Ekonomide yavaşlama sinyalleri!

Seçimin ardından iş başı yapan yeni ekonomi yönetimi ağırlıklı olarak sıkılaştırıcı para ve maliye politikaları uyguluyor. Elbette böylesi bir sıkılaştırma programının reel ekonomi üzerinde etkileri olmasını bekliyoruz. Bu etkilerin ağırlıklı olarak daraltıcı olması beklenir. Bu daraltıcı etkiler ise zamana yayılarak ortaya çıkar. Ne kadar bir zamana yayılacağı ise sıkılaştırmanın hızı, dozu ve içeriğine bağlıdır.

Ekonomi yönetiminin uyguladığı programın özellikle faiz tarafının çok hızlı etkileri olduğu gözlemleniyor. Ekonomide beklenen etkinin ilk sinyalleri ise ciro endeksleri ve perakende satış endeksleri gibi verilere yansıyor.

Temmuz-Eylül ayı verileri önemli sinyallere işaret ediyor. TÜİK verilerine göre, Perakende satış hacmi yıllık %13,8 artarken Toplam ciro yıllık %64,1 artmış durumda. Peki her ikisi de artarken nasıl bir yavaşlama sinyali alıyoruz?

Söz konusu veriler her iki endeksin de artış hızını gösteriyor. TÜİK verilerine göre bu endekslerin artış hızlarındaki yavaşlama giderek belirginleşiyor. Bu yavaşlamayı aylık verilerde daha belirgin görüyoruz. Örneğin Eylül ayında Toplam ciro aylık %1,3 artmış Bir önceki ay bu artış %2,4. Perakende satış hacmi ise aylık %0,7 azalmış.

Elbette enflasyonla mücadelede daraltıcı ekonomi politikaları önemli bir işlev görür. Ancak böylesi bir sıkılaştırma döneminde fatura ağırlıklı olarak reel sektöre ve çalışanlara kalır. Sıkılaştırma ile hedeflenen toplam talebin düşmesidir. Düşen toplam talep neticesinde ise genellikle üretim azalır. Satışları azaldığı için zorlanan işletmeler ticari faaliyetlerini sürdürmede problemler yaşamaya başlayınca ilk çareyi çalışan sayısını azaltmakta arar.

Bu döngü sürekli tekrarlanan bir döngüdür. Bu bakımdan enflasyonla mücadele için atılan daraltıcı adımların her zaman istihdam piyasası üzerinde olumsuz etki yarattığı gözlemlenmektedir. Bu gözleme göre yeni yılla beraber oluşacak asgari ücret rakamının belli olmasının ardından işsizlik verilerinde dikkat çekici bir artışın olacağını şimdiden öngörebiliriz.