Özal'dan Erdoğan'a ABD ziyaretleri

Genel bir kıyas değil amacımız.

Birkaç örnek ve benzerlikle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD ziyaretini yorumlamak istiyoruz.

Öncelikle şunu söyleyelim...

Bu ziyaret AK Parti'nin beklentilerini de karşıladı; CHP başta olmak üzere muhalefete de konu verdi.

Yani muhalefet de ziyarete ilişkin elde ettiğini düşündüğü malzemelerle Erdoğan ve AK Parti'nin başarılı bir görüşme gerçekleştiremediğine yönelik propaganda yapmaya fırsat buldu. 

Burada Türkiye Amerikan ilişkilerini değerlendirmek için sadece görüntülere bakmak yeterli değil elbette.

Ölçü de değil. 

Ancak ABD'nin özellikle Orta Doğu etkisi ve Türkiye üzerindeki etkisi baz alındığında; yine 150 yılı aşkın bir süredir Türkiye'nin dış dünyadan bir şekilde etkilendiği gerçeğinden hareketle partilerin ve toplumun önemli bir kesiminin Erdoğan-Trump görüşmesine kilitlenmesi doğal olsa gerek.

Her ne kadar CHP yetkilileri önemli olanın ABD değil Türk milleti olduğunu dile getirse de kendileri de ABD yönetimi ile iyi geçinmek için tüm fırsatları değerlendirmek isteyecektir.

Yani bir nevi "Erdoğan ve AK Parti'yi değil bizi tercih edin" diyecektir. 

Buna rağmen edindiğimiz izlenim ve paylaşılan görüntüler, Baba Bush ve Turgut Özal'dan sonra en iyi görüşmeye işaret etmiş oldu. 

Baba Bush ile Özal arasındaki samimiyet birçok kaynakta yer almakta.

Salt Türkiye ilişkileri değil bölgedeki gelişmeler konusunda da iki liderin istişare ettikleri görülmekte ve birbirlerine isimleriyle hitap ettikleri yer almakta. 

Erdoğan-Trump ilişkisi bu denli sıcak olmasa da Özal'dan sonra yapılan tüm görüşmelere bakıldığında söz konusu görüşmenin iyimser geçtiğini söylemek mümkün.

Ve Özal'dan sonraki belki de en iyisi olarak ele alınmakta. 

Hele AB liderleri ve Zelenski görüşmesi hafızalardayken...

Ve ne yazık ki, Clinton ile Ecevit görüşmesini hatırlarken. 

Üstelik Özal dönemindeki tüm etkenler şu anda daha farklıyken. 

O döneme göre Rusya'ya karşı Türkiye'ye ihtiyaç farklılaşmışken. 

Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere tek başına görüntülere bakarak bir kanaat getirmek yeterli değil.

Somut verilere bakmak daha önemli.

Burada özellikle ifade edilmesi gereken bir nokta daha var. 

Bu tür görüşmeler öncesinde yaşananlar son derece önemli.

Ve görüşmeye gidecek ülkeye ABD'nin ne kadar ihtiyaç duyduğu kıymetli. 

Ayrıca böylesi görüşmeler öncesinde liderlerin ellerini güçlendirecek argümanlar için kimi diplomatlar ve istihbarat elemanları hamle yapar.

ABD Ankara Büyükelçisi ve ABD Dışişlerinden yapılan açıklama bu manada değerlendirilmeli belki de. 

Buna rağmen gerek Erdoğan'ın Trump tarafından kapıda karşılanması ve sıcak bir havada gerçekleşen görüşmeyle söylemler önemli olsa gerek.

Trump'ın diplomatik nezaketten uzaklığını  karakteristik bir özellik olarak görmek de doğru olacaktır.

Bir nevi ne zaman ne söyleyeceği belli değil.

Zaten CHP başta olmak üzere muhalefet yetkililerinin elde ettiği argümanlar da buralardan kaynaklanmakta. 

Ama genel itibarıyla Trump-Erdoğan görüşmesinde ev sahibi konumundaki lider iyi bir ağırlama yaptı. 

ABD Dışişleri yetkililerinden ve Ankara Büyükelçisi tarafından yapılan açıklama muhalefete argüman verse de iki liderin görüşmesindeki görüntüler Türkiye açısından önemliydi. 

Sonuç olarak iki noktaya odaklanmak gerekmekte.

Birincisi Özal'dan sonra iki ülke liderlerinin verdikleri en iyi görüntülerdendi.

Öncesindeki yapılan açıklamalar bir nevi geleneksel Amerikanvari yaklaşımdı.

Belki de stratejik bir hamleydi.

Buna rağmen iki liderin  görüşmesi çok olumlu bir havada geçti.

İkinci unsursa görüşmedeki olumlu havanın Türkiye lehine somut adımlarla devam etme beklentisi.

Bu da yakın zamanda ipuçlarını verecektir.