ABD enflasyonu bizi neden ilgilendiriyor?

Tüm iş insanları ve yatırımcıların küresel gelişmeleri yakından takip etmesi gereken bir sürecin içerisinden geçiyoruz. Zira her veri akışı veya ekonomiye etki eden ekonomi dışı gelişmeler başta emtia fiyatları olmak üzere tüm verilere anlık olarak etki ediyor. Dahası ve en önemlisi; veri akışına bağlı meydana gelen oynaklıklar riskleri artırıyor.

Konuyu Türkiye ekonomisi açısından ele alırsak son dönemde en yakından izlenen veri Dolar/TL. Zira Dolar/TL kurundaki hareketlerin piyasalar üzerindeki etkisi çok hızlı hissediliyor. Özellikle kurdan fiyatlama davranışlarına geçişkenliğin bu denli yoğun olduğu dönemlerde kurun yönünü ve o yöndeki hızını öngörmek en önemli konulardan birisi oluyor.

Bu bakımdan içerideki gelişmelerin yanı sıra dışarıda ne olup bittiğini de yakından izlemek gerekiyor. Çünkü Dolar/TL'deki hareketleri sadece içerideki gelişmeler ile takip etmek mümkün değil. Başta ABD Merkez Bankası Fed'in politikaları olmak üzere pek çok değişken ABD Doları'nın diğer para birimleri karşısındaki değerine etki ediyor.

Fed, her ne kadar pandemi döneminde enflasyon için "geçici" ifadesini kullanmış olsa da sonrasında enflasyonun geçici olmadığına kanaat getirdi ve parasal sıkılaşma için gaza bastı.

Fed hali hazırda bir süredir tarihi yüksek bir hızla faiz artırıyor ve bilanço daraltma programı uyguluyor. Son yayınlanan Fed tutanaklarına göre de Fed üyeleri sıkılaşma politikalarına kararlı bir şekilde devam edeceklerini ifade ediyor.

Elbette Fed'in söz konusu politikalarını belirlerken dikkate aldığı en önemli verilerin başında enflasyon geliyor. Son ABD enflasyon verisi de yine beklentilerin üzerinde geldi. Eylül ayı için ABD enflasyon beklentisi %8,1 iken gerçekleşme %8,2 oranında oldu. Size küçük gibi gelen bu sapmanın matematiksel boyutu değil algısal boyutu daha önemli zira benzeri şekilde çekirdek enflasyon tarafında da gerçekleşme beklentilerin üzerinde oldu. Hatta çekirdek enflasyon son 40 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

Gelelim yazımın başlığındaki sorumun cevabına. ABD Merkez Bankası olan Fed'in atacağı her adım Dolar Endeksi'nin değerine etki ediyor ve son dönemde Fed'in izlediği para politikası endeksi yukarı itecek sonuçlar doğuruyor. Hal böyle olunca da başta bizim gibi gelişmekte olan ekonomilerin para birimleri olmak üzere diğer para birimleri Dolar karşısında sürekli bir şekilde değer kaybediyor. ABD enflasyonu düşmedikçe de Fed sıkılaşmaya devam ettiği için Dolar Endeksi güçlü kalmaya devam ediyor.

Yukarıda da gördüğünüz üzere en küçük işletmenin bile "Banane ABD enflasyonundan..." deme şansı yok.

ABD Başkanı Nixon döneminin Hazine Bakanı olan John Connally'nin "Dolar bizim para birimimiz ama sizin sorununuz" demesi de bu yüzden.