Tesla CEO'su Elon Musk, ABD Başkanı Donald Trump'ın uyguladığı gümrük tarifelerinin ekonomik faaliyeti tehdit ettiğini söyleyerek 2025'in ikinci yarısında resesyon beklediğini açıkladı. Uzmanlar ve şirket verileri de bu görüşü destekliyor.
Elon Musk, geçtiğimiz perşembe günü yaptığı açıklamada, Başkan Donald Trump'ın gümrük tarifelerinin yılın ikinci yarısında bir ekonomik durgunluğu tetikleyebileceğini söyledi. Musk'ın bu çıkışı, son dönemde birçok üst düzey yöneticinin dile getirdiği benzer endişeleri yeniden gündeme taşıdı.
Nisan ayında Trump, yüksek oranlı tarifeleri devreye sokmuş, ancak daha sonra bazılarını askıya almıştı. Yine de riskler ortadan kalkmış değil. Chief Executive dergisi tarafından mayısta yapılan bir ankete göre, CEO'ların yüzde 46'sı önümüzdeki altı ayda resesyon ya da ekonomik yavaşlama bekliyor. Goldman Sachs ise resesyon ihtimalini yüzde 35 olarak belirtiyor.
Bridgewater Associates'in kurucusu Ray Dalio ise çok daha sert bir uyarı yaptı: "Bu yalnızca bir resesyon değil, para düzeninin çöküşü olabilir," diyerek ekonomik sistemin daha derin bir krizin eşiğinde olabileceğini söyledi.
Ama sadece ekonomistler değil, tüketici alışkanlıklarındaki değişimler de yaklaşan krizin habercisi olabilir.
1. EVDE YEMEK ARTIYOR, ATIŞTIRMALIKLAR AZALIYOR
Campbell's çorba markasının CEO'su Mick Beekhuizen'a göre, evde yemek pişirme eğilimi pandemi döneminden bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Restoranlar yerine ev yemeklerini tercih eden tüketiciler, daha uygun fiyatlı seçeneklere yöneliyor. Bu da bütçelerin daraldığına işaret ediyor.
Aynı zamanda atıştırmalık harcamaları da düşüşte. Nestlé, son 20 yılın en zayıf satış büyümesini yaşadı. PepsiCo ise yılın başlarında net satışlarının yüzde 2, tuzlu atıştırmalık hacminin ise yüzde 4 düştüğünü duyurdu.
2. PİZZA LÜKS OLDU
Eskiden ekonomik bir kaçamak olarak görülen pizza bile artık cep yakıyor. Bloomberg'in analizine göre, dar gelirli kesim pizzadan uzaklaşıyor. Pizza Hut, Papa John's ve Domino's gibi zincirlerde satışlar düşüşte. Büyük bir pizzanın ortalama fiyatı 2019'dan bu yana yüzde 30 artarak 18.19 dolara ulaştı. Nestlé de dondurulmuş pizzaların satışında ciddi gerileme yaşandığını açıkladı.
3. RUJ SATIŞLARI PATLADI
Ekonomik sıkıntı dönemlerinde uygun fiyatlı lükslere yönelme eğilimi "ruj endeksi"yle bilinir. Estée Lauder'in kurucusu Leonard Lauder bu durumu 2001 sonrası fark etmişti. Şimdi de benzer bir tablo var.
E.l.f. Beauty, Hailey Bieber'ın markası Rhode'yi satın aldıktan sonra satışlarında yüzde 28 artış bildirdi. L'Oréal'in ruj ürünleri ise tüketici segmentinde büyümenin motoru oldu.
4. ERKEK İÇ GİYİMİ DÜŞÜŞTE
Federal Rezerv'in eski başkanı Alan Greenspan'ın "erkek iç çamaşırı endeksi"ne göre, bu ürünler kriz dönemlerinde daha az satılır. Çünkü tüketiciler bu tür harcamaları erteler. Calvin Klein'ın da dahil olduğu PVH Corp., yılın son çeyreğinde erkek iç giyim satışlarının yüzde 5 düştüğünü bildirdi.
5. ŞAMPANYA KUTLAMALARI İPTAL
Krizin bir diğer göstergesi de lüks tüketimden vazgeçiş. Şampanya satışları 2024'te sert düşerken, bu yıl da aynı eğilim sürüyor. Şampanya üreticileri, kutlama havasının yerini ekonomik endişelere bıraktığını söylüyor. "İnsanlar artık şampanyaya değil, geçinmeye odaklı," diyor sektör temsilcileri.
6. ZENGİNLER KAÇIYOR, YENİ DUVARLAR ÖRÜLÜYOR
Sosyal medyada gündem olan bir başka ilginç gözlem ise zenginlerin daha izole ve lüks bölgelere taşınması. Bazı kullanıcılar, havayollarında artan VIP salonlar ve ultra lüks segmentlerdeki yükselişin, ekonomik eşitsizliğin daha da büyüdüğünü gösterdiğini savunuyor. "99% tırmanmaya çalıştıkça, en tepedekiler kendilerine yeni bir kat daha inşa ediyor," diyor bir TikTok kullanıcısı.
7. DEPOLAMA ÜNİTELERİ ARTIYOR
Barınma krizi de başka bir işaret. Ev fiyatlarının yükselmesi ve küçülmeye zorlanan haneler, eşyalarını depolara koymak zorunda kalıyor. Financial Times'a göre, depolama ünitesi kiralamalarında ciddi artış yaşanıyor. Bu, aynı zamanda daha az insanın kalıcı ve rahat bir yaşam alanına erişebildiğini gösteriyor.
Dünya, 2025.06.08 15:21