Ucuz elektrikli otomobil şansımız iyice azaldı

Geçen hafta Ticaret Bakanlığı tarafından Resmi Gazete'de yayınlanan bir tebliğ ile otomotiv sektörü tam anlamıyla karıştı. Özetlemem gerekirse; Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) olan ülkeler dışından gelecek elektrikli araçların ithalatı için öyle yeni şartlar yazılmış ki, resmen "Getirmeyin!" denilmek istemiş. Üstelik sadece Çinli markalara karşı da değil, birçok yerleşik markanın elektrikli modeli de bu tebliğden nasibini almış görünüyor. Volvo, Nissan, Toyota, Lexus, Renault, Subaru, Suzuki gibi bir çok markanın Avrupa dışında Japonya ve Çin gibi benzeri ülkelerde üretilen elektrikli modelleri de bu tebliğe takılıyor ve Türkiye'ye ithal edilmesine pek imkân kalmamış görünüyor. 

BİR GECEDE ALINAN KARARLAR

Yani konu sadece Çinli markaların önüne bir engel koymaktan çıkmış, ülkemizde uzun yıllardır faaliyet gösteren hatta yatırımı olan markaları da engelleyecek bir hale bürünmüş. Senelerdir ülkemizde yatırımı olan, operasyonlarını sürdüren markalar açısından bir gecede alınan bir kararla oluşan ortam gerçekten de dikkat çekici. Kısa süre önce de yazmıştım, 26 yıldır Türkiye'ye mevcutlar dışında yeni bir markanın yatırımını çekmeyi başaramıyoruz. İşte bunun da altında yatan en temel sebep, bir gecede alınan kararlarla ya vergilerin ya da uygulamaların değişmesi. Böyle bir ortamda, otomotiv gibi ağır sanayi yatırımı gerektiren sektörlerin yatırım yapmasını bekleyebilir miyiz? 

AMAÇ DAHA ÇOK TOGG SATMAK MI?

Her zaman dediğim gibi; kendi yerli markamızın olması çok önemli ve Togg'un desteklenmesi lazım. Ancak, 5-10 bin tane daha fazla Togg satmak için, liberal ekonominin taşıyıcı kolonlarıyla oynamak, böylesine "zorlayıcı" uygulamaları piyasalara dayatmak, maalesef ki yabancı yatırımcı nezdinde imajımızı aşağılara çekmektedir. Tüm bir sektörde bu tür yıpratıcı bir yara açmak ne kadar mantıklı, düşünmek lazım. Ticaret Bakanlığı sektörü karıştıran bu tebliğ konusunda geri adım atmazken, bir çok marka şu anda tebliğin iptali için dava açmaya hazırlanıyor. Hatta bazı markalar konuyu aynı zamanda dünya ticaret örgütü paneline taşımak için de çalışmalar yapıyor. 

Sektör neden karıştı?

Ticaret Bakanlığı'nın elektrikli araç ithalatına yeni koşullar getirdiği tebliğe göre AB ülkeleri ve STA dahilindeki 39 ülke dışında kalan Çin, Japonya, Meksika, Güney Afrika gibi ülkelerden yapılacak elektrikli araç ithalatında; Türkiye'de temsilci bulundurulma, 7 bölgede en 20 servisi bizzat açma, en az 40 personele sahip Türkçe çağrı merkezi hizmeti verme gibi şartları karşılayamayanlar ithalat 'İzin Belgesi' alamayacak. 29 Aralık 2023 itibarıyla yürürlüğe girecek düzenleme sektörü tamamen karıştırdı çünkü Türkiye'de hiç bir markanın veya distribütörün kendisine ait 20 servisi yok. Markaların veya distribütörlerin Türkiye genelinde yetkili bayileri ve bu bayilere ait yetkili servisleri veya anlaşmalı oldukları özel servisleri var. Şimdi 29 Aralık'a kadar 20 servis kurup, bu 20 servise yine yetki belgesi olan 100'lerce çalışan bulmak zorundalar. Tabi yatırım tutarı da cabası.

Kimleri etkiliyor?

Türkiye'de şu anda hali hazırda elektrikli otomobil satışı yapan MG, BYD, Skywell, Seres, Leapmotor gibi Çinli markalar ile yeni girecek markalar 29 Aralık'a kadar eğer kendilerine ait 20 servis kurmazsa (bayileri sayılmıyor) satış yapamayacaklar.   

Diğer taraftan Dacia'nın Çin'de üretilen elektrikli modeli Spring veya Volvo'nun EX30 modeli gibi bir marka Avrupa menşeli olsa da Çin'de üretilen modelini getirmek için yine aynı şekilde kendine ait 20 servis kurmak zorunda.

Ayrıca bu tebliğ sadece Çin'den gelecek marka ve modelleri kapsamıyor. Toyota, Honda, Subaru ve Nissan da eğer Avrupa'da üretilmiyorsa Japonya'dan elektrikli otomobil ithal etmek için yine kendine ait 20 servis kurmak zorunda.