'Çin' stresi!

Otomotivcilerle sohbet ederken, ihracatın lokomotif sektörünün zor günler geçirdiğine değindiler.

Biraz daha detaya inerek, otomotiv ana sanayi ve yan sanayideki yaşanan sıkıntılardan bahsettiler.

"Otomotiv sanayinde Çin stresi..." dedi sanayicilerden biri...

Ardından...

Türkiye'nin pahalı bir ülke konumuna geldiğini, maliyetlerde ciddi artış olduğunu, kârlılıklarda ciddi problemler oluştuğunu ve yurtdışı pazarlarda üreticilerin rekabetçiliğinin etkilendiğini söylediler.

Bu arada dün gündemde Otomotiv Sanayii Derneği'nin (OSD) üretim ve ihracat verileri vardı.

11 ayda otomotiv üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8 azalarak 1 milyon 239 bin 944 adet olurken, otomobil üretimi yüzde 6 azalarak 822 bin 361 adede gerilemiş.

Ticari araç grubunda üretim geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12, ağır ticari araç grubunda yüzde 25, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 10 gerileme... Bu dönemde otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 70 seviyelerinde...

Otomotiv ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre adet bazında yüzde 1 gerileyerek 915 bin 446 adet olurken, hem otomobil hem de ticari araç ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1 azalmış.11 ayda geçen yılın aynı dönemine kıyasla toplam ticari araç pazarı yüzde 5, ağır ticari araç pazarı yüzde 10 ve hafif ticari araç pazarı ise yüzde 4 daralmış.

Örneğin Almanya...

Sohbet içerisinde Almanya örneği verilerek, otomotiv sektöründeki krizin Çin etkisiyle büyüdüğüne dikkat çekildi. Otomotiv endüstrisi bir zamanlar Alman ekonomisinin bel kemiğini oluşturuyordu.

Hatta son yıllarda otomobil endüstrisinde çığır açan teknolojilerin Çin ve ABD'den gelmesi Avrupa kamuoyunda tartışma konusu olmuştu. Çinli üreticilerin gittikçe artan rekabeti, Alman otomobil üreticisi Volkswagen'in tarihi işten çıkarma ve fabrika kapatma planları bu tartışmaları artırdığına değindiler.

"Otomotiv sektörü yüksek vergi oranları, artan elektrik fiyatları, geniş bürokrasi nedeniyle rekabet gücünü kaybediyor. Otomotiv endüstrisi uzun süre geleneksel yanmalı motorlara bağlı kalarak elektrikli hareketliliğe yatırım yapamaya tereddütle yaklaşırken, Tesla ve BYD gibi Çinli şirketler elektrikli hareketliliğe erken yatırım yaptılar. Elektrikli araçlara geçiş ile otomotiv sektörü için çeşitli düzenlemeler ve hammadde tedariki nedeniyle zorlu bir süreç içerisinde."

Örneğin otomotivde rekabeti güçlendirici politikalara ihtiyaç olduğu, otomotiv sektörünün karşılaştığı zorlukları aşmak için destekler (düşük faizli krediler, vergi teşvikleri ve hibeler) gerektiği de vurgulandı.

Örneğin otomotiv yan sanayinin endişeli olduğunun altı çizildi.

Otomotiv üreticilerinin içinde bulunduğu sorunlar, otomotiv yan sanayisini yani yedek parça başta olmak üzere tedarikçileri de olumsuz etkilediğinden bahsediyorlardı.

Tedarikçilerin düşen siparişler ve artan maliyetlerle karşı karşıya kaldığını, düşük kârlılık ve finansman sorunu gibi sıkıntılarla da boğuştuğunu belirtiyor yan sanayiciler...

Dolayısıyla ana sanayideki üretim düşüşleri, özellikle Tofaş ve Oyak Renault gibi büyük üreticilerin üretime ara vermesi yan sanayiyi olumsuz yönde etkilemiş.

Firmaların istihdam yaratmakta zorlandığını ve bu durumun gelecekte daha da kötüleşmesinden endişeli olduklarını da ifade ediyorlardı.

Velhasıl...

Son aylarda dünya çapından otomotiv devleri toplu işten çıkarmalarla gündeme gelmeye başladı.

Endüstrinin elektrifikasyona doğru kayması, artan rekabet ortamı ve maliyet planlamaları kapsamında iş gücünün azaltılacağı...

Dolayısıyla dünyada otomotiv endüstrisinde işten çıkarma yaygınlaşıyor gibi...

Otomotiv ana sanayinde üretim, satış ve ihracatta yaşanan kan kaybı, otomotiv yan sanayini çeşitli şekillerde etkiliyor. Girdi maliyetleri nedeniyle rekabetçiliği azalan sektör, maliyet tutturmak için çeşitli tasarruflarla gündeme gelir oldu.

Ana sanayideki düşüş, ekonomik gidişatın olumsuz seyrine bağlı olarak tüketicilerin alım gücünde azalma ile paralel gidiyor gibi...

