Roma askeri birliğini bile yok etmişti! Deli bal nedir? Deli balın etkileri nelerdir?

Tarihin en acımasız pusularından birinde, bütün bir Roma askeri birliği, Karadeniz kıyılarında yaşayan arıların ürettiği bir tür halüsinojenik balla, ya da hak arasında bilinen adıyla deli balla zehirleyen düşman askerleri tarafından katledilmişti. "Deli bal" olarak bilinen "sarhoş edici" ziyafet, şiddetli ama geçici rahatsızlıklara neden olarak, tadına bakan talihsiz Romalı askerleri duran hedeflere dönüştürmüştü ve sonrası oldukça korkunçtu.

Bu olay, Roma'nın imparatorluğunu MÖ 73 ile 63 yılları arasında Anadolu'ya yaymayı amaçlayan Üçüncü Mithridates Savaşı sırasında meydana geldi. Roma Cumhuriyeti, bu sefer sırasında, karşılaştığı en kurnaz düşmanlardan biri olan, Zehirli Kral olarak da bilinen Pontus Kralı VI Mithridates ile karşılaştı.

Filmlerdeki kötü adamlara yakışır bir geçmişe sahip olan Mithridates'in, babası ölümcül bir toksinle suikasta kurban gittikten sonra zehirlere takıntılı hale geldiği söyleniyor. Zekası ve farmakolojiye olan hayranlığıyla tanınan hükümdar, günümüzde bile mitridatizm olarak bilinen bir uygulama ile, düzenli olarak ölümcül olmayan dozlar tüketerek birkaç ölümcül zehre karşı başarılı bir şekilde tolerans geliştirdi.

İlk "deli bal vakası" değil

Yeni çalışmanın yazarları, olayın tarihsel anlatımlarını derleyerek, bunun eski bir askeri birliğin deli bal tükettikten sonra zehirlenmesinin ilk örneği olmadığını açıklıyor. Üç yüzyıl önce, Yunan komutan Ksenofon, yüzlerce askerinin bir maddenin yardımıyla "bir anda akıllarını yitirdiklerini, kusma ve ishalden mustarip olduklarını, ayakları üzerinde sabit duramadıklarını" belirtmişti.

Şiddetli sarhoşluklarına rağmen, Ksenophon'un adamlarından hiçbiri hayatını kaybetmedi ve tamamı balı yedikten sonraki 24 saat içinde duyularını geri kazandı. Hatta, toksinler vücut tarafından hızla metabolize edildiğinden dolayı grayanotoksin zehirlenmesi neredeyse hiçbir zaman ölümcül olmadı.

Ancak, Romalı askerlerin bu bal ile kendilerini kaybetmelerinin ardından dikkatli bir zamanlamayla yapılan saldırılar, Heptacomitae'nin düşmanlarını katletmede çok az sorun yaşaması anlamına geldi. Ne yazık ki Mithridates için bu küçük zafer savaşın gidişatını değiştirmedi ve bu da nihayetinde Pontus Krallığı'nın Roma ordusu tarafından yok edilmesiyle sonuçlandı.

Mithridates'in kendisi ise, efsaneye göre yenilgisinin ardından kendini zehirleyerek ölmeye çalıştı. Ancak ironik bir şekilde, vücudu zehrin etkilerine o kadar alışmıştı ki, korumasından hayatını sonlandırmasını istemek zorunda kaldı.

Filmlere bile konu oldu

Karadeniz Bölgesi'nin sahil kesiminde yetişen ve yılda 15-20 gün çiçek açan "orman gülü"nden arıların nektar almasıyla elde edilen deli bal; Sherlock Holmes filmine de konu olmuştu. Sherlock Holmes'te, idam edilen Lord Blackwood'un daha sonra canlanması üzerine Sherlock Holmes ve yardımcısı Doktor Watson olayın gizemini araştırıyor ve idam edilmeden önce Blackwood'un deli bal yemesinin ardından nabzı bir süreliğine durunca öldü sanıldığı belirleniyor. Sherlock Holmes olayın sırrını, "Deli bal, Türkiye'de Karadeniz Bölgesi'nde yetişir, uyutur ve nabzı düşürür." sözleriyle açıklıyordu. 

DELİ BAL NEDİR?

Deli bal, arıların Beyaz ormangülü ve Kafkas ormangülü çiçeklerinden elde ettiği, halk arasında 'bal tutması' denilen olaya sebep olan arı ürünüdür.

Deli balın faydaları nelerdir?

Soğuk algınlığı, grip, nezle gibi hastalıklarda iyileşme sürecini hızlandırıyor.

Öksürüğün de hızlıca kesilmesinde büyük rol oynuyor.

Sadece grip, nezle gibi yaygın ve nispeten basit hastalıklara değil, gastrit, bronşit, faranjit gibi hastalıklara karşı da vücuda destek oluyor.

Tansiyonu düşürdüğü için hipertansiyon rahatsızlığına iyi geliyor.

Tıpkı tansiyon gibi kolesterolü de düşürme konusunda büyük rol oynuyor.

Mide ağrılarının hızlıca dinmesini sağlıyor.

Doğru miktarda yendiğinde sinir sisteminin düzenli çalışmasına destek oluyor.

Sinir sisteminin düzenlenmesine olan katkılarıyla sinir bozukluğu, halsizlik, uykusuzluk gibi sorunların da kolayca çözülmesini sağlıyor.

Çok güçlü antioksidan özellikler gösterdiğinden bağışıklık sistemini güçlendiriyor, vücudu mikroplardan koruyor.

Ağrı kesici etkileriyle sadece mide ağrılarına değil, baş ağrısı gibi sıkça yaşanan ağrılara da iyi geliyor.

İçinde kalsiyum, potasyum gibi vücudumuzun ihtiyacı olan maddelerden bolca bulunduğundan dokuların sağlıklı bir şekilde kalmasında vücuda önemli katkılarda bulunuyor.

Deli bal zehirlenmesi nasıl olur?

Acı balın içinde yer alan grayanotoksin maddesi zehirlenmeye neden olmaktadır. Deli bal zehirlenmesinin belirtileri şöyledir; kalp ritmi bozukluğu, boğazda yanma, deride ve gözde kızarma, bulantı, kusma, ağız ve burunda kaşınma, tükürükte artış, bulanık görme veya geçici körlük, baş ağrısı ve dönmesi, ishal, tansiyon düşüklüğü, bilinç kaybı. Bir kaşık bal tüketilmesiyle genellikle 1-1,5 saat içinde etkileri görülmeye başlanır.

Kaynak: BURSADA BUGÜN

Sağlık, 2024.10.02 11:38