılırsa bu kez Rusya'nın ödemeleri alması konusunda problemler çıkacak. Bu konuda ise hemen Rusya Federasyon Konseyi Başkan Yardımcısı Nikolay Zhuravlev'in açıklamasını hatırlayalım. 26 ocak 2022'de  Zhuravlev, Avrupa ülkelerinin Rusya Federasyonu'nu uluslararası bankalar arası ödeme sistemi SWIFT'ten ayırmaları halinde Rusya'dan petrol, gaz ve mineral alamayacaklarını söyledi. "Biz döviz alamayacağız ama, Avrupa ülkeleri de petrol ve gaz alamayacak."

Peki enerji fiyatları nereye gidiyor? Bu sorunun tam olarak cevabını verebilmek için Ukrayna'daki savaşın nereye evrileceğini öngörmek gerekiyor. Ancak şu an için bu konuda elimizde net bir veri yok ve bu durum enerji fiyatlarındaki artışı tetikliyor. Dahası ABD tarafından Rusya'nın petrol ve doğalgaz ihracatına uygulanan yaptırımlar yaygınlaştıkça enerji fiyatlarını uzun bir süre yüksek seviyelerde görme ihtimalimiz de giderek artıyor.