Vergi gelirleri yüzde 62,5 arttı!

Merkezi yönetim bütçesinde 2024/2023 Kasım ayları itibariyle harcamalar yüzde 42,5 artarken, toplam gelirlerdeki artış yüzde 25,8'de kaldı.

2023 Kasım ayında 75 milyar 627 milyon lira fazla veren bütçe, 2024'ün aynı ayında 16 milyar 646 milyon lira ile açık verdi.

Ocak - Kasım 2023 döneminde 532 milyar 436 milyon TL olan açık, 2024'ün aynı döneminde 1 trilyon 276 milyar 935 milyon TL'ye ulaştı.

Alınan tedbirlere rağmen bütçe açığı, 2024 yılında yüksek seviyede kalmaya devam ediyor.

Orta Vadeli Program'da program tanımlı kamu kesimi genel dengesi tahminlerine bakıldığında, 2024 yılının tamamında merkezi yönetim bütçesinin 1,25 trilyon TL açık vermesi bekleniyordu.

Mevcut veri sonrasında OVP hedefi bu kapsamda aşılmış oldu.

Biraz daha detaya inelim...

Ve merkezi yönetim bütçesinde kasım tablosundaki gelişmeleri değerlendirmeye devam edelim.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre;

-Kasım ayında merkezi yönetim bütçesinde harcamalar geçen yılın aynı ayına göre yüzde 42,5 artışla 956,1 milyar lira, gelirler ise yüzde 25,8 artışla 939,5 milyar lira oldu.

-Kasım ayındaki 16 milyar 646 milyon liralık bütçe açığı, merkezi yönetim bütçesinde mayıs ayı dışındaki aylara göre en düşük bütçe açığı kaydedildi.

Merkezi yönetim bütçesi Mayıs'ta 219,4 milyar TL fazla vermişti.

2024'ün ocak ayında 150,7 milyar lira, şubat ayında 153,8 milyar lira, mart ayında 209 milyar lira, nisan ayında 177,8 milyar lira, haziran ayında 275, 2 milyar lira, temmuz ayında 96,7 milyar lira, ağustos ayında 129 milyar 594 milyon TL, eylül ayında 100 milyar 464 milyon ve ekim ayında da 186 milyar 271 milyon lira açık verilmişti.

- Kasım ayında bütçe giderlerinin 809,8 milyar TL'sini geçen yılın aynı ayına göre yüzde 40,5 artan faiz hariç harcamalar oluşturdu. Faiz ödemeleri ise yüzde 54,6'lık artışla 146,2 milyar lira oldu.

-Yılın 11 ayında merkezi yönetim bütçe harcamaları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 74,7 büyüyerek 9 trilyon 70,2 milyar lira, bütçe gelirleri ise yüzde 67,2 artışla 7 trilyon 793,2 milyar liraya ulaştı.

Böylece bütçe açığı 1 trilyon TL'nin üzerini görmeye devam ederek, 11 aylık bütçe açığı 1 trilyon 276 milyar 935 milyon TL oldu.

-11 aylık bütçe giderlerinin 7 trilyon 875 milyar lirasını geçen yıla göre yüzde 72,7 yükselen faiz hariç giderler oluştururken, faiz ödemeleri ise yüzde 80,9 artışla 1 trilyon 195,2 milyar liraya ulaştı.

Faiz dışı bütçe dengesindeki açık 81 milyar 733 milyon TL oldu.

-Ocak - kasım döneminde faiz ödemeleri diğer bütçe harcamalarının üstünde bir artış gösterdi. 11 ayda 1 trilyon 195,2 milyar lira faiz ödendi.

-11 ayda da cari transferler bütçenin büyük kalemi olmaya devam etti. İkinci büyük kalem ise personel giderleri oldu.

Cari Transferler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 66,4 artışla 3 trilyon 433,7 milyar lira olurken, personel giderleri de yüzde 102,5 artışla 2 trilyon 492 milyar 41 milyon lira oldu.

SGK Devlet Primi Giderleri (kamu çalışanlarının prim ödemeleri) de yüzde 79 artarak 304,6 milyar lira oldu.

Dolayısıyla personel ödemeleri cari transferlere yaklaştı.

Bütçe hesaplarında ve Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımladığı verilerde kullanılan cari transferler kavramı, cari yıl içinde kullanıma sunulan, faydası bir yıl içinde tüketilen ve karşılığı olmayan harcamalar olarak tanımlanır. Aynı zamanda da ilgili idare bütçesinden kişi veya kurumların cari nitelikli ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, karşılıksız olarak yapılan kaynak aktarımları cari transferleri oluşturmaktadır. Bu gider grubu, sermaye giderleri ve sermaye transferlerinden oluşmaktadır.

Sermaye giderleri yüzde 99,7 artışla 725 milyar 25 milyon liraya çıkarken, sermaye transferleri de yüzde 67,2 azalarak 71,7 milyar liraya geriledi.

Mal ve hizmet alım giderlerinin 11 aylık tutarı yüzde 60,2 artışla 596,3 milyar lira ve borç verme kalemi de yüzde 77,3 artışla 251,6 milyar lira oldu.

Bütçe gelirlerinin en büyük bölümünü vergi oluşturuyor.11 ayda 6 trilyon 597 milyar 109 milyon lira tahsilât gerçekleşti.

Geçen yılın aynı dönemlerine göre yüzde 62,5 artış gerçekleşti.

11 aylık dönemdeki vergi tahsilâtında geçen yılın aynı dönemine göre tahsilât artışı bütçe gelirlerindeki artışın altında kaldı.

Sözün kısası...

Gelirler tarafındaki yüksek gerçekleşme ise vergi dışı diğer gelirlerden kaynaklandı. Yüzde 97,8 arttı.

11 ayda bütçede faiz hariç harcamalar kontrollü giderken, faiz ödemelerinde büyük oranda bir artış yaşandı.

Faiz hariç harcamalar içinde cari transferlerden sonra en büyük bölümü personel giderleri oluşturdu. Personel giderleri bütçe giderlerinin üzerinde bir artış gösterdi. Personel giderleri yüzde 102,5 arttı.

Bütçe gelirlerinin en büyük payını oluşturan vergi tahsilâtı 11 ayda yüzde 62,5 artışla 6,5 trilyon liraya ulaştı, fakat vergi tahsilât artışı yetersiz kaldı ve bütçe gelirlerinin altında gerçekleşti.