Ekonomik büyüme ve beklentiler

Rusya ile Ukrayna arasında başlayan savaşın yarattığı yoğun gündemin içinde oldukça az yer buldu ancak ben dikkat çekmiş olayım; Türkiye ekonomisi 2021 yılının tamamında çift haneli bir büyüme rakamı yakaladı.

Sanayi Üretim Endeksi, Kapasite Kullanım Oranı ve İmalat PMI gibi veriler 2021 yılının hemen hemen her ayında güçlü büyümeye işaret etmiş ve yıl geneli için beklentileri "çift haneli büyüme" şeklinde oluşturmuştu.

TÜİK'in hesaplamalarına göre Türkiye ekonomisi 2021 yılının son çeyreğinde %9,1 büyürken 2021 yılının tamamı için ekonomik büyüme beklentilere paralel bir şekilde %11'lik bir büyüme kaydetti. Hali hazırdaki öncü verilerin işaret ettiği bu çift haneli büyüme rakamı ile Türkiye ekonomisi dünyanın pek çok ülkesine görece olarak pozitif ayrışmış oldu.

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla'yı (GSYH) oluşturan ana faaliyet kolları incelendiğinde en hızlı büyüyen sektörler sırasıyla; hizmetler, bilgi ve iletişim ile sanayi oldu. 2021 yılında bir önceki yıla göre hizmet faaliyetleri toplam katma değeri %21,1, diğer hizmetler %20,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri %20,2, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %17,3, sanayi %16,6, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %7,0 ve gayrimenkul faaliyetleri %3,5 arttı.

GSYH'nın bileşenlerine harcama yöntemiyle baktığımızda ise görece olarak iyi olan bir dağılım görüyoruz. Zira 2021 yılının genelinde mal ve hizmet ihracatı %24,9 artarken ithalattaki artış ise sadece %2 seviyesinde gerçekleşmiş. Öte yandan %6,4'lük sabit sermaye oluşumu da oldukça önemli bir gelişme.

Elbette yukarıdaki tablo pandeminin ekonomi üzerindeki etkileri devam ederken oldukça önemli bir başarın hikayesine işaret ediyor. Ancak halen çözülmesi gereken bir problem olarak enflasyon karşımızda duruyor. Çünkü böylesi önemli bir büyüme rakamının etkisinin bazı kesimlerde hissedilmemesinin en önemli nedeni enflasyon. Bu noktada da küresel gelişmelerin oldukça belirleyici olduğunu unutmamak gerekiyor. Pandeminin başından bu yana artan küresel gıda fiyatları ve ekonomilerin açılması ile yükselen petrol fiyatlarına içeride kur artışı eşlik edince Türkiye'nin enflasyonu 2022 yılı Ocak ayında %48,69'a kadar yükseldi.

2022 yılı için ekonomik büyümeyi olumsuz etkilemesi muhtemel bir diğer gelişme de Rusya-Ukrayna savaşının tahmin edilenden daha uzun sürmesi. Zira zaten yüksek olan gıda ve enerji emtialarının fiyatlarını daha da artıracağı tahmin edilen bu istenmeyen durumun aynı zamanda Türkiye'nin turizm gelirlerini de olumsuz etkileyebileceğini tahmin etmek güç değil.