Malulen emeklilikte şartlar ve uygulamadaki yenilikler

Emeklilik denilince en çok merak edilen konulardan biri, sağlık sorunları yaşayanların erken emeklilik hakkına sahip olup olamayacağıdır. Sosyal güvenlik mevzuatı, çalışma gücünü kaybeden bireylerin hangi koşullarda erken emekli olabileceklerini ayrıntılı biçimde düzenliyor. Bu kapsamda iki temel kavram öne çıkıyor: "Malulen emeklilik" ve "Engelli hakkıyla emeklilik."

Malulen emeklilik hakkı kimlere tanınıyor?

İş kazası geçiren, meslek hastalığına yakalanan veya ciddi rahatsızlıklar nedeniyle artık çalışamayacak duruma gelen sigortalılar için SGK tarafından özel bir sistem uygulanıyor.
Bu sistemin adı: Malulen emeklilik -- yani sağlık sorunları nedeniyle erken emeklilik.

Malul Sayılmanın Şartı Ne?

Sosyal Güvenlik Kanunu'na göre, çalışma gücünün en az yüzde 60'ını kaybeden sigortalılar "malul" kabul ediliyor.
Ancak bu kayıp, sigortalı olduktan sonra meydana gelmiş olmalı.
Doğuştan gelen rahatsızlıklar, malulen emeklilik değil, engelli emekliliği kapsamında değerlendiriliyor.

Malulen Emeklilik Şartları

Malulen emekli olabilmek için sadece sağlık kaybı değil, belirli sigortalılık süresi ve prim şartının da sağlanması gerekiyor:

• En az 10 yıl sigortalılık süresi,

• Toplam 1800 gün uzun vadeli sigorta primi ödenmiş olmalı.

Ancak bir kişi, başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise bu durumda 10 yıllık sigortalılık şartı aranmaz; 1800 gün prim yeterlidir.
Öte yandan kişi, 1800 gün prim ödememiş olsa bile borçlanma hakkı varsa ve bu borçlanmayla prim sayısını tamamlayabiliyorsa, SGK sevk işlemini yine yapmaktadır.

Kimler Yararlanabilir?

Malulen emeklilik hakkı;

• İşçiler (4A),

• Bağ-Kur'lular (4B),

• Kamu görevlileri (4C)
  için geçerlidir.

Hastane Raporu Yetmez, SGK Kararı Şart

Birçok vatandaş, hastaneden aldığı raporla doğrudan emekli olabileceğini düşünüyor.
Oysa hastane raporu tek başına yeterli değildir.
Süreç şöyle ilerliyor: SGK, başvuru sonrası kişiyi yetkili hastaneye sevk eder.
Hastanenin hazırladığı rapor, SGK Sağlık Kurulu tarafından incelenir.
SGK Sağlık Kurulu maluliyetine karar verirse, malullük aylığı bağlanır.

Hangi Hastalıklar Kapsamda?

Sosyal Güvenlik Kurumu, "Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti Yönetmeliği" ile maluliyet nedeni sayılacak hastalıkları zaman zaman güncelliyor.
Günümüzde toplam 158 hastalık grubu malulen emeklilik kapsamında değerlendirilebiliyor.

Bunlar arasında:

• Kanser türleri,

• Beyin tümörleri,

• Multiple Skleroz (MS),

• Parkinson, Alzheimer, Demans,

• Şizofreni ve ağır psikiyatrik hastalıklar,

• Böbrek, karaciğer, akciğer nakli,

• Kalp yetmezliği, kalp nakli,

• Epilepsi, diyabet, Behçet hastalığı,

• KOAH, astım ve solunum cihazı bağımlılığı
  gibi hastalıklar en temel olanlarıdır.

Her hastalık, kişinin çalışma gücünü ne ölçüde kaybettiğine göre SGK tarafından değerlendiriliyor.

Yeni Düzenlemeler: Kanser ve Nakil Hastalarına Kolaylık

SGK, son yıllarda maluliyet kapsamını genişletti.
Artık kanser hastaları, tedavi süresince malul sayılıyor.
Organ nakli olan tüm hastalar da bu haktan yararlanabiliyor.
Kronik böbrek yetmezliği, KOAH, astım ve solunum cihazı kullanan sigortalılar da malulen emeklilik hakkına sahip.
Verem hastalarına ise iki yıl süreyle maluliyet hakkı tanınıyor.

Unutulmamalı

Malulen emeklilik bir ayrıcalık değil, insan onuruna yakışır bir sosyal haktır.
Bu hak, devletin vatandaşına uzattığı "güven eli"dir.
Kimse isteyerek malul olmaz; ama her malul, sistemin adil yüzünü görmek ister.