Zeytinlikler yatırıma açılacak mı?

Zeytinliklerde madencilik faaliyetlerini düzenleyen yönetmelik kamuoyunda tepki yaratmıştı.

Hem zeytinlik hem de madencilik durumu daha çok tartışılacak gibi görünüyor.

Çünkü...

Söz konusu zeytinliklerin madenciliğe açılması teklifi yeniden Meclis'te...

Hatırlayacağınız üzere, 'Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik', 1 Mart tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanmıştı.

İlgili maddenin yürütmesi ise, Danıştay tarafından hukuka aykırı bulunarak durdurulmuştu.

Daha önce tepkilere neden olan zeytinliklerin madenciliğe açılması teklifi, AKP milletvekillerinin kanun teklifiyle yeniden TBMM'nin gündemine geldi.

Teklifin gerekçesinde, yeni ekonomik ve sosyal gelişmelerle birlikte artan enerji ihtiyacına ve bu ihtiyacın ise öncelikle yerli kaynaklardan karşılanması amacına vurgu yapıldı.

Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 29 imza ile meclis başkanlığına sunuldu.

Ayrıca bazı limanların özelleştirilmeleriyle imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme süreleri, 49 yıla kadar uzatılacak. Finans Gündem'e göre, yeni düzenlemede 3213 sayılı Maden Kanununa geçici bir madde eklenerek zeytinliklerin madenciliğe açılabilmesi öngörüldü.

Gerekçede, madencilik faaliyetlerinin, zeytinlik alanlarda kayıp yaşanmadan, dengeli bir biçimde sürdürülmesi doğrultusunda tabi olacağı usul ve esasların düzenlendiği belirtildi.

Maddede, madencilik faaliyetlerinin zeytinliklere denk gelmesi durumunda, zeytinliğin maden sahalarının bulunduğu ilçe ve il sınırlarına öncelik vermek suretiyle taşınmasına ve bu alanlarda artık madencilik faaliyetleri yürütülmesine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından izin verilebileceği belirtildi.

Maddede ayrıca, zeytin sahasının taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda madencilik faaliyetlerine biyolog ve ziraat mühendisinin de bulunduğu uzman kişilerden alınan görüşler doğrultusunda verilebileceği belirtildi.

Ayrıca bu tür alanlarda faaliyet yürütülecek alan ile eşdeğer büyüklükte zeytin bahçesinin tesis edilmesinin zorunlu olduğu aktarıldı.

"PROJELER İNSAN ODAKLI OLMALI"

Yukarıda bahsi geçen konuyu TMMOB Maden Mühendisleri Odası Bursa İl Temsilcisi Adnan Tepeuğur'a sordum.

"Oda olarak bizler her zaman çevre, doğa ve tarım ile uyumlu madenciliği savunuyoruz. Hiçbir zaman ya madencilik ya çevre olgusunu ya da dayatmasını kabul etmemiz mümkün değil. Çünkü ne madencilikten ne de çevreden vazgeçmemiz söz konusu olamaz. Madencilik projeleri özel projelerdir, her bir proje kendine has ve kendi içinde değerlendirilmelidir. Şöyle ki bu projelerde fizibilite çalışmaları kamu yararı çok iyi değerlendirilmeli ve sonrasında karar verilmelidir. Her zaman projeler insan odaklı olmalı ve değerlendirmelerde bilimsel veriler ön planda olmalıdır. Madencilik, doğa, çevre ve tarım hayatımızın çok önemli kavramlarıdır. 'Her şeye rağmen madencilik yapılmalıdır ya da her şeye rağmen madencilik yapılmamalıdır' kavramı bilime ve Oda'mızın var oluş sebebiyle bağdaşmamaktadır" diyor Adnan Tepeuğur...

"YAZIK OLACAK ZEYTİNLİKLERE..."

Ardından Gemlik Ziraat Odası Başkanı Ali Çelik ile görüştüm.

"Biliyorsunuz ki, gıda krizi riski ile karşı karşıyayız. Tarımı korumak zorundayız! Eğer zeytinliklerin madenciliğe açılması teklifi kanunlaşırsa korkarım zeytinlik olan yerler sadece maden için değil; tüm sahiller de turizme, yani yapılaşmaya, sanayi kuruluşlarına, inşaatlara ve yazlık evlere açılacak ve sonunda rant uğruna zeytinlikleri bitirecek. Böyle giderse gelecekte zeytin ve zeytinyağı ithal eden ülke haline geleceğiz. Madenlere karşı değiliz, fakat elimizdeki zeytinlik alanlarımıza sahip çıkmalıyız."

