Üniversiteler başı çekiyor!

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Ar-Ge harcamalarının 1,2 milyar dolardan yıllık 12 milyar dolara ve Ar-Ge personeli sayısını 29 binden 272 bine çıkardıklarını söyledi.

Sevindirici...

AR-GE, inovasyon ve girişimciliğin bütüncül bir bakış açısıyla ele alındığı, bilimin, teknolojinin ve yüksek katma değerli üretimin doğru teşvik ve desteklerle önceliklendirildiği güçlü bir üretim ekosistemi...

Lafı evirip çevirmeden söyleyeyim.

Üretmek önemli, üretmek kadar kaynak bulmakta önemli ve tabi bu kaynağın doğru kullanımı da çok önemli!

Tabi katma değerli üretim...

Yüksek teknolojiye dayalı ürünlerin küresel pazarda dolaşması ekonominin canlı kalmasını sağlar.

Örneğin Ar -Ge fonları...

İşin finansman boyutuna bakalım.

Türkiye'de merkezi yönetim bütçesinden araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri için geçen yıl 98 milyar 737 milyon lira harcama yapılmış.

Bu sonuca göre, 2023 yılında merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge harcamalarının merkezi yönetim bütçesi içerisindeki oranı yüzde 1,38, merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge harcamalarının 26 trilyon 276 milyar 307 milyon TL olan Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içerisindeki oranı ise yüzde 0,38.

TÜİK'in "Merkezi Yönetim Bütçesinden Araştırma Geliştirme Faaliyetleri İçin Ayrılan Ödenek ve Harcamalar-2024" verilerinden...

2022 yılında merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge harcamalarının merkezi yönetim bütçesi içerisindeki oranı yüzde 1,66'ydı.

Ar-Ge harcamalarının 2019'da yüzde 0,45 düzeyinde bulunan GSYH'ye oranı, 2022'de ise yüzde 0,36'ya gerilemişti.

2023'te yapılan Ar-Ge harcamalarının bütçedeki payının da gerilediğini görüyoruz.

EN FAZLA FONLAMA ÜNİVERSİTELERE AKTARILDI!

Ar-Ge için merkezi yönetim bütçesinden yapılan harcamalar sosyoekonomik hedeflere göre sınıflandırıldığında, 2023 yılında en fazla Ar- Ge harcaması 69 milyar 924 milyon lira ve yüzde 70,8 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere yapıldı.

Bunu 5 milyar 731 milyon lira (yüzde 5,8) ile endüstriyel üretim ve teknoloji, 5 milyar 420 milyon lira (yüzde 5,5 ) ile genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen), 4 milyar 458 milyon lira (yüzde 4,5) ile savunma ve 3 milyar 850 milyon lira (yüzde 3,9) ile tarım izledi.

Ayrıca Ar- Ge fonlaması yapılanlarda, 1 milyar 119 milyon lira (yüzde 1,1) ile sağlık, 2 milyar 942 milyon lira (yüzde 3,0) ile eğitim, 1 milyar 73 milyon lira (yüzde 1,1) ile enerji...

Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak hesaplanan tahmini sonuçlara göre; 2024 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için 174 milyar 627 milyon TL tahsis edildi.

Bütçe başlangıç ödenekleri esas alınarak yapılan hesaplamalara göre, 2024 yılında Ar-Ge için en fazla ödeneğin yüzde 73,2 ile genel bilgi gelişimi için üniversitelere ayrılacağı tahmin edildi. Genel bilgi gelişimi (diğer kaynaklardan finanse edilen) yüzde 5,1 ile sosyo-ekonomik hedefler arasında ikinci sırada yer aldı. Bunu yüzde 4,9 ile savunma ve endüstriyel üretim ve teknoloji izledi.

Merkezi yönetim bütçesinden uluslararası Ar-Ge programlarına 2023 yılında 2,2 milyar lira ayrıldı.

Bunun da 1,3 milyar lirasını Avrupa çapında yürütülen Ar-Ge programları için gönderilen kamu fonu oluşturdu.

592 milyon lira ile uluslararası Ar-Ge faaliyeti yürüten kuruluşlara ait fonlara ve 303 milyon lira ile ikili veya çok taraflı uluslararası Ar-Ge programlarına tahsis edildi.

Bütçe başlangıç ödeneğine göre uluslararası Ar-Ge programlarına 2024'te 2,7 milyar lira tahsilât yapıldı.

Bu tahsilâtta ilk sırayı 1,6 milyar lira ile Avrupa çapında yürütülen Ar-Ge programları alırken, bunun ardından 722 milyon lira ile uluslararası Ar-Ge faaliyeti yürüten kuruluşlara ait fonlar ve 357 milyon lira ile ikili veya çok taraflı uluslararası Ar-Ge programları geldi.

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre de, geçen yıl AB çapında AR-GE'ye yönelik toplam merkezi yönetim bütçe tahsisi 123,7 milyar avro oldu.

AB ülkelerinin 2023 bütçelerindeki Ar-Ge tahsisatı bir önceki yıla kıyasla yüzde 5,3 arttı.

Böylece, geçen yıl AB ülkeleri Gayri Safi Yurt İçi Hâsılalarının (GSYH) yüzde 0,73'ünü Ar-Ge'ye ayırdı.

AB genelinde 2023'te kamu bütçesinden kişi başına 181 avro Ar-Ge'ye yönlendirildi.

AB ülkeleri arasında kişi başına bütçeden Ar-Ge tahsisatının en yüksek olduğu ülke 647 avro ile Lüksemburg olurken, onu 552 avro ile Danimarka, 529 avro ile Almanya izledi.

Kişi başına bütçeden en düşük Ar-Ge tahsisatı ise 21,2 avro ile Romanya'da, 33,1 avro ile Bulgaristan'da ve 48,1 avro ile Macaristan'da gerçekleştirildi.

Öte yandan, Ar-Ge'ye ayrılan 2023 yılı devlet bütçe tahsislerinde en büyük payı yüzde 35,5 ile üniversite fonları aldı.

Velhasıl...

Üniversiteler Ar-Ge alanında başı çekiyor, en fazla fonlama üniversitelere...

AB ise, fonlamayı artırdı.

Dolayısıyla Merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetlerine yapılan harcama son yıllarda kısmen artsa da, Avrupa ülkelerinin hala çok altında kalıyor.