AB Liderler Zirvesi'nden "fiyasko" çıktı

Rusya-Ukrayna Savaşı ve küresel ekonomi üzerindeki etkileri devam ediyor. Özellikle Rusya'ya uygulanan yaptırımların başta enerji emtia fiyatları olmak üzere emtialar üzerindeki etkileri de giderek daha fazla hissediliyor. Savaş başladığından bu yana hemen hemen fiyatı artmayan hiçbir emtia yok. Dahası görünen o ki artmaya da devam edecek.

Bugüne kadar uygulanan yaptırımlarla Rusya şu anda dünyanın en çok yaptırıma ve ambargoya maruz kalan ülkesi konumuna geldi. Finansa erişimimin kısıtlanması, bazı bankaların SWIFT sisteminden çıkarılması, belirli emtialara yönelik ithalat/ihracat yasakları, oligarkların mal varlıklarına el konulması ve Rus yetkililere yönelik olmak üzere farklı alanlarda sayısız yaptırımlar uygulandı.

Ancak bu noktada dikkat çeken konu var. Yukarıda sayılan yaptırımları uygulama konusunda acele eden Avrupa ülkeleri enerji ile ilgili yaptırımlarda ise aşırı çekingen davranıyor. Bunun en temel nedeni Avrupa'nın özellikte doğalgaz konusunda Rusya'ya olan enerji bağımlılığı.

Geçtiğimiz yıl Avrupa ülkelerinin Rusya'dan yaptığı doğalgaz ithalatı 155 milyar metreküp olarak gerçekleşmiş. Bu rakam AB'nin toplam ithalatında Rusya'nın payının %45 olmasını sağlıyor. Ancak hemen belirtelim ki AB'nin doğalgazda Rusya'ya olan bağımlılığı homojen değil. Mesela Finlandiya, Estonya, K. Makedonya ve Bulgaristan'ın Rusya'ya bağımlılığı %100 iken Almanya'nın %54, İtalya'nın %33 ve Fransa'nın %8 bağımlılığı var. Bu dengesiz dağılım her bir ülkenin işini ayrı ayrı zorlaştırdığı için ortak bir karar almak da imkânsız hale geliyor.

Elbette işin bir de enerji fiyatları boyutu var. Pandemiden çıkış döneminde artan enerji talebi enerji fiyatlarını da hızla yukarı itmişti. Buna bir de Rusya-Ukrayna savaşının eklenmesi işleri daha da zorlaştırdı ve tüm ekonomilerde yüksek enerji fiyatları ciddi problem olmaya başladı.

Bu bakımdan doğalgazda Rusya'ya bağımlılığı sadece %3 olan ve AB Liderler Zirvesi'nde bir açıklama yapan Belçika'nın Başbakanı De Croo; halihazırdaki doğal gaz fiyatlarının gerçeklikten uzak durumda olduğunu, Rusya'ya yönelik bir petrol veya doğal gaz ambargosunun henüz gerekli olmadığını söyledi.

Başta Almanya olmak üzere pek çok Avrupa ülkesi de enerji konusundaki yaptırımlara sıcak bakmadığı gibi enerji ticaretinin para transferleri yapılan bankaların da SWIFT sisteminden çıkarılmasına müsaade etmedi.

İşte böyle bir atmosferde 24-25 Mart tarihlerinde AB Liderler Zirvesi'ne şahitlik ettik. Bu zirve o kadar önemli olarak lanse edildi ki ABD Başkanı Biden de zirvenin ilk gününe katılarak ülkesinin AB'ye olan desteğini göstermek istedi.

Zirveden beklenti büyüktü. Bazı kaynaklar AB'nin Rusya'ya enerji konusunda yaptırımlar uygulayabileceğini bile iddia etmişti. Ancak öyle olmadı. Hatta en kötümser beklentinin de altında bir açıklama ile Rusya'yı durduracak ya da yavaşlatacak bir karar çıkmadı. Yani bu zirve sonuçları itibariyle kocaman bir "fiyasko" oldu.