"ZEYTİN YASASININ DEĞİŞTİRİLMEYE İHTİYACI VAR!"

Mudanya Ziraat Odası Başkanı Erdoğan Yıldız'a da nasıl değerlendirdiğini sordum.

"Öncelikle kanun teklifini net görmek gerektiğini düşünüyorum. Mudanya bölgesinde yer alan zeytinliklerin gençleştirilmeye ihtiyacı var. Yıllar önce zeytinlik görülen alanlar nitelik değiştirilmiş, fakat yer bakıyorsunuz zeytinlik değil ve bunu hala çiftçi kayıt sistemine sokamıyoruz. Evet bir düzenlemeye ihtiyaç var ama maden sahalarına rant için düzenlemeye değil. Çiftçi leyine düzenlemelere ihtiyaç var! Zeytin yasasının değiştirilmeye ihtiyacı var! Çünkü şuanda zeytinlik alanlar Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) girişi yapılamıyor ve bu sebepten dolayı hiçbir destek alınamıyor. Örneğin bir kişi tapuya tarla niteliğinde bir severlik zeytinlik beyanı verdiyse eğer, o alan Çiftçi Kayıt Sistemi'nde bir başka ürün desteği alamıyor. Kısaca, ürün desteğinden mağdur kalıyor. Bu sebepten dolayı toplu bir düzenlemeye ihtiyaç var. Tabii ki zeytinlik alanların maden sahalarına ya da imar alanlarına açılmasına karşıyız.  Yasada çiftçi lehine düzeltilmesi gereken durumlar var."

"SIKINTI İMARLA VE DÜZENSİZ YAPILAŞMA İLE İLGİLİ..."

Mudanya Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Ertan Abdulazizoğlu'na da sordum.

Bu konuda Başkan Ertan Abdulazizoğlu'nun tespitlerine de kulak vermek lazım.

"Uzun zamandır devam eden zeytin koruma yasası ile ilgili bir sıkıntı var. Örneğin, şehrin içerisinde kalmış fakat zeytin yasasından dolayı imara açılamayan alanlar var. Vatandaş diyor ki, "Biz ticaretimizi yapıyoruz, ama bizim barınmaya da ihtiyacımız var. Zeytinliğimiz var, ama imara açılamıyor." Yani, imar ile ilgili zeytin yasasının değişmesi yönünde gelen talepler var. Maden konusu ile ilgili gerekçe enerji ihtiyacı ise, zeytinlik alanlarda kayıp yaşanmadan ve zeytin korunarak yapılacaksa, taşınmasında bir sıkıntı olduğunu düşünmüyorum. Öncelikle zeytin yasasının tekrar gözden geçirilmesi gerekiyor, ancak bundan sonra diğer konu gündeme gelmeli. Mudanya'da yaşayan biri olarak zeytinin olduğu alanlarda imar planı ile ilgili sıkıntıların olmasından dolayı da yerel yönetimler tarafından doğru planlama yapılması lazım. Çünkü düzensiz şehirleşme var, sıkıntı imarla ve düzensiz yapılaşma ile ilgili. Bu durumda vatandaşın talepleri arasında zeytin yasasının engel olduğu belirtiliyor. "

Türkiye'nin markalaşma hedefine ulaşabileceği zeytincilik sektörü...

Bakalım görüşmelerden nasıl bir sonuç çıkacak?

Türkiye, stratejik değer ve öneme sahip zeytinliklerini korumak ve geliştirmek zorunda.

Zeytinciliğin geleceğine yönelik alınan kararlar da tarım sektörü açısından kaygı verici.

Gönül isterdi ki bu yazımda zeytinciliğe yönelik bilinçli üretimi ele alalım.

Ama önce eldeki zeytin alanlarımızı korumamız gerekiyor.

Bu tür gelişmeler karşısında zaman zaman olup biteni anlamakta gerçekten güçlük çekiyorum.

Görüşmelerimden çıkardığım sonuçlar daha bitmedi...

Son olarak, tarım açısından en stratejik alanlar arasında yer alan zeytinliklerin geleceği bu gidişle pek parlak gözükmüyor.