Bursa'da Çok Yaşa Cumhuriyet Sergisi

Cumhuriyetimizin 101. yıl dönümü kapsamında Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan ''Çok Yaşa Cumhuriyet Sergisi'' 28 Ekim'de Bursa Kent Müzesi'nde ziyarete açıldı.

1922 - 1938 yılları arasında Bursa'da Cumhuriyet'in kazanımları üzerine hazırlanan sergi ile Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk'ün Bursa'ya olan sevgisinin ve anılarının yaşatılması amaçlanıyor.

Sergilenen eserler arasında Atatürk'ün Bursa'da imzalamış olduğu belgeler, anı defterleri, Bursa'ya ziyaretleri esnasında kendisine hediye edilen eşyalar, Cumhuriyet Dönemi'ne ait şapkalar yer alırken; serginin koleksiyonu Hünkar Köşkü Müzesi Koleksiyonu, Merinos Tekstil Sanayi Müzesi Koleksiyonu, İpek-İş Arşivi, Uğur Cavaç Arşivi, Raif Kaplanoğlu ve Deniz Dalkılınç Arşivi, Uluumay Vakfı Osmanlı Halk Kıyafetleri ve Takıları Koleksiyonu ile Bursa Kent Müzesi Koleksiyonlarının katkısı ile oluşturuldu.

Sergi; Bursa ve Atatürk, Cumhuriyet ve Mimari, Cumhuriyet ve Sanayi, Cumhuriyet ve Eğitim, Cumhuriyet ve Kültür Sanat, Cumhuriyet ve Kadın bölümlerinden oluşuyor.

Serginin ''Bursa ve Atatürk'' bölümünde Atatürk'ün 1922-1938 yılları arasında Bursa'yı on sekiz kez ziyaret ettiği vurgulanarak, Bursa'nın devrimlerin toplumsal alt yapısının inşa edilmesinde önemli bir merkez konumunda olduğu ve bu nedenle Atatürk'ün ilk yurt gezisini Bursa'ya yaptığı belirtiliyor.

''Cumhuriyet ve Mimari'' bölümü, Cumhuriyet'in ilk yıllarına ait mimari ve kentsel politikalara iki ana grup altında yer veriyor. Bu akımlardan ilki olan I.Ulusal Mimarlık Akımı daha çok resmi ve ticari binalarda etkilidir; Bursa'da en bilinen örnekleri arasında 1923-1926 yılları arasında Celal ve Ekrem Ayverdi tarafından inşa edilen Hükümet Dairesi (Valilik), Adliye (Kent Müzesi) ve Defterdarlık (Kent Müzesi) binalarıdır.

1930-1950 yılları arasında etkili olan II.Ulusal Mimarlık Akımı süslemelerden uzak, sade, düz çatılı ve rasyonel bir mimari anlayışı benimserken, Bursa'daki bazı örnekleri arasında Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından projelendirilmiş olan Tayyare Sineması (bugünkü Tayyare Kültür Merkezi), Cumhuriyet'in ilk kadın mimarlarından biri olan Münevver Belen ile Abidin Mortaş'ın ortak projesi Halk Evleri Binası (günümüzde Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu), Giulio Mongeri tarafından tasarımı yapılan Çelik Palas Oteli'dir.

''Cumhuriyet ve Sanayi'' bölümünde sanayileşme ve ekonomik kalkınma alanında Bursa'da meydana gelen gelişmelere değiniliyor, buna göre Bursa'da açılışı gerçekleşen önemli sanayi girişimlerinden bazıları; temeli 1 Ekim 1925 tarihinde Atatürk tarafından atılan ve 1927 yılında açılan Bursa Dokumacılık Fabrikası (İpek-İş), 1929 yılında açılan Türk-Japon İplik Fabrikası, 1930 yılında hizmet vermeye başlayan ve Türkiye'de ilk defa kadın çorabı ipliği üreten Yılmazipek Fabrikası'dır.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında Türkiye'de kültür ve sanat dünyası yeniden şekillenirken sanat, edebiyat, tiyatro, müzik alanlarında oluşan yeni anlayışa serginin ''Cumhuriyet ve Kültür Sanat'' bölümünde yer veriliyor. Cumhuriyet Dönemi önemli ressamlarımızdan Hale Asaf ve Şefik Bursalı ile Türk karikatürünün öncülerinden biri olan Bursalı Cemal Nadir Güler'e serginin bu bölümünde yer verilmiştir. Bursa'da Kız Öğretmen Okulu ile Necatibey Kız Enstitüsü'nde öğretmenlik yapan Hale Asaf, Bursa'yı resmeden ilk kadın ressamımızdır. Bursa'da doğan ve Cumhuriyet Dönemi Türk resim sanatının önemli sanatçılarından biri olan Şefik Bursalı ise sergide iki resmi yer alıyor. Cemal Nadir Güler ise Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki yeni yaşam tarzının oluşuna tanıklık eden karikatürler yaparak, sosyal ve siyasi konulara karikatürlerinde yer verir.

Cumhuriyet'in ilanıyla başlayan demokratikleşme ve modernleşme sürecinde yapılan toplumsal reformlar en çok kadınların hayatını etkiler ve kadınlar ikinci sınıf vatandaşlıktan çıkarak toplum içerisinde toplumu dönüştüren bireyler olarak Cumhuriyet'in kuruluşunda aktif bir role sahip olurlar.

Kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren 1926 yılında çıkarılan Medeni Kanun kadın erkek eşitliğinin sağlanması konusunda atılan en önemli adımlardan biridir. Serginin ''Cumhuriyet ve Kadın'' bölümü dönüşümün en önemli aktörlerinden biri olan kadınlara yer veriyor.

Sergide yer verilen tüm bu süreçlerin birleştiği nokta; Cumhuriyet'in sadece bir siyasi rejim değişikliği değil, aynı zamanda toplumu dönüştüren bir devrim olduğudur.

Çok Yaşa Cumhuriyet Sergisi, 28 Kasım 2024 tarihine kadar Bursa Kent Müzesi'nde görülebilir.

Müze, Pazartesi günleri hariç her gün ücretsiz olarak 09:00-17:30 saatleri arasında ziyaret edilebilir.