Tedarik krizi yolda mı?

İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları, dünya ticaret rotalarından biri olan Kızıldeniz'deki risk seviyesini artırdı.

Yemen'deki Husilerin Kızıldeniz'den geçen ticari gemileri hedef alması, nakliye şirketlerinin rotalarını yeniden çizmeye ve askıya almaya zorluyor.

Deniz ticaretine yönelik riskler, küresel bir mesele olarak tedarik zincirini tehdit eder bir boyuta ulaştı.

Ardından ticari gemilerin, Kızıldeniz'e girmemek için rotalarını Süveyş Kanalı ve Ümit Burnu üzerinden de Afrika'nın güney ucuna yönlendirme kararı gündeme geldi.

Kimilerine göre, ticari gemilerin Kızıldeniz'den farklı yolları tercih etmesinin seyahat sürelerini uzatacağı, gecikme ve maliyetlerde yükselişi beraberinde getireceği belirtiliyor.

Kimilerine göre, şu ana kadar çoğunlukla mal taşımacılığını etkileyen sorun enerji sevkiyatlarına da sıçradı.

Şuanda dünyanın en büyük konteyner şirketi İtalyan-İsviçre ortaklı Mediterranean Shipping Company (MSC), Danimarka merkezli deniz nakliye şirketlerinden Maersk, Alman taşımacılık şirketi Hapag-Lloyd ve Fransız gemicilik şirketi CMA CGM, güvenlik durumunun kötüleşmesinin ardından tüm seferlerini askıya alan şirketler arasında yer aldığı konuşulanlar arasında...

Rusya-Ukrayna savaşının ardından, Avrupa'nın Rusya'dan enerji ithalatını büyük ölçüde azaltması ve Körfez bölgesindeki tedarikçilere yönelmesi nedeniyle Kızıldeniz'in önemi daha da arttı.

Kimilerine göre, yeni rota belirleme de Ümit Burnu'nun kullanılması halinde konteyner gemilerinin teslimat süreleri yaklaşık iki hafta, tankerlerin ise bir hafta artıyor. Süveyş geçişiyle karşılaştırıldığında ise, yolculuk süresini 14 güne kadar artırabilir. Maliyetler artarken, teslimat süresi de uzuyor.

Ticareti etkileyecek, emtia fiyatlarını bir dereceye kadar artıracak ve bu da kaçınılmaz olarak ekstra maliyetleri beraberinde getirecektir.

Ama bir şey varsa o da Orta Doğu'daki çatışma tırmanırsa önemli tedarik zinciri zorluklarıyla karşı karşıya kalabiliriz.

Denizyolu taşımacılığında maliyetler ne kadar artacak?

Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu üzerinden giden her gemi için 1 milyon dolarlık ekstra yakıt maliyetine neden olan bir rota değişikliği olduğundan bahsediliyor.  

Lojistikçiler, krizin uzamasının limanlarda belli zamanlarda tıkanıklığa ve tüketicilerin ithal mallar için ödedikleri fiyatlarda bir artışa yol açabileceği uyarısında bulunuyor.

Örneğin bir konteynerin Çin'den Türkiye'ye gelmesinin maliyetinin saldırılar öncesi 2 bin ile 2 bin 500 dolar arasında olduğunu, söz konusu rakamın saldırılar sonrası 5 bin 500 dolara çıktığı söyleniyor.

Daha net bir ifadeyle taşımacılık krizle karşı karşıya...

Çünkü ilave mesafeyi almak zorunda kalan gemilerin teslim süresini 20-25 gün ötelemesiyle ihtiyaç duyulan gemi sayısında ciddi artış olacaktır ki, o yük taşınabilsin.

Uzayacak mesafe ve artacak gemi sayısı navlunlara olumsuz yansıyacaktır.

Navlundaki artış üretim maliyetlerinde kendini gösterecektir.

Kızıldeniz krizinin Türkiye'ye etkisi ne olur?

Kimilerine göre, Kızıldeniz'deki güvenlik krizinin Türkiye'ye gelen gemilerin sefer süresinin en az iki kat uzamasına yol açacağı ve krizin nispeten ucuz olan ihracat navlunlarını da 2 katına kadar artıracağını öngörülüyor.

UND Başkan Yardımcısı Fatih Şener'in açıklaması vardı.

Denizyolu taşımacılığının Kızıldeniz'den Ümit Burnu'na yönelmesinin, Türkiye'de Çin'den gelen girdileri kullanarak üretim yapan firmaların maliyetlerinin artmasına yol açacağını, öte yandan iç pazarda ve Avrupa'da Çin ürünleri ile rekabet eden Türk firmaları için olumlu olduğunu söylemişti.

Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, Kızıldeniz ve yakın çevresindeki saldırıların gemi taşımacılığını sekteye uğratmasının başlıca yansımanın petrol fiyatlarına olacağını belirtti.

Petrolün Uzak Doğu'ya ve Afrika'ya tankerlerle söz konusu bölgeden geçerek gittiğini anımsatarak, saldırıların petrol fiyatlarını yukarı ittiğini, fiyatların daha fazla yükselip yükselmeyeceğini ise saldırıların süresinin, kapsamının ve bölgeye ne kadar yayılacağının belirleyeceğini vurguladı.

Son olarak...

Özellikle Uzak Doğu'dan gelen ve oraya taşınan yüklerde sıkıntı olacaktır. Etkileri tarım emtiasında yukarı yönlü fiyatlamalarla görebiliriz.

Kızıldeniz rotasından Uzak Doğu'ya, Afrika'ya tarım ticareti yüksek.

Emtia bazında da ticaretin sürdürülebilirliğinde de sıkıntılar olacaktır.

Bu da herkes için ciddi bir yük, ticaretin maliyeti artacak!