Öte yandan da...

BYD'nin Türkiye'de fabrika açacak olmasının dezavantajları olacağına da değinildi. Firma yan sanayisini ve istihdamını da Çinli'lerden tedarik ederse eğer, maliyet düşürme yoluna gidebileceği konuşuluyor.

Çin'in elektrikli araç dönüşümüyle küresel otomotiv endüstrisinde lider konumuna geldiği ve marka algısının güçlendiği de belirtiliyor.

TOFAŞ VE TÜRK METAL SENDİKASI...

Gelelim ekonomik belirsizlik ve Tofaş'a...

Türkiye otomotiv sektörünün önemli oyuncularından olan Tofaş, çalışan sayısının yüzde 13'ünü işten çıkardığını duyurmuştu.

Tofaş tarafından iş akdinin feshi için çalışanlara gönderilen yazıda ise, ÖTV matrah dilimi, ithal araçlarla rekabet sorunu, üretimi sona eren ve erecek olan Doblo ve Fiorino modellerinin yarattığı yükün altı çizilirken, dış pazarlarda artan sipariş iptalleri ve azalan üretim nedeniyle tasarruf önlemleri yetersiz kaldığı ifadeleri gündeme geldi.

Tofaş'ın 700 işçiyi işten çıkarmasına tepkiler büyürken, Türk Metal Sendikası içinde "işten çıkarmaları durdurmak için eylem yapmalı" dendi.

Basına yansıyan tepkiler üzerine, Türk Metal Sendikası yetkililerinden biriyle görüştüm ve değerlendirmeleri ise şöyle oldu:

"TOFAŞ'ın modellerde geçiş sürecinde olması ve ekonomik belirsizliklerden dolayı yaklaşık 1 yıldan beri bin kişiyi artı bakiye olarak yönetmeye çalıştık. Yani fabrikada 3 bin 500 mavi yaka vardı. Tek vardiya devam eden üretimde 3 bin 500 kişiden sırayla bin kişi olmak üzere 1 hafta çalışarak /çalışmayarak geçirdi. Yüzde 76 ücretlerini 1 hafta çalışmamalarına rağmen aldılar. Artık idare edilemez duruma gelindiği için bizlerle de mutabakat haline varılarak 450 mavi yakayla yollarını ayırma yoluna gittiler. Aslında bu rakam daha fazlaydı. Öncesinde 750 kişi dendi ve bizler kabul etmedik. Fabrikadan ayrılan mavi yakadan bahsediyorum. Diğer ayrılan kişiler beyaz yaka ve bildiğiniz üzere beyaz yaka bizlerin sorumluluğunda değil."

"450 kişi işe yeni girişi yapılan ve 40 EYT'li emekli çalışan olmak üzere toplamda 490 kişi ile yollarını ayırdılar, tüm tazminatları ödendi. İş kanununda yazan bir madde vardır. "İşe son giren ilk gider" diye... 300'ü yeni çalışan, diğerleri ise performansı zayıf ve devamsızlığı olan kişilerdi."

Bundan sonra ne olacak?

"İşçi çıkışı olmayacak. Fabrikada toplam 3 bin mavi yaka kaldı. İlk 6 ay içerisinde işçi alımı olursa eğer, inşallah olacak ve mayıs - haziran ayları gibi çıkarılan 300 yeni arkadaş için tekrar işe alım hakkı sağlanacak.450 kişiden 300 kişi için geçerli durum bu şekilde. Sendika olarak bizlerde gelişmelerin takipçisi olmaya devam edeceğiz."

"Yeni bir süreç değil, dokuz aylık bir süreç. Tofaş'ın işlerinin iptal olması, yeni proje oluşmaması ve üretimin önemli ölçüde aksaması sonucunda gelişen bir durum. Bakın Tofaş, son dokuz ayda 85 gün durmuş. Sendika olarak elimizden geleni yaptık ve kaçınılmaz süreci çok erteledik. Dokuz aydır mücadelesini veriyoruz. Yeni projeler oluşursa ve tekrar üretim hızlanırsa elbette çıkarılan işçiler geri alınacaktır."

Son olarak yazımı otomotivcilerin değerlendirmelerinin devamı ile sonlandırmak istiyorum.

"Sektörde ciddi bir kriz var. Bu sadece Tofaş krizi değil, dünya otomotiv sektöründeki krizin yansıması. Bunun nedeni de Çin! Çin, dünyada özellikle Avrupa'da otomotiv endüstrisini altüst etmiş durumda. Maalesef Çin ile rekabet edilemez duruma gelindi. Çok düşük fiyatla ve aynı teknolojide araba üretip satıyorlar. Çin kendi teknolojisini üretiyor ve ucuz iş gücü sayesinde çok düşük maliyete üretim yapıyor. Ürettikleri arabalar ise aynı segmentte Avrupalı firmalarda fiyatı yüksek. Dünyada bir Çin tsunamisi var ve etkileri çok büyük."