Ekonominin lokomotifi 4 yıldır kan kaybediyor!

2012 yılından 2017 yılına kadar kesintisiz büyüyen Türk otomotiv sanayi 2018 yılından itibaren ise kesintisiz küçülüyor.

TÜRKİYE ekonomisinin tartışmasız lokomotifi olan otomotiv sektörü tarihinin belki de en belirsiz dönemini yaşıyor. Bir tarafta tedarik problemlerine bağlı araç bulunurluğunda yaşadığı sorunlar, diğer tarafta  artan kurlar ve ÖTV sistemiyle köşeye sıkışan otomotiv sektörü ne yazık ki önünü göremiyor. Özellikle eylül ayından bu yana hem üretimde, hem ihracatta hem de iç pazarda çok büyük kayıplar yaşayan sektör 2022 yılına ilişkin de oldukça karamsar.

Otomotiv Sanayi Derneği'nin (OSD) paylaştığı verilere göre, kasım ayında sektörün tüm karnesi zayıflarla dolu. Toplam üretim kasım ayında yüzde 19,67 düşerek 115 bin 78 adede gerilerken, otomobil üretimi yüzde 22 kayıpla 70 bin 974 adet oldu. Kasımda ihracattaki kayıp ise yüzde 25,37'i buldu. İç pazara baktığımızda ise ağır ticari araçlar dahil satışlar yüzde 22,68 düşerken, otomobil satışlarındaki kayıp yüzde 33'ü aştı.

11 AYDA EKSİYE DÖNÜLDÜ

Kasım ayındaki bu daralmaya bağlı olarak 11 ay sonunda da toplam üretim ilk kez eksiye geçti. Toplam üretim Ocak-Kasım döneminde yüzde 0,34 düşerek 1 milyon 144 bin adede gerilerken, otomobil üretimindeki kayıp ise yüzde 7,40 ile 706 bin 265 adet oldu. İhracatta 11 ay sonunda artış yüzde 1.5'e kadar gerilerken, otomobil ihracatında yüzde 6,4 kayıp yaşandı.

6 SENE KESİNTİSİZ BÜYÜDÜ

Buradaki asıl sorun 2012 yılından 2017 yılına kadar kesintisiz büyüyen otomotiv üretiminin 2018 yılından itibaren ise kesintisiz küçülmeye başlaması. Düşünün 2017 yılında Türkiye'de otomotiv üretimi 1.7 milyon adet seviyesine gelirken, bugün yeniden 2015 seviyelerine gerilemiş durumda. 2020 yılını pandeminin de etkisiyle yüzde 11,2 küçülerek tamamlayan otomotiv üretimini bu yıl da çip krizi vurdu. 11 ay sonunda 1 milyon 144 bin adetlik üretim yapan sanayinin yılı 2020 yılının altında tamamlaması bekleniyor. Bu da aslında 2 milyon adedin üzerinde üretim kapasitesi bulunan otomotiv sanayinde 800 bin adedin üzerinde kayıp anlamına geliyor. Kapasite kullanım oranı son 4 yıldır %60'ları geçemiyor.

Üretimdeki kaybın ana sebebi daralan iç pazar

ÜRETİMDEKİ kaybın en büyük sebebi ise iç pazardaki belirsizlik. Yılın ilk yarısında yüzde 55 büyüyen ancak temmuz ayından itibaren çip krizine ve tedarik problemlerine bağlı düşüşe geçen otomotiv pazarı 2021 yılını 2020'nin altında kapatmaya hazırlanıyor. 11 ay sonunda 675 bin 107 adet otomobil ve hafif ticari aracın satıldığı 2021 yılında, gözler aralık ayına çevrildi. Bir taraftan yüzde 70'i bulan zamlar diğer taraftan araç bulunurluğundaki sorunlar nedeniyle en çok aracın satıldığı Aralık ayında bu yıl 70 bin adedin altında bir performans bekleniyor. Bu da Aralık 2020'ye göre yüzde 40'a yakın bir daralma demek. Bu sonuçla birlikte toplam pazarın 2021 yılında 740-745 bin adet arasında olması bekleniyor. Bu da 772 bin 788 adet satışın gerçekleştiği 2020 yılına göre iyi başlayan yılda %4-5'lik düşüş anlamına geliyor.