Sanayi kazanı kaynıyor!

Ekonomi Köşesi'nin gündemi...

Örneğin;

Bir fabrikanın dev kazanını ve içinde yanan güçlü alevleri düşünün.

Şayet alev kuvvetliyse üretim canlı, alev azalmaya başladıysa yavaş yavaş soğuma başlar.

TÜİK'in açıkladığı Sanayi Üretim Endeksi, Ekim 2025 verileri de böyle bir tablo çiziyor.

Yıllık yüzde 2,2 artan sanayi üretimi, aylık bazda yüzde 0,8 azaldı.

Dolayısıyla sanayi kazanı kaynamasına kaynıyor ama, ateş gücü düşmeye başlamış görünüyor.

Gelelim sanayinin alt sektörlerine...

-Madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yıllık yüzde 9,4, aylık yüzde 1,2 arttı.

-İmalat sanayi sektörü endeksi yıllık yüzde 1,9 arttı, aylık yüzde 0,9 azaldı.

-Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yıllık yüzde 0,6 arttı, aylık yüzde 1,2 azaldı.

Görünümde madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe canlılık, imalat sanayi ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe dönemsel bir yavaşlama dikkat çekiyor.

Gelelim TÜİK'in yayımladığı Yenilik Araştırması 2024 sonuçlarına...

Çalışan sayısı 10 ve daha fazla olan girişimlerin yüzde 39,6'sı, 2022-2024 yıllarını kapsayan üç yıllık dönemde yenilik faaliyetinde bulundu. 2020-2022 yıllarını kapsayan dönemde bu oran yüzde 39,8 olarak hesaplandı.

Yani belirgin bir sıçrama değil de, yatay bir seyir dikkat çekiyor.

Çalışan sayısı 10-49 olan girişimlerin yüzde 36,6'sı, 50-249 çalışanı olan girişimlerin yüzde 49,6'sı, 250 ve daha fazla çalışanı olan girişimlerin ise yüzde 69,3'ü piyasaya yeni ya da önemli ölçüde iyileştirilmiş bir ürün (mal ya da hizmet) sunmaya veya iş süreci yeniliği uygulamaya yönelik çalışmalarda bulundu.

Bu durumda büyük ölçekli işletmelerde yenilik faaliyetlerinin belirgin bir şekilde yüksek olduğu görülüyor.

Sanayi sektöründe yenilik faaliyetlerinde bulunan girişimlerin oranı yüzde 42,1 iken, hizmet sektöründe bu oran yüzde 36,9 oldu.

Ürün yeniliği yapan girişimlerin oranı bir önceki referans dönemde (2020-2022) yüzde 19,8 iken, bu oran 2022-2024 yıllarını kapsayan üç yıllık dönemde yüzde 23,6 olarak hesaplandı. Ürün yeniliği yapan girişimler arasından mal yeniliği yapanların oranı yüzde 80,3, hizmet yeniliği yapanların oranı ise yüzde 73,4 olarak hesaplandı.

Yenilik faaliyetinde bulunan girişimlerin yüzde 25,6'sı çeşitli kaynaklardan finansal destek alırken, yenilik faaliyetinde bulunan girişimlerin yüzde 60,7'si makine, ekipman veya yazılım satın aldı.

Velhasıl...

Sanayinin hâlâ hareketliliğini koruduğuna, fakat üretim çarklarının dikkatli izlenmesi gerektiğine işaret ediliyor.

Tabi yıllık artışlar umut veriyor, ancak aylık düşüşler büyümenin kırılganlığını gösteriyor.

Dolayısıyla sanayi kazanının ateşini güçlendirmenin yolu üretim kadar girişiminde kuvvetlendirilmesinden geçiyor.

********************

SEKTÖREL BAKIŞ'ın gündemi...

-ULUTEK Teknopark'ta gerçekleştirilen Üniversite-Sanayi İş Birliği Programı, Bursa'nın teknoloji üretme kapasitesini, akademik bilgi birikimini ve sanayinin değişen ihtiyaçlarını aynı platformda buluşturdu.

ULUTEK Teknopark Genel Müdürü Prof. Dr. İrfan Karagöz,  "Üniversitemiz araştırma üniversitesi unvanıyla büyük bir sorumluluk taşıyor. Bu sorumluluğun sanayi ile bütünleşmesini sağlayan en önemli yapılardan biri teknokentlerdir.

ULUTEK olarak hem üniversitemizi hem de teknokent firmalarımızı aynı platformda buluşturan mekanizmaları güçlendiriyoruz. Burada yaptığımız gibi tarafları bir araya getirmek önemli, fakat daha önemlisi bu iş birliğini sürdürülebilir kılacak sistematik bir yapı oluşturmak.

Her iş birliğinin mutlaka bir projeye, bir çıktı ya da katma değere dönüşmesi gerektiğine inanıyoruz. Bursa'nın Ar-Ge kapasitesini büyütmek için bu dönüşümü birlikte inşa etmek zorundayız" dedi.

-Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada ekim ayında sanayi üretiminin özellikle sermaye malı üretimi ve yüksek teknolojili sektörlerin katkısıyla yıllık bazda büyürken, aylık bazda sınırlı olarak gerilediğini belirtti.

Şimşek, "Sanayimizi ileri teknolojiye, yüksek katma değere, nitelikli istihdama ve sürdürülebilirliğe dayalı bir yapıya dönüştürürken zayıf seyreden emek yoğun sektörlere yönelik desteklerimizi artırarak sürdüreceğiz" dedi.

Velhasıl...

İki konuyu birleştirirsek eğer, sanayi dönüşümünde üniversite-sanayi iş birliği ile teknolojiye yöneliş birbirini tamamlayan olarak öne çıkıyor.