Bursa Vakıf Kültürü Müzesi

Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi içerisinde bulunun dört müzeden biri olan Bursa Vakıf Kültürü Müzesi, özünde yardımlaşma ve dayanışma duygularının bulunduğu vakıf kültürünün Bursa'da nasıl geliştiğini ve dünyaya nasıl yayıldığını aktarmak amacıyla 17 Şubat 2017 tarihinde ziyarete açıldı.

Müze koleksiyonu; Müslüman Türk Devletlerinde Vakıf Kültürünün Gelişmesi, Osmanlı Devleti'nde Vakıf Kültürü, İslam Tarihinde Vakıf, Külliyeler Şehri Bursa, camiler, medreseler, türbeler, tekke ve zaviyeler, imaretler (aşevi), kuş evleri, yol ve köprüler, çeşme ve su, hamamlar gibi bölümlerden oluşurken, müzede 500 farklı eser sergileniyor.

Bursa, Erken Osmanlı mimarisinde külliyelerin ve beraberinde vakıf kültürünün şekillendirdiği, 'Vakıf Devlet' kavramının filizlendiği şehirlerden biridir. Bursa'da bulunan vakıfların büyük bir bölümünün II. Bayezid Dönemine kadar kazandırıldığı biliniyor.

Vakıflar; bireylerin yardımlaşma amacıyla, taşınır taşınmaz varlıklarını kendi iradeleriyle özel mülklerinden çıkarıp, toplumun sosyal ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturduğu yapılardır. Vakıf tarafından belirlenen vakıf şartlarının ve idare şeklinin yazılı olduğu belgeye ise vakfiye deniliyor. 1926 yılına kadar kurulmuş olan tüm vakıfların büyük bir bölümünün vakfiyeleri, günümüzde Ankara'da Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi'nde korunmaktadır. Kayıtlara göre toplam 27.021 vakfiye bulunuyor.

Osmanlı vakıf sisteminde camiler, en çok inşa edilen ve vakıflara bağlanan yapılardır. Şehir mimarisin en önemli unsuru olan camiler, dini ve eğitim hizmetlerinin yanında birleştirici ve dayanışmayı sağlayan kurumlar da olmuşlardır.

İslam tarihinde vakıf kuran ilk kişi Hz. Muhammed'dir, İslam devletleri arasında ise ilk vakıf Emevi Halifesi Velid bin Abdülmelik'in Şam'da yaptırmış olduğu Ümeyye Cami'dir. Osmanlı Dönemi'ne ait en eski vakıfların Osman Bey tarafından kurulduğu bilinmekle beraber orijinal vakfiyeleri günümüze ulaşamamıştır. Kayıtlara göre, Osmanlı Dönemi'nden günümüze ulaşan en eski vakfiye Orhan Bey dönemime aittir.

Müzeyi ziyaret edenlerin birçok vakıf eserini ve vakıf kültürünü yakından tanıma fırsatını yakaladığı Bursa Vakıf Kültürü Müzesi koleksiyonu 15 bölümden oluşurken; müzede ağırlıklı olarak Bursa'da bulunan külliyelerde yer alan eserler, şamdanlar, halı ve kilimler, hat levhaları sergileniyor.  Muradiye Cami'den vakfedilen el yazması, 500 yıllık bir Kur'an-ı Kerim ile Hz. Muhammed'in hırkasının sarıldığı Destimal-i Şerif müzenin en çok ilgi çeken eserleri arasında. Müzede sergilenen Emir Sultan Cami'nin güney cephesinde bulunan kuş evleri örnekleri ise Osmanlı'da hayvanlara verilen önemin en güzel örneklerindendir.

Müze koleksiyonunda ayrıca Ulucami, Kozahan, Yeşil Cami, Muradiye Medresesi ve Irgandı Köprüsü'nün küçültülmüş minyatürleri ile kündekari tekniği ile yapılmış olan Yeşil Türbe kapısı da yer alıyor. Yol Güvenliğini Sağlayan Vakıf, Güvercinhane Yaptıran Vakıf ise Bursa Vakıflar Müzesi'nde görülebilecek ilginç vakıflardan bazıları.

Müzeyi gezen ziyaretçilerin, Türk İslam kültüründe hayırseverlik göstergesi olan vakıfların, vakıf kültürünün şekillendirdiği Bursa'da nasıl geliştiğine ve dünyaya nasıl yayıldığına tanıklık edebileceği Bursa Vakıf Kültürü Müzesi, Merinos AKKM Doğu Kapısı Girişi 2. katta yer alıyor.

Pazartesi günleri hariç her gün 09:00 - 17:30 arasında müze ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.