Hamburger ekmeği başta olmak üzere unlu mamullerde kullanılan azodikarbonamid maddesi, yoga matlarının üretiminde de kullanılıyor. Türkiye'de kullanımı yasak olmasına rağmen bazı ülkelerde yasak olmayan bu maddenin tüketilmemesi gerektiğini belirten Öğr. Gör. Sinem Erdin, "Tüketiciler, ithal ürünleri satın alırken etiket bilgisine bakmalıdır." diyerek hangi kodlu ürünleri tüketmememiz gerektiğini açıkladı. İşte o tehlikeli kodlar...
Hem beyazlatıcı hem de hamura elastikiyet vererek hamur yapısını güçlendiren azodikarbonamid (E927a), unlu gıdalarda, tahıl ürünlerinde kullanılıyor. Gıda katkı maddesi kullanımı hakkında çok sıkı düzenlemeler olduğuna işaret eden Beslenme ve Diyetetik Öğr. Gör. Sinem Erdin, "Bütün gıda katkı maddelerine baktığımızda önemli olan iki konu var. Birincisi dozudur. Toksik olan dozdur ve gıda katkı maddelerinin kullanım dozları deneysel çalışmalarla sağlığa zararlı olmayacak şekilde belirlenir.
İkinci konu ise gıda katkı maddelerinin gıdalarda eklendikleri hali ile kalmamalarıdır. Hem gıdalara uygulanan ısıl işlem ve benzeri süreçlerde hem de insan metabolizmasında sindirim, emilim, taşıma burada pek çok enzimatik faaliyetler de gerçekleşiyor. Bunların sonucunda da başka ara birleşiklere dönüşebiliyorlar" dedi.
"Azodikarbonamitin dönüştüğü ara bileşiklerden bir tanesi semicarbazide" diyen Erdin, "Kısaca SEM olarak adlandırılıyor. Bu bileşikle ilgili hayvan (fare) çalışmaları var. Bazı çalışmalarda, tümör büyütücü etkisi olduğu görülmüş. Böyle bir toksik etkisi var.
Daha yakın tarihli bir çalışmaya da bakarsak 2020'de Nijerya'da gerçekleştirilmiş. Burada da özellikle yine farelere farklı oranlarda bahsettiğimiz gıda katkı maddesi verilerek çalışma gerçekleştirilmiş. Hem böbrek hem de karaciğer fonksiyonlarının olumsuz etkilendiği görülmüştür. Bu nedenle de Avrupa Gıda Güvenlik Otoritesi ve bizim de bütün dünyanın da bağlı olduğu Kodeks Alimentarius bu gıda maddesinin kullanımına sıcak bakmıyor" dedi.
"AMERİKA, KANADA, NİJERYA VE SUUDİ ARABİSTAN KULLANIYOR"Öğr. Gör. Erdin, "Ama FDA'ya baktığımızda yani Amerika ve Amerika'nın regülasyonlarını benimseyen ülkelere baktığımızda onlar da şöyle diyorlar; 'Evet böyle çalışmalar var ama bu çalışmalardaki doz, insanların gıda ile alabilecekleri dozun çok üzerinde ve bu çalışmalar yeterli değil. Bu nedenle de kullanılabilir' şeklinde bir yorum getirmişler. Bu yüzden Amerika, Kanada, Nijerya ve Suudi Arabistan'da örneğin kullanılabildiğini görüyoruz" şeklinde konuştu.
YASAK OLSA BİLE MARUZ KALABİLİRİZ"Ülkemizde bu maddeye izin verilmiyor olması, hiç maruz kalmayacağımız anlamına gelmiyor" diyen Öğr. Gör. Erdin şu uyarılarda bulundu:
"İthal edilen ürünler ya da fast food zincirlerinde kullanımı aracılığıyla biz de diyetlerimizde maruz kalıyor olabiliriz. Tüketiciler, ithal ürünleri satın alırken etiket bilgisine bakmalıdır ya da bir diğer maruziyet de belki saydığımız ülkelere seyahat ettiklerinde olabilir. Burada da yapılabilecek en güzel şey etiket bilgilerini okumak. Paket üzerinde ADA gibi kısaltmalar varsa genellikle bu kimyasal bileşiğin kısaltması şeklinde oluyor ya da dediğim gibi E927a kodu şeklinde."
Öğr. Gör. Sinem Erdin sözlerine şunları ekledi:
"Fast food tüketimine baktığımızda, bu gıda katkı maddesinden tabii ki de korkalım, hiç korkmayalım değil. Ama fast food ürünler söz konusu olduğunda en başta korkmamız gereken şey bu olmamalı. Fast food ürünlerinin trans yağ asidi, şeker, doymuş yağ ve tuz içeriği oldukça yüksek. Bunlar; diyabet, kalp, hipertansiyon gibi kronik hastalıkları artıran şeylerdir. Ayrıca bazı kanser türlerinin artışına etkileri de kanıtlandı. Bu yüzden yapılması gereken en güzel şey mümkün olduğunca fast food tüketiminden kaçınılmak olmalı."
Kaynak: IHA
Güncel, 2025.02.04 09